Akademisyenler "Türban Üzerinden Kutuplaşmaya Karşı Özgürlükleri Genişletelim" Diyor

Aralarında Fuat Keyman, Ahmet İnsel, Betül Tanbay, Nurhan Yentürk, Ayşe Gül Altınay, Füsun Üstel, Selim Deringil, Semra Somersan'ın da bulunduğu akademisyenler, hükümetin üniversitede yalnızca başörtüsünü serbest bırakmaya yönelik girişimlerini eleştirdi; "türban üzerinden kutuplaşma"dan kaygılı olduklarını dile getirdi.

60 kadar ilk imzacısı olan bildiri metni, ne yüksek öğrenimde akademik özgürlükler sorunun, ne orta öğrenimdeki din dersinin zorunlu olmaktan çıkarılmasının gündeme getirildiğine dikkat çekiyor, tartışmalardaki "benden değilsen onlardansın" üslubundan da kaygılı olduklarını dile getiriyor.

Bildirinin tam metni şöyle:

Doğrudur, ve bugün de savunuyoruz ki, liseyi başarıyla bitirmiş, giriş sınavında başarılı olmuş, 18 yaşını geçmiş yetişkin bir öğrencinin, kıyafeti nedeniyle üniversiteye alınmaması, ne eğitim hakkı ilkesiyle, ne bireysel hak ve özgürlüklerle, ne laiklik ilkesiyle, ne de demokratik sistemle bağdaşır. 

Ancak AKP-MHP’nin Türkiye’ye dayattığı türban çözümü sadece belli bir kesimin özgürlük alanını genişletmek üzere düşünülmüş sakıncalı bir formüldür, özellikle üniversite ve toplumda ciddi kutuplaşma yaratacak potansiyele sahiptir. 

Bizler türbanın serbest bırakılması ile laikliğin ortadan kalkması arasında birebir bir sebep-sonuç ilişkisi görmüyoruz.  Ancak türban özgürlüğünün bireysel eğitim hakkının ötesinde bir grup hakkı olarak ele alınmasını da sakıncalı buluyoruz. 

Süregelen tartışmada, modern toplumda özgürlük alanının dinsel, etnik, cinsel, dilsel ve kültürel çok boyutlu yapısı, özgürlüğün sınırının diğer özgürlüklerin başladığı nokta olma ilkesi ve özgürlük-demokrasi ilişkisi tamamen gözardı edilmektedir.

Süregelen tartışmada, ne yüksek öğrenimde akademik özgürlükler sorunu, ne orta öğrenimdeki din dersinin zorunlu olmaktan çıkarılması konuşulmaktadır.

Tartışma, sınırlı bir özgürlük ve kısıtlı bir demokrasi anlayışının yol açtığı bir  kutuplaşma temelinde gelişmekte, ‘Türbana Özgürlük - Laik Cumhuriyeti Koruma’ zıtlaşmasına  indirgenmektedir. Bunun yanı sıra yine bir dayatmacılık anlayışını yansıtan, türban yasağına karşı olsa da yasağın kalkmasında kullanılan yöntemden rahatsızlık duyan her yurttaşı ‘benden değilsen onlardansın’ basitliğiyle yaftalandıran anlayış da kabul edilemez.

Üniversitede ve toplumda giderek derinleşme riski taşıyan kutuplaşmadan kaygılı olan bizler, yüksek öğrenim kurumlarında türban özgürlüğü tartışmasında toplumsal bir uzlaşma ve diyalog yaratacak üçüncü bir yaklaşıma gereksinim olduğunu düşünüyoruz.

Sorunun çözümüne, hak ve özgürlüklere çoğulcu yaklaşan, özgürlüğe ötekine karşı sorumluluk ilkesiyle bakan, özgürlüğü ve sınırlarını hukuksal güvence altına alan bir görüşle yaklaşmalıyız. Hükümet de ancak böyle bir bakışla sorunlara yaklaştığı zaman inandırıcı olabilir, toplumun farklı kesimlerinin geleceğe güven içinde bakmasını sağlayabilir. Toplumda türban sorununu ancak böyle sağlıklı bir temelde, en geniş hak ve özgürlükler güvencesiyle ve rejim korkusu yaşamadan tartışabilir. Yeni anayasanın gereksinim duyduğu verimli ve yapıcı tartışma ve diyalog ortamı bizce ancak bu şekilde yaratılabilir.

İlk imzacılar

Prof. Dr. Fuat Keyman (Koç Üniversitesi), Dr. Cengiz Aktar (Bahçeşehir Üniversitesi), Prof. Dr. Ahmet İnsel (Galatasaray Üniversitesi), Prof. Dr. Fatmagül Berktay (İstanbul Üniversitesi), Prof. Dr. Lale Duruiz (Bilgi Üniversitesi), Prof. Dr. Ziya Öniş (Koç Üniversitesi), Prof. Dr. Edhem Eldem (Boğaziçi Üniversitesi), Prof. Dr. Betül Tanbay (Boğaziçi Üniversitesi), Prof. Dr. Yeşim Arat (Boğaziçi Üniversitesi), Prof. Dr. Ali Karaosmanoğlu (Bilkent Üniversitesi), Prof. Dr. Seyfettin Gürsel (Bahçeşehir Üniversitesi), Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu (Sabancı Üniversitesi), Doç. Dr. Ayşe Kadıoğlu (Sabancı Üniversitesi), Prof. Dr. Ahmet İçduygu (Koç Üniversitesi), Prof. Dr. Mithat Sancar (Ankara Üniversitesi), Prof. Dr. Mustafa Aydın (TOBB Üniversitesi), Prof. Dr. Füsun Üstel (Galatasaray Üniversitesi), Prof. Dr. Mehmet Altan (İstanbul Üniversitesi), Prof. Dr. Mine Eder (Boğaziçi Üniversitesi), Prof. Dr. Ali Çağlar (Hacettepe Üniversitesi), Prof. Dr. Nurhan Yentürk (Bilgi Üniversitesi), Yrd. Doç.Dr. Berrin Koyuncu Lorasdağı (Hacettepe Üniversitesi), Doç. Dr. Elçin Macar (Yıldız Teknik Üniversitesi), Doç. Dr. Mehmet Arda (Galatasaray Üniversitesi), Doç. Dr. Gül Sosay (Boğaziçi Üniversitesi), Doç. Dr. Ayfer Bartu Candan (Boğaziçi Üniversitesi), Doç. Dr. Aylin Küntay (Koç Üniversitesi), Yrd. Doç Dr. Ayşegül Altınay (Sabancı Üniversitesi), Yrd. Doç. Dr. Esra Arsan (Bilgi Üniversitesi), Yrd. Doç Dr. Hatice Deniz Yükseker (Koç Üniversitesi), Prof. Dr. Fikret Adaman (Boğaziçi Üniversitesi), Doç. Dr. Erol Köroğlu (Boğaziçi Üniversitesi), Prof. Dr. Feyzi Baban (Trent Üniversitesi-Kanada), Prof. Dr. Engin Işın (Open Üniversitesi-İngiltere), Doç. Dr. Özgür Adadağ (Galatasaray Üniversitesi), Doç. Dr. Muhittin Mungan (Boğaziçi Üniversitesi), Doç. Dr. Kamil Yılmaz (Koç Üniversitesi), Dr. Ragıp Duran (Galatasaray Üniversitesi), Prof. Dr. Deniz Vardar (Marmara Üniversitesi), Dr. Selma Acuner (Ankara Üniversitesi), Prof. Dr. Semra Somersan (Marmara Üniversitesi), Prof. Dr. Selim Deringil (Boğaziçi Üniversitesi), Doç. Dr. Ferdan Ergut (ODTÜ), Prof. Dr. Aydan Gülerce (Boğaziçi Üniversitesi), Doç. Dr. Suavi Aydın (Hacettepe Üniversitesi), Yrd. Doç. Dr. Aysen Candaş Bilgen (Boğaziçi Üniversitesi), Yrd. Doç. Dr. Özlem Altan (Koç Üniversitesi), Doç. Dr. Işık Aytaç (Boğaziçi Üniversitesi), Doç. Dr. Didem Danış (Galatasaray Üniversitesi), Doç. Dr. Buket Türkmen (Galatasaray Üniversitesi), Doç. Dr. Neşe Yıldıran (Yeditepe Üniversitesi), Yrd. Doç. Dr. Derya Kömürcü (Yeditepe Üniversitesi), Yrd. Doç. Dr. Reşat Bayer (Koç Üniversitesi), Doç. Dr. Hülya Uğur Tanrıöver (Galatasaray Üniversitesi), Doç. Dr. Muhittin Acar (Hacettepe Üniversitesi), Arş. Gör. Meltem Ersoy (Georgetown Üniversitesi-A.B.D), Öğrt. Gör. Ayşe Akalın (CUNY-A.B.D), Öğrt. Gör. Rana Birden (Bahçeşehir Üniversitesi), Yrd. Doç.Dr. Evrim Didem Güneş (Koç Üniversitesi). (TK)