Türkiye'nin Azınlık Hakları Ödevleri

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) 27 Ocak'taki oturumunda kabul ettiği belgede, azınlık haklarına ilişkin Türkiye'den atmasını beklediği adımları sıraladı. AKPM, bu adımlarla ilgili gelişme raporunu Şubat 2011'e kadar Türkiye'den bekliyor.

Din görevlileri: Dini azınlıkların din görevlilerinin eğitimi ve yabancı din görevlilerinin çalışma izinleri için yapıcı çözümler bulun.

Dini kurumların tüzel kişiliği: Ekümenik Ortodoks Patrikhanesi, Ermeni Patrikliği, Ermeni Katolik Başpiskoposluğu, Bulgar Ortodoks Cemaati, Hahambaşılık ve İstanbul Papa Vekilliği'nin tüzel kişiliklerini tanıyın. Tüzel kişiliklerin tanınmaması, bu kurumlarla ilgili toplulukların mülkiyet haklarını ve mülkiyet yönetimini doğrudan etkiliyor.

Ruhban okulu: Heybeliada Rum Ortodoks ilahiyat okulunun (Halki semineri) yeniden açılması için azınlığın temsilcileriyle uzlaşarak bir çözüm bulun. Bu, okulun Galatasaray Üniversitesi'nin teoloji fakültesinin bir bölümü olarak yeniden açılması teklifiyle resmi hale getirilebilir ve bu teklif üzerine yeni müzakereler başlayabilir.

Ekümeniklik unvanı: Ekümenik Ortodoks Patrikhanesi'ne "ekümenik" sıfatını kullanmayı tercih etme özgürlüğünü verin.

İbadet yerleri ve vakıflar: İbadet yerlerinin resmi kayda geçirilmesi sorununu ve 1974'ten beri el konan "mazbuta" mülkler sorununu çözün. Bu mülkler sahiplerine ya da hak sahiplerine geri dönmeli, dönmesi mümkün olmayan durumlarda sahiplerine tazminat verilmeli.

Mor Gabriel: Dünyanın en eski Hıristiyan manastırlarından biri olan, Süryani Ortodoks manastırı Mor Gabriel'in topraklarından yoksun kalmamasını ve bütünlüğünün korunmasını güvenceye alın. Meclis, Güneydoğu Türkiye'de topraklarına hukukdışı şekilde el konmuş diğer tarihi Süryani Hıistiyan manastırlarıyla ilgili de eşit derecede kaygılı.

Süryaniler: Süryani halkını bir azınlık olarak tanıyın, destekleyin ve koruyun. Buna, kendi dillerinde eğitim ve dini ibadet görmelerinin resmi olarak desteklenmesi de dahil; ancak yapılacaklar bununla sınırlı olmamalı.

Kamu hizmetleri: Azınlık bireylerinin polis, ordu, yargı ve kamu idaresinde yer alabilmesi için gerekli düzenlemeleri yapın.

Azınlıklara yönelik şiddet: Türkiye yurttaşı olsunlar ya da olmasınlar, bütün dini azınlıklara yönelik şiddeti kesinkes kınayın, etkili şekilde soruşturun ve şiddet ya da tehditlerin sorumlularını yargılayın. Bunları özellikle 2006'da İtalyan Katolik Rahip Santoro'nun ve 2007'de Malatya'da üç Protestan'ın öldürülmesi vakalarında yapın.

Hrant Dink cinayeti: Hrant Dink cinayetiyle ilgili yasal süreci tamamlayın. Meclis, Türkiye Parlamentosu'nu, Hrant Dink cinayetini araştıran altkomisyonunun raporunu zaman geçirmeden takip etmeye davet eder. Bu rapor, güvenlik güçlerinin ve polisin ihmalleri ve hatalarını sıralamıştı. Bu hata ve ihmaller olmasaydı, cinayet önlenebilirdi.

Genelge: İçişleri Bakanlığı'nın gayrimüslim Türkiye yurttaşlarının din özgürlüğüyle ilgili yayınladığı 19 Haziran 2007 tarihli genelgesinin tam olarak uygulanmasını sağlayın.

Mezarlıklar: Azınlıklara ait mezarlıkların belediyelere devredilemeyeceğini söyleyen ve bazı Yahudi mezarlıklarına kurulmuş olduğu gözlenen binaları engelleyecek yasayı tam olarak uygulayın.

Kutsal mekanlara saygısızlık: Leh, Bulgar, İtalyan ve Fransız Katolikleri için kutsal bir mezarlık olan Edirne-Karaağaç bölgesindeki Katolik mezarlığına yönelik saygısızlıkları ciddi bir şekilde ele alın, buradaki tahrip edilmiş anıt ve gömütlerin onarılmasını başlatın.

Eğitim: Türkiye yurttaşı olmayan gayrimüslim çocukların azınlık okullarında okuyabilmesini sağlayacak yasal düzenlemeyi yapın.

Gökçeada ve Bozcaada: Gökçeada (İmroz) ve Bozcaada'nın (Tenedos) çift kültürlü karakterini koruyarak Yunanistan-Türkiye işbirliği için halkın yararına bir model oluşturun.

Kamu denetçisi: Kamu denetçiliği (ombuds) kurumunu kurun, bu toplumda gerginlikten uzak durulması için anahtar öneme sahip.

Nefret beyanı: Antisemitik (Yahu düşmanı) beyanları ve diğer nefret beyanlarını, dini azınlıklara karşı her türlü şiddete kışkırtma da dahil olmak üzere, suç olarak tanımlayın.

Medya: Medyanın dini azınlıklara saygıyla ilgili etik kodlar geliştirmesini teşvik edin, medyada yayınlanan nefret tahriklerini cezalandırın.

Irkçılığa karşı kampanya: Irkçılığa ve hoşgörüsüzlüğe karşı, çeşitliliğin bir tehdit değil zenginlik kaynağı olarak görülmesi gerektiğini vurgulayarak ulusal bir kampanya düzenleyin. (TK)