İki Fotoğraf, İki Hikaye: Hazzopulo'nun Mustafa Amcası ve Kalaycı Cemal Usta

IPS İletişim Vakfı/bianet'in 8-16 Kasım tarihleri arasında düzenlediği Gazeteciler İçin Haber Atölyesi'nde, Haber Fotoğrafçılığı oturumu Mehmet Kaçmaz ile yapıldı.

Atölye katılımcılarının ürettikleri fotoğraf çalışmalarını Mehmet Kaçmaz düzenleyerek yayına hazırladı.

Hazzopulo pasajının en bilinen yüzü

Fotoğraf: PELİN İŞCAN / Atölye BİA 11 Kasım 2018

Mustafa Kaya Can (62), namı diğer 'Mustafa Amca' Beyoğlu'ndaki Hazzopulo pasajının en bilinen yüzü. 1985'te başlangıçta iş yerlerine servis yaparak hizmet veren isimsiz çay ocağı, şimdilerde özellikle gençlerin uğrak mekanı ve büyük kahve zincirlerine nazire yaparcasına "Kahveci Mustafa Amca Jean's"e dönüşmüş durumda.

İstanbul Beyoğlu Caddesi'ni Merutiyet caddesine yani İngiltere Konsolosluğu'na bağlayan pasajdaki kahvehaneyi bu kadar vazgeçilmez ve meşhur yapan şey ise Mustafa Amca'nın müşterilerine gösterdiği özen.

Mustafa Amca, "Bir kere gelen müşteriye ikinciye 'kahveyi nasıl içiyorsun?' diye sormam" diyerek aslında neden zincir kafelere rakip olduğunu anlatıyor. Ağrı Doğubeyazıt'ta doğan Mustafa Kaya Can, ilkokul yıllarına kadar çobanlık yapmış. İlkokuldan sonra iş imkanlarının azlığı sebebiyle ailesi onu İstanbul'a göndermiş.

Başlarda bir muhallebicide çalışmış ve daha sonra ailesiyle birlikte Hazzopulo Pasajı'ndaki çay ocağını açmış. Sokak arası kahve kültürünün yaygınlaşmasıyla birlikte başlarda belediye ile zorluklar yaşasa da kendine has hizmet anlayışı ve samimiyetiyle pasajdaki diğer kafelerden sıyrılmış ve zincir kafelere bir alternatif olarak bugüne kadar ayakta kalmayı başarmış.

Boğazkesen Caddesi'nde bir kalaycı

Fotoğraf: Tamer Morkoç / Atölye BİA 11 Kasım 2018

Küçük yaşlarda memleketi Trabzon'dan İstanbul'a gelen Cemal Akın (81) 1950'den bu yana Beyoğlu'nda Boğazkesen Caddesi üzerindeki dükkanında kalaycılık yapıyor. Kalaycılığı ustaları Ermeni İstiban'dan, Hüseyin Turan'dan öğrenmiş. Cemal usta yok olmakla karşı karşıya olan mesleği hala severek yapıyor.

Kalaylama neden yapılıyor

Bakırın yaygın kullanıldığı dönemlerde, bazı gıda maddelerinin içindeki asitler bakırla reaksiyona girip zehirlenmelere, hatta ölümlere yol açan zehirli bileşimler oluşturdukları için bakır kaplar kalayla kaplanıyor. Kalaylanan kaplar havadan etkilenmiyor, okside olmuyor ve kimyasal maddelerin aşındırmasına karşı korunmuş oluyor. Devamlı kullanılan bir bakır kabın zehirlenmeye yol açmaması için yılda bir defa kalaylanması gerekiyor.

Kalaycılık yok olmak üzere

Gelişen teknoloji ile birlikte mutfaklarda bakırdan yapılan malzemelerin yerini çelik, alüminyum ve teflon gibi malzemelerin alması bakırın kullanım alanını azaltıyor ve kalaycılığı yok olmayla karşı karşıya bırakıyor.

Kalaycılığa başladığı yıllarda işlerinin çok yoğun olduğunu belirten Cemal usta İstanbul'da 100'e yakın kalaycının olduğunu şimdi ise 3-4 kişi kaldığını söylüyor. Lokantlardan ve tek tük de olsa evlerden kalay için gelenlerin olduğunu belirten Cemal usta emek isteyen bu zanaatı devam ettirmekte kararlı olduğunu söylüyor. 

* Atölye BİA haberleri için tıklayın.