Libya'da Kaddafi Rejimi Protestocuları Kurşuna Diziyor

Libya'da protestoların başlamasından bu yana ilk kez Pazar sabahı ülkenin başkenti Trablus'ta da gösteriler patlak verdiği ve Muammer Kaddafi'nin 40 yıldır ülkenin üstünde duran demir yumruğunun zorlanmaya başladığı haber veriliyor.

BBC haberlerine göre Trablus'ta dört ayrı gösteriye karşı polis birlikleri hakiki mermi ve göz yaşaratrıcı gaz kullandı.

El-Cezire televizyonu da adını vermediği görgü tanıklarına dayanarak binlerce göstericinin hükümet yanlılarıyla kentin Yeşil Meydan'ında çatıştığını bildirdi.

Yeşil Meydan yakınlarındaki bir otelin çalışanı Guardian gazetesi muhabirine "böyle karışıklığa şimdiye kadar hiç tanık olmamıştık" diyor. Başka tanıklar da silah sesleri duyduklarını söylüyor.

Trablus'taki çatışmalar, protestocuların kentin yönetimini ele geçirdiği bildirildiği Bingazi'deki katliam haberlerinin ardından başgösterdi. Bingazi'de doktorlar en az 200 kişinin öldürüldüğünü ve 900 kişinin yaralandığını söylüyor.

Uluslararası insan hakları örgütleri, protestoların patladığı Perşembe gününden beri rejimin şimdiye kadar karşılaşmış olduğu en büyük zorlama karşısında vahşice önlemlere başvurduğunu söylüyor.

Tunus ve Mısır'daki diktatörleri alaşağı eden devrimlerde olduğu gibi, sosyal medya Libya'da da halk isyanının en sağlam bilgi kaynağı olmaya devam ediyor.

Huzursuzluk, internet aktivistlerinin, Kaddafi'nin  onlarca yıllık diktatörlük yönetimine karşı 17 Şubat'ı 'öfke günü' ilan ederek devrilmesini talep etmesiyle başladı. Aktivistler isyana  dair web-duyurularının ve enformasyonun toplanacağı bir internet sitesi oluşturdular.  

Cep telefonlarıyla çekilmiş videolar göstericilerin doğudaki Bingazi eyaletinde aslında devlet büroları olan, Kaddafi rejiminin "halk komitesi" adını verdiği kuruluşların bürolarına saldırmalarını gösteriyor.

Genç protestocular Kaddafi tarafından ülkenin fiili anayasası olarak yazılmış ve ideolojisini tanımlayan Yeşil Kitap'taki sözlerden oluşturulan kitabeleri de tahrip ettiler.

Protestocular internetteki videolarda Hüsnü Mübarek'i deviren Mısır devriminin sloganlarını alarak 'halk değişim istiyor' diye bağırdılar.

Libya'lı protestocularca çekilen video kayıtlarında "Kahrolsun diktatör" sloganları atıldığı görülüyor.

Libyalıların yakınmalarının büyük bölümü Mısır ve Tunus'ki halkın isyanına yol açan yakınmalarla aynı. İnsanlar yolsuzluğun sona ermesini, demokrasinin gelmesini ve petrol gelirlerinin daha iyi kullanılmasını istiyorlar.

Libya'daki protestolar hükümetin dolyasız ve kan dökücü tepkisine yol açtı. Bazı tweet'lerde Kaddafi'nin oğullarının da aralarında yer aldığı bazı güvenlik gruplarının göstericilere ateş açtığı ileri sürüldü.

Uluslar arası hak örgütleri, rejimin göstericilere karşı hakiki mermi kullandığını teyit ediyor.

Yerel kaynaklara göre, rejim, protestocuları dağıtmak için Afrika ülkelerinden getirttiği paralı askerler kullanıyor. Eksantrik davranışlarıyla bilinen Kaddafi, son yıllarda 'Afrika krallarının kralı' ünvanını benimsemişti

Libya vatandaşlarının intenetten yaptıkları duyurularda doğudaki Dema şehrinin 'şimdi özgür' olduğunu söyleniyor. Bu, şehirde, Cuma gün sonu itibarıyla Kaddafi yanlısı grubun kalmadığı anlamına geliyor. Arapça yazılan diğer duyurular Dema'da yaşayanların paralı askerlere karşı yerel halka yardım etmek için Bingazi'ye doğru yola çıktığını iddia ediyor.

Perşembe günü Uluslararası Af Örgütü Libya yöneticilerini "hükümet karşıtı protestoları bastırmak için aşırı güç kullanılmasını durdurma"ya çağırdı.

Protestolar, Libya rejiminin, Mısır ve Tunus'taki türden protestoların olmaması için aldığı önlemlere karşın başladı. Çok sayıda aktivist tutuklandı ve yurttaşlar protestolara katılmamaları konusunda uyarıldılar. Güvenlik kuvvetleri sokaklarda boy göstermeye başladı.

Hükümet olayların basında yer almasını yasakladı ve şu anda en vahşi çatışmalara şahit olan Akdeniz şehri Bingazi'de birkaç muhabiri tutukladı.

Cuma günü, hükümet El Cezire'nin internet sitesine erişimi yasakladı.

Uluslararası Af Örgütü'nün Orta Doğu ve Kuzey Afrika yöneticisi Malcolm Smart  yaptığı açıklamada  "Libya yöneticileri bu protestoyu ortaya çıkmadan boğmaya çalıştılar ama, açık ki, yürümedi. Şimdi de protestocuları cezalandırmak ve geri püskürtmek için gaddarca yollara başvuruyorlar." dedi.

Grup, Libya yöneticilerinden göstericilere yönelik  ölümcül saldırılarla ilgili acil araştırma yapılmasını istedi.

Yerel kaynaklardan gelen haberlere göre, protestocuların, Dema şehrindeki Al-Sehaba meydanını Kahire'deki Tahrir Meydanı gibi,  kontrol altına aldığını ileri sürüyor. Haberlere göre, daha sonra da protestucalr tüm şehri kontrol altına aldılar.

Hükümet protestolara Kaddafi yanlısı gösterilerle karşılık verdi. Resmi Cemahiriye Haber Ajansı (JANA) Kaddafi'yi desteklemek için binlerce Libyalının Perşembe ve Cuma günü yürüyüş yaptığını açıkladı. Ajans Kaddafi'nin ülke genelinde halkın kendisinmi desteklemesinden duyduğu hoşnutlukla ilgili 40 kadar haber yayınladı.

1969 da henüz 27 yaşındayken askeri bir darbe ile monarşiyi deviren Kaddafi, bölgenin en uzun süre iktidarda kalmış lideri. 6,5 milyonluk ulusu demir yumrukla yönetti. İnsan hakları gruplarının verdiği bilgilye göre muhalifler idam edildi ve ömür boyu hapse çarptırıldı.

Kaddafi'nin  Yeşil Kitap'ının okullarda okutulması zorunlu. Takvimdeki ayların adları da Kaddafi'nin uydurduğu adlarla değiştirildi.

Genellikle bir çöl ülkesi olan Libya, petrol zengini. Petrol ve gaz satışları, IMF ye göre, ihracat gelirlerinin yüzde 95' inden fazlasını ve mali gelirlerinin tahmini yüzde 80'ini oluşturuyor.

Libya'daki huzursuzluğun Avrupa ülkelerine petrol ihracatını kesintiye uğratabileceği ve veya petrol fiyatlarını yükseltebileceği öngörülüyor. Libya, İtalya, Almanya, Fransa ve İspanya'ya petrol ihraç ediyor. ABD de, 2004'te ambargoyu kaldırdıktan sonra Libya'dan yaptığı petrol ithalatını arttırdı. (EM/YÖ/EK)