Terfiye AİHM Kriteri

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK), hakim ve savcıların terfileri öncesinde, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) içtihatlarını dikkate alarak karar verip vermediklerini de değerlendirecek.

Radikal'in haberine göre, verdiği kararla Türkiye'nin AİHM'de mahkûm olmasına neden olan hâkim ve savcının durumu HSYK tarafından değerlendirilecek.

Eğer ihlale konu olan karar, mevzuattan değil de yargı mensubunun takdir yetkisinden kaynaklı ise bu durum, hâkim ve savcının terfisini olumsuz etkileyecek.

HSYK, hâkim ve savcıların yükselmesine ilişkin olarak yayımlandığı "ilke kararlarındaki" yükselme esaslarına "kanun yolu incelemesinde geçen işleri" ibaresini de ekleyerek bu değişikliği düzenledi.

Yeni düzenlemeye göre, AİHM'de incelenen dosyalarda Türkiye'nin aleyhine sonuçlanan karar verilmesi durumunda, ihlale neden eylem tespit edilecek ve eylemi yapan hâkim ve savcının terfisinde bu karar göz önünde bulundurulacak.

Bu kapsamda HSYK, Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü'ne bir yazı yazarak, "AİHM kararlarının hâkim ve savcılar tarafından takip edilmesini sağlamak ve ihlalleri azaltabilmek amacıyla AİHM kararlarının terfilerde dikkate alınmasına karar verilmiştir" dedi.

HSYK'nın bakanlığa yazdığı yazıda, AİHM kararlarının tercümesinin yapılarak bütün hâkim ve savcıların erişimine açılması istendi.

"Ülkemizi ilgilendiren kararlarda insan hakları ihlaline neden olan eylemlerin belirlenmesi, ihlale neden eylemi gerçekleştiren hâkim ve savcıların tespiti, söz konusu kararın ihlale neden olan hâkim ve savcıya tebliği, ihlale neden olan hâkim ve savcıların kararla birlikte kurulumuza bildirilmesi talep olunur."

Gazeteye konuşan bir HSYK yetkilisi, uygulamanın HSYK Genel Kurulu kararıyla başlatıldığını, takibinin ise HSYK 2. Dairesi tarafından yapılacağını belirtti. Uygulamayla, Türkiye'nin AİHM'deki mahkûmiyetlerinin önüne geçilmesi amaçlanıyor.

İnsan hakkı ihlallerine yol açıyor

Eski AİHM yargıcı, eski büyükelçi ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili Rıza Türmen, AİHM kararlarının Türkiye'deki yargıçlar tarafından "kasıtlı olarak" görmemezlikten gelindiğini belirterek şöyle devam etti:

"Uzun zamandan beri bunun üzerinde duruyorduk. Anayasanın 90. maddesi var. Bu maddeye göre, AİHM kararları ile Türkiye yasaları arasında bir çelişki olursa esas olan AİHM kararlarıdır. Yani, kendi Anayasamızda AİHM kararlarını, kendi yasalarımızın önüne geçiriyoruz."

"Bu olmasa bile taraf olunan uluslararası sözleşmelere göre bunun gereğini yapmak zorundayız. Türkiye'de yargıçlara, AİHM kararlarını okutamıyorsunuz. Ya da okutuyorsunuz görmezlikten geliyorsunuz. Ve AİHM kararları Türkiye'de uygulanmıyor. Bu da Türkiye aleyhine çok sayıda karar çıkmasına neden oluyor. Birçok insan hakkı ihlali de bundan kaynaklanıyor."

Türmen, AİHM'in tutuklamalara ilişkin kararlarına da dikkat çekti ve "Tutuklama kararı veren yargıçlar, ısrarla ve inatla AİHM kararlarını açıkça görmezlikten geliyor" diye konuştu. (AS)