Norveç’e Suriye’nin Kimyasal Silahlarını İmha Teklifi
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Rusya Norveç’ten Suriye kimyasallarının imhası için üs olmasını talep etti.
Norveç Devlet Yayın Organı NRK’nun Birleşmiş Milletler’den (BM) edindiği istihbarata göre; BM, Rusya ve ABD Norveç’ten Suriye’deki kimyasal silahların imhası için yardım talep etti. Bu talebe göre Suriye’den imha edilmek üzere 300 ila 500 ton sarin gazı ve 50 ton da hardal gazının Norveç’e götürülmesi öngörülüyor.
Norveç’in yeni Dışişleri Bakanı Børge Brende, talebe henüz yanıt vermediklerini ama olumlu yaklaştıklarını söyledi. Brende NRK Televizyonu’na verdiği demeçte ayrıca, bu konuyu geçen hafta ABD Dış İşleri Bakanı John Kerry ile görüştüğünü ve şu anda uzmanların Norveç’te konuyla ilgili çalışmalar yaptığını ekledi.
İmha işleminin Suriye dışında yapılmak istenmesinin sebebi, Esad’ın bu silahları kullanabilme ihtimalini ortadan kaldırmak, yani güvenli bir yerde imha etmek. Norveç’in imha üssü olarak uygun görülmesinin sebebi ise politik olarak istikrarlı bir ülke olması ve imha için gerekli miktarda suya sahip olması.
Suriye’de bulunan kimyasallar gaz hazırlanmasında kullanılan kimyevi bileşenler, yani gaz halinde değil. Bu yüzden taşınmasında bir tehlike yok.
BM, Norveç Hükümeti’nden Kasım ayı ortasına kadar yanıt vermesini istedi. ABD ve Rusya’nın Norveç’e teknik ve bilirkişi konusunda yardım sözü verdi. İşlemler 2014 yılı ortasına kadar tamamlanması öngörülüyor.
BM imha işlemlerinin 2014 yılı ortasına kadar bitmesini istiyor. Fakat Norveçli uzmanlar burada önemli olanın kimyasalların ne kadar kısa sürede değil ne kadar güvenli bir biçimde imha edileceğinin olduğunu, bu yüzden sürenin uzayabileceğini söylüyor. Norveç Hükümeti ayrıca kimyasalların yapısı, nasıl imha edileceği ve ne çeşit artık oluşacağı hakkında Norveç halkı ve remi kurumlar bilgilendirmeleri gerektiğinin de altını çiziyor.
Silahların Suriye’de imhasının daha mantıklı olacağını söyleyen bazı Norveçli yetkililer olsa da, Bakan Brende’ye göre Norveçli firmalardan ya da halktan şu ana kadar bu göreve itiraz gelmedi.
Bu işlemin bedelinin ne kadar olacağı belli değil ama Norveç’in tüm masrafı tek başına karşılaması bekleniyor.
NRK’ya göre Esad rejiminin ülkenin çeşitli yerlerinde 1000 ton kadar kimyasal silah bulundurduğu tahmin ediliyor. Suriye kimyasal silah bulundurduğunu uzun bir süre inkar etmişti ama Başar Esad Eylül ayında kimyasal silahları imha edilmek üzere BM’nin Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’ne (OPCW) vermeyi kabul etmişti.
OPCW geçtiğimiz Cuma günü Nobel Komitesi’nden 2013 yılının barış ödülünü aldı. Nobel Barış ödülleri Norveç tarafından veriliyor. (DAH/EKN)
* Kaynak Norveç Radyo Televizyonu (nrk.no)