Ignatz Bubis Ödülü Cem Özdemir’in

Almanya Yeşiller partisi eski Eşbaşkanı Cem Özdemir, Frankfurt şehrinin verdiği "Ignatz Bubis Ödülü"nü törenle aldı.

Gürsel Köksal

Fotoğraflar: Kazım Doğan

Almanya Yeşiller partisi eski Eşbaşkanı Cem Özdemir, Frankfurt şehrinin verdiği "Ignatz Bubis Ödülü"nü törenle aldı.
Sadece Yahudilerin değil tüm azınlıkların hakları için verdiği mücadeleyle Almanya'nın yakın tarihine geçen ve 20 yıl önce yaşamını yitiren Ignatz Bubis'i anmak amacıyla 3 yılda bir verilen ödül, Özdemir'e Frankfurt Büyükşehir Belediye Başkanı Peter Feldmann tarafından takdim edildi. Ödül, 3 yıl önce dönemin Dışişleri Bakanı olan Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier'e verilmişti.

Almanya'da demokrasi tarihinin önde gelen sembol mekanlarından Paulskirche'de gerçekleştirilen törene Yahudi cemaatinin yöneticileri ve üyeleriyle çok sayıda politikacı katıldı. Türkiye'nin Frankfurt Başkonsolosluğu'nun temsil edilmediği törende Hessen eyalet milletvekillerinden Turgut Yüksel (SPD), Taylan Burcu'yla (Yeşiller) Eyalet Bilim ve Sanat Bakanlığı Müsteşarı Ayşe Asar yer aldı.

Almanya'da demokratik hareketin ilk meclisine ev sahipliği yapan, ülkenin ilk anayasasının kabul edildiği mekan olan Paulskirche'de, ırkçılık, yabancı düşmanlığı ve aşırı sağ ile mücadeleye adanmış yaşamların anıldığı, ödüllendirildiği törende ırkçıların, yabancı düşmanlarının, aşırı sağcıların, eski ve yeni Nazilerin düşman olduğu hemen her kesim bir aradaydı... Demokrat Almanlar, Yahudiler, Türkiye ve Afrika kökenli göçmenler, Sinti ve Romanlar...

Sağcıların rahat edemeyecekleri bir şehir

Frankfurt Büyükşehir Belediye Başkanı Feldmann, selamlama konuşmasında ödülün Özdemir'e verilmesinin Ignatz Bubis'in eşi Ida Bubis tarafından teklif edildiğini hatırlattı ve "Ignatz Bubis dünyaya açık, hoşgörülü, farklı köken, din ve dillerden insanların sadece yan yana durduğu değil, birlikte yaşadığı bir Almanya için mücadele etti. Siz onun uğruna mücadele ettiği değerleri temsil ediyorsunuz" dedi.

Almanya'da son zamanlarda yabancı düşmanlığı ve ırkçılığın arttığı, aşırı sağın güçlendiğini hatırlatan Feldmann, 170 ayrı ülkeden, 200 farklı dilin konuşulduğu Frankfurt'un tüm bu olumsuz gelişmelere rağmen barış ve hoşgörünün egemen olduğu bir kent olarak kaldığını vurguladı ve "Burada tören devam ederken, kentin bir başka yerinde Eskişehir ve Tel Aviv'den genç sporcuların katıldığı dostluk kupası maçları oynanıyor" dedi, ardından Frankfurt'un aşırı sağcıların kendilerini rahat hissetmeyecekleri bir şehir olduğunu savundu. Almanya'nın bugün Bubis gibi nefrete karşı mücadele eden örnek insanlara ihtiyacı olduğunu belirten Feldmann, Cem Özdemir'i işaret ederek, "Bubis sonunda‚ 'bir şey değiştiremedim' demişti. Yanıldığı tek şey bu" dedi.

Ödül konuşması da göçmen kökenli politikacıdan

Anma konuşmasını Cem Özdemir'in dileği üzerine Yeşiller partisinin genç milletvekillerinden Aminata Toure tarafından üstlenildi. Mali kökenli bir siyasi mülteci ailenin çocuğu olarak Almanya'da dünyaya gelen Toure, halen Schleswig Hollstein Eyalet Meclisi'nde milletvekili. Genç politikacı konuşmasında Almanya demokrasisinde Paulskirche'nin sembolik önemine işaret ettikten sonra, "Bugün burası Yahudi-Alman, Türk-Alman ve Afro- Alman yaşamın, demokrasinin bir parçası olarak öne çıktığı bir mekana dönüştü" dedi. Toure, Özdemir'in Almanya'da yabancı düşmanlığı, ayrımcılık, ırkçılık ve antisemitizmle mücadelesiyle, tüm tehditlere rağmen doğrularını savunmaktan vazgeçmeyen bir politikacı olduğu için kendisine örnek aldığını vurguladı.

"Bubis politik yaşamımı belirledi"

Cem Özdemir de konuşmasında, Solingen'de 1993'te aşırı sağcıların kundaklaması sonucu Genç ailesinin 5 üyesini yitirdiği saldırıdan sonra Ignatz Bubis'in Almanya televizyonlarında yaptığı konuşmalarla göçmenlerin acısını ve haklı taleplerini, protestolarını büyük bir kararlılıkla dile getirdiğini hatırlatarak, onu ve mücadelesini kendisine örnek aldığını vurguladı.

Özdemir, "O dönem Türkler, Kürtler, Aleviler, Sünniler, Kemalistler ve dinciler kendi aralarında anlaşamıyorlardı. Ama Ignatz Bubis'in sözleri onların hepsinin kalbine hitap ediyordu" dedi.
O olayların ve Bubis'in tutumunun kendisinin politikaya girmesinde büyük etkisi olduğunu vurgulayan Özdemir, 1994'te federal milletvekili seçildikten sonra yollarının sık sık kesiştiğini anlattı.

Almanya'da yabancı düşmanlığı, ırkçılık ve anti semitizmin yeniden yükseldiğini, hatırlatan Özdemir şöyle devam etti:

"Bugün hem sokaklarda, hem de parlamentolarda milliyetçi nefret saçan, aşırı sağcı şiddet eylemlerine temel hazırlayan, ırkçı sloganlarıyla ülkemizi bölmek isteyen bir hareketle karşı karşıyayız. Bu demokrasi düşmanları cumhuriyetimizin sembolü, siyah-kırmızı-sarı renkli ortak bayrağımızı suistimal ediyorlar. Ülkemize, hürriyetimize hakaret ediyorlar. Özgürlükçü devletimizin sembollerini, bu demokrasi düşmanlarına bırakmak istemiyorum. Ortak bayrağımız, siyah-kırmızı-sarı renklerimiz onların olamaz."

Almanya'nın geçmişindeki karanlık dönemi hatırlamanın, oradan dersler çıkarmanın toplumsal bir görev olduğunu belirten Özdemir, bu ülkenin vatandaşlığına geçen herkesin de bunu kabul etmesi gerektiğini vurguladı.

Sinti ve Romanlardan müzikal katkı

Törende ayrıca Sinti ve Roman Filarmoni Orkestrası da müzik dinletisi sundu. Tören, Orkestra Nazi Almanyası döneminde Avrupa'dan ayrılarak bir dönem Türkiye'ye gidip, orada çalışan ünlü Macar besteci Bela Bartok'dan "Romanya Halk Dansları"nın icrasıyla noktalandı.

Cumhurbaşkanlığı adaylığını kabul etmedi

Ignatz Bubis, 1927'de Breslau'da dünyaya geldi, 1956'dan ölümüne kadar (1999) Frankfurt'ta yaşadı. Nazi Almanyası'nın Yahudi soykırımında hemen hemen tüm akrabalarını toplama kamplarında kaybetti.
Hem Frankfurt'taki, hem de Almanya'daki Yahudi örgütlerinin yönetimlerine girdi, 1992'den sonra Almanya Yahudiler Konseyi'nin başkanlığını yürüttü.
Almanya'nın geçmişindeki insanlık suçlarının unutulmaması, hatırlanması ve bunlardan ders çıkarılması amacıyla toplumun uyarılması mücadelesinin ön saflarında oldu. Toplumun geniş kesimlerini rahatsız eden çıkışlarıyla, eylemleriyle ülkede bir tarafında demokrasi düşmanlarının yer aldığı büyük tartışmaların başlamasına vesile oldu.
Solingen ve Mölln'de Türkiye kökenli göçmenlerin aşırı sağcılar tarafından kundaklanan evlerinde yaşamlarını yitirmesi üzerine "Almanya'nın bundan utanç duyması" gerektiğini kamuoyu önünde dile getiren ilk politik kişilik oldu.
Hür Demokrat Parti'ni (FDP) üyesi olarak politika yaptı, uzun süre partinin federal yönetiminde yer aldı.
1993'te bir ara Cumhurbaşkanlığı'na aday gösterilmesini önerenler oldu. Almanya'nın bu makamda henüz Yahudi kökenli bir devlet adamına hazır olmadığını söyleyerek bunu reddetti.
Başta Federal Liyakat Madalyası olmak üzere Federal Almanya'nın birçok ödülünü aldı. 1999'da öldüğünde, vasiyeti gereği İsrail'de toprağa verildi.
Frankfurt'un ortasından geçen Main Nehri üzerindeki en büyük köprülerden biri 2000 yılından bu yana onun adını taşıyor.
Ve Frankfurt, 2001 yılında verilmeye başlanan bu ödülle bu hemşehrisinin anmaya, mücadelesini onurlandırmaya çalışıyor.

Çok ödüllü politikacı

Ödül jürisinin törende Frankfurt Büyükşehir Belediye Başkanı Peter Feldmann tarafından tekrar okunan gerekçesi şöyle:
"Göç ve entegrasyon onun siyasal çalışmalarının ağırlık noktalarından biri. Federal Almanya Cumhuriyeti'nin, farklı köken, dil ve dinlerden insanların birlikte yaşadığı, dünyaya açık ve hoşgörülü bir ülke olarak gelişmesi için tüm varlığıyla çalışıyor. Bunun için hep olağanüstü bir angajman içinde, dışa açıklığı ve hoşgörüyü içselleştirmiş barış içinde bir dünyayı oluşturmak için sürekli geleceğe yönelik mücadele içinde. Bütün bunlarla o da Ignatz Bubis'in yaşamı boyunca hedeflediği değerleri temsil ediyor."
Almanya'da göçmenlerin eşit haklar mücadelesinin ve yabancı düşmanlığıyla mücadelenin önde gelen isimlerinden Cem Özdemir, bu ükede Federal Meclis'e seçilen Türkiye kökenli ilk iki politikacıdan biri (1994).
Kısa bir süre öncesine kadar Yeşiller partisinin eş genel başkanlığını yürüten Özdemir'in siyasi kariyeri boyunca birçok ödül aldı. Örneğin Almanya'da "ön yargıların kaldırılması" hedefiyle eski cumhurbaşkanlarından Theodor Heuss adına verilen madalya 1996'daki sahibi o olmuştu. Federal Meclis'de aşırı sağcı partiye karşı yaptığı konuşmasıyla "Yılın Konuşması" (2018) ve Solingen kentinin "Keskin Bıçak" ödülünü (2019) ona verildi. Geçtiğimiz yıl da Anti-semitizmle mücadelesi ve liberal değerler için angajmanı gerekçesiyle Amerikan Yahudi Komitesi'nin „Ramer Ödülü"nü (2018) almıştı.

Şimdiye kadar 6 kez verildi

İlk kez 2001'de verilen ödülü alan beş kişi ve bir kurum şöyle:
2001- Wolfgang Thierse (Federal Meclis – Bundestag – Başkanı, sosyal demokrat politikacı)
2004 -Prof. Dr. Franz Kamphaus (Katolik din adamı, Limburg Piskoposu)
2007- Walter Wallmann (Frankfurt eski Büyükşehir Belediye Başkanı, Hristiyan demokrat politikacı)
2010- Trude Simonson (Sosyal Hizmetler Uzmanı, Nazi toplama kamplarında yaşadığı uzun yıllar eziyet çekenleri temsilen)
2013- Fritz Bauer Enstitüsü (Nazi Almanyası'nda işlenen insanlık suçlarını ve etkilerini araştıran Frankfurt Üniversitesi'ne bağlı enstitü. Savaş sonrası Almanya'da Nazi savaş suçlularını tüm engellemelere rağmen Nazi savaş suçlularını takip ederek bir bölümünü yakalatan, Nürberg'deki mahkemelerden sonra en kapsamlı soykırım davalarının açılmasını, suçluların önemli bir bölümünün ağır hapis cezaları almalarını sağlayan Yahudi kökenli Frankfurt Başsavcısı Fritz Bauer'in adını taşıyor.)
2016- Frank-Walter Steinmeier (Federal Almanya Cumhurbaşkanı. Sosyal demokrat politikacı ödülü aldığında dışişleri bakanıydı).

(GK/AÖ)