AGİT'ten Seçim Öncesi İfade Özgürlüğü Eleştirisi

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu Sınırlı Seçim Gözlem Heyeti başlıklı 1 Kasım tekrar seçimleri için hazırladıkları ara raporu yayınladı. 

AGİT Demokratik Kurumlar ve insan Hakları Bürosu’nun (AGİT/DKİHB) 28 Eylül’de görevlendirdiği Sınırlı Seçim Gözlem Heyeti’nin (SSGH) başkanlığı Büyükelçi Geert-Hinrich Ahrens’a ait.

AGİT heyeti

AGİT üyesi 17 ülkeden gelen heyet, Ankara’da bulunan 11 uzmandan ve ülke çapında görev alan 18 uzun dönemli gözlemciden oluştu.

Ankara katliamının ardından seçim kampanyası faaliyetlerinin askıya alındığını hatırlatan raporda “Seçim kampanyasının genel tonu cepheleşmeye sürükleyici niteliktedir” ifadesi yer aldı.

Kampanyaların ana başlıklarının “sosyo-ekonomik durum”, “çözüm sürecinin sona ermesi” ve” terörle mücadele” olduğunu belirten rapor çatışmanın artmasıyla hedef alınan parti binalarına dikkat çekti.

AGİT, ara raporunda, bu seçim döneminde, gazeteciler, sosyal medya kullanıcıları ve medya kuruluşları hakkında, hakaret etmek ve “teröre destek vermek” sebebiyle çok sayıda cezai soruşturma başlatıldığı, hükümeti eleştiren televizyon kanallarının dijital platformlardan çıkarıldığını hatırlattı. Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK)i muhalefet partileri tarafından, çoğunlukla medyada dengesiz ve doğru olmayan bir şekilde yayın yapılmasının yanı sıra, seçim idaresi kararları ve kampanya ihlalleri ile de ilgili 15’den fazla şikâyette bulunulduğuna dikkat çekti.

"Seçim kmapanyası cepheleştirici tonda"

18 Eylül-21 Ekim 2015 tarihlerini kapsayan raporda özetle şu veriler yer aldı:

* Seçim kampanyasının tonu, sözcülerin rakiplerine yönelik sert eleştirileri ile cepheleşmeye sürükleyici nitelikte. Bazı partiler, seçim kampanyalarında kanuna aykırı bir şekilde dini göndermeler kullandı.

* Temmuz ayının sonundan beri Güneydoğu’da şiddetin artmasıyla birlikte, çeşitli partilerin binaları ve üyeleri hedef alınmıştır ve çok sayıda HDP üyesi gözaltına alındı. HDP, CHP ve MHP’nin bazı üyeleri, cumhurbaşkanına hakaret etmek de dâhil olmak üzere, kamu yetkililerine hakaret etmek ile suçlandı.

* Doğu ve Güneydoğu’daki bazı illere ait Özel Güvenlik Bölgesi ilan edilen, sokağa çıkma yasağı getirilen yerlerde, kötüleşen güvenlik vaziyeti nedeniyle özgürce seçim kampanyası yapabilme gücü büyük ölçüde kısıtlandı.

* AKP dışındaki partilerin tamamı devlet yardımının yetersiz olduğunda şikayetçi oldu.

"TCK ve TMK basını sansürlemek için kullanılıyor"

* TMK, TCK, Basın Kanunu’nda bulunan üstü kapalı ve geniş kapsamlı hükümler uygulanıyor, bu hükümler, kamuyu ilgilendiren sorunlar hakkında yapılan haberleri suç kapsamına sokuyor veya yasaklıyor.

* TCK’nın hakaret ile ilgili hükümleri, “Türk Milleti ve Devleti’ne” yönelik düzenlemeleri de barındıracak şekilde geniş kapsamlı ve Cumhurbaşkanı da dahil olmak üzere, kamuya mal olmuş kişiler için özel bir koruma sağlıyor.

* Kanunlar, yeterli mahkeme denetimi olmaksızın internet sitelerinin kapatılmasına ve internet kullanıcılarının verilerinin toplanmasına izin vererek, ifade özgürlüğüne usulsüz bir müdahalede bulunuyor.

* TMK ve TCK ile çok sayıda gazeteci, sosyal medya kullanıcısı ve basın kuruluşunun hakaret ve teröre destek verme sebepleriyle soruşturulmasına sebep oldu. Gazetecilere ve medya kuruluşlarına karşı şiddet uygulanan bazı durumlar, oto sansüre neden oldu.

"Medya sahipliği ilişkisi editöryel bağımsızlığı etkiliyor"

* Medya kuruluşlarının sahipleri, diğer iş kollarında medya işlerini finanse eden şirket grupları üzerinde yoğunlaşmış durumda. Medya kuruluşlarının sahiplerinin kamu ilanlarını ve ihalelerini alma gerekliliği, editörlerin bağımsızlığı engelliyor.

* Dört dijital yayın hizmeti sağlayıcısı, neredeyse tümü hükümeti eleştiren çeşitli televizyon kanallarının yayınına son verdi. Bu kanalların yayın listesinden kaldırılması, Ankara Savcılığı tarafından, terörü desteklemek suçlaması ile bu kanallara karşı yürütülen soruşturmalar kapsamında yapılan yazışma sonrasında gerçekleşti.

Heyet üyeleri, ayrıca, seçim günü süreçlerini takip etmek için birtakım sandık alanlarını ziyaret edecek.

Raporun tamamını şuradan okuyabilirsiniz. (EA)