Pandemide "aşı sıkıntısı" başladı

* Fotoğraf: Arşiv / AA

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (Covid-19) ve yaklaşan kış ayları nedeniyle yurttaşlar, grip ve zatürre vakaları için bağışıklık sistemlerini güçlendirici aşılara yöneldi.

Uzmanların özellikle 65 yaş üstü ve kronik rahatsızlığı bulunanlar için aşıların önemi konusunda açıklamaları, talepleri yoğunlaştırınca tüketim de hızlı gerçekleşti. Ancak grip aşısı bugün itibariyle bulunamazken, zatürre aşısının temininde de sorunlar yaşanmaya başlandı.

bianet yazarı Şadiye Dönümcü de kronik rahatsızlığı sebebiyle risk grubunda olduğu için zatürre aşısı yapılması talebiyle yakın zamanda Aile Hekimliğine başvuran isimlerden biri. Ancak ellerinde aşı olmadığı için Dönümcü burada ücretsiz aşı hakkından faydalanamadı ve fiyatı 344 lira olan aşıyı alabilmek için eczaneye başvurdu. Fakat eczanede de aşı yoktu ve eczacı depolardan ayda 2-3 tane gönderildiğini belirterek Dönümcü’yü sıraya aldı. 

Dönümcü daha sonra başka eczanelere de başvurdu ve kronik hastalığı olmasına rağmen ücretsizi bulunamadığı için ücretli aşıyı yaptırmak zorunda kaldı. 

“Ağustosa kadar bekledim”

61 yaşındaki Dönümcü, uzun yıllardır SLE (LUPUS) hastası. Enfeksiyon, gerginlik ve yorgunluk, hastalığının alevlenmesine dolayısıyla ataklara yol açıyor. “En basit soğuk algınlığını bile uzun sürede atlatabiliyorum” diyen Dönümcü, bu nedenle yaklaşık 20 yıldır her ekim ayında grip aşısı olduğunu da belirtiyor:

“Türkiye'de ilk Covid-19 vakası ölümle sonuçlanınca, ziyaret için gidip çok uzun süre kaldığım İzmir'de, misafir olarak kayıt yaptırdığım aile hekimine Nisan ayında gittim. Zatürre aşısı yaptırmam istendi. ‘Sizce pandemi döneminde uygun mu? Yaptırayım mı?’ diye sordum.

“Doktor, ‘Evet aşı olmalısınız. Risk grubundasınız ancak bu virüsü henüz tanımıyoruz. Biraz bekleyin bence’ dedi. Bekledim ben de. Ta ki Ağustos ayının ortasına dek. Pandeminin biteceği yok ne yazık ki...”

“Arkadaşlarım paralı olanı zor buldu”

Dönümcü, aşıyı bulduğu eczanede yaptırdıktan sonra sol kolunda çok az hareket kısıtlılığı olduğunu, büyük bir sıkıntı yaşamadığını da ekliyor:

“Çevremde zatürre aşısı olan çok fazla kişi yok. Ben olduktan sonra bazı arkadaşlarımın olmasına vesile oldum. Evet, zor buldular paralı olanı. Bazıları da sıra bekliyor, aşı gelecek diye. Bazı aile hekimliklerine sınırlı miktarda aşı geldiği söyleniyor.

Üstelik son zamanlarda medyada ve sosyal medyada zatürre ve grip aşısına ilişkin çok sayıda haber ve paylaşıma rastlıyorum. Uzmanların bu konuda söyledikleri çelişmiyor ve çok net. Covid-19 pandemisi nedeniyle çok fazla bilgi kirliliğine maruz kaldık malum.”

Dr. Şahin: Nüfusu kalabalık yerlerde sorun olabiliyor

Konuya ilişkin ulaştığımız Aile Hekimleri Federasyonu (AHEF) 2. Başkanı ve Adana Aile Hekimleri Derneği Başkanı Dr. Yakup Şahin de, zatürre aşısı Türkiye’de üretildiği için Aile Sağlığı Merkezlerinin (ASM) aşı bulmada çok büyük sıkıntılar yaşamadığını ancak nüfusu kalabalık yerlerde oluşan talep yoğunluğunun zaman zaman lojistik destekte sıkıntılara neden olduğunu söylüyor.

Zatürre ve grip aşılarının Covid-19’u önlemede veya hastalığı hasarsız atlatmada herhangi bir etkisi olmadığını vurgulayan Dr. Şahin, bu aşıların Covid-19’a yakalananlar açısından önemini “İkincil enfeksiyonları önlediği için durumun daha da ağırlaşmasını engelliyor” şeklinde aktarıyor. 

* Dr. Yakup Şahin

Şahin’in söylediğine göre, zatürre aşısı 65 yaş altı veya kronik hastalığı olmayan kişiler için elzem değil ancak kendilerine 15 Eylül’den sonra bütün eczanelere dağıtılacağı yönünde bir bilgi de verilmiş. Dolayısıyla bu gruplarda olmayan ancak isteyen kişiler 15 Eylül'den itibaren eczaneden aşıyı satın alıp yaptırabilir. 

Grip aşısı için tarih Ekim ayı

Bir diğer mesele ise şu an piyasada bulunamayan grip aşısı. Bu dönemde özellikle risk gruplarına, sağlık çalışanlarına ve ilk 4 aydan sonraki gebelere grip aşısını önerdiklerini belirten Dr. Şahin, aşının Ekim ortası gibi dağıtılması planlanıyor diye duyumları olduklarını da söyledi:

“Ancak miktar olarak ne kadar yeterli olacağını zaman gösterecek. Çünkü 2 milyon doz civarında bir aşının üretildiğini ve ülkeye geldiğini hesap edersek bu kadar talebe yetip yetmeyeceği ile ilgili öngörüde bulunamıyoruz.”

İsteğe göre talep ediliyor

İstanbul, Beyoğlu’ndaki bir ASM’de görev yapan bir doktordan aldığımız bilgiye göre ise, yoğunluğu az olan ASM’lerde bile ciddi bir zatürre aşısı talebi var. Doktorlar, aşı olmak isteyen kişi sayısına göre talep oluşturuyor ve kişilere randevu verilerek aşıları yapılıyor.

Zatürre ve grip aşıları

Zatürre ve grip aşıları, Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı genelge doğrultusunda, 2016’dan beri, 65 yaş üstü ile kronik rahatsızlığı olan kişilere ücretsiz olarak yapılıyor. Kronik rahatsızlıklar ise bağışıklık sistemine bağlı rahatsızlıklar, diyabet, astım, KOAH ve organ nakli olarak sıralanıyor.

Bu gruplar dışında kalan kişiler ise eczanelerden ücretli olarak grip veya zatürre aşısı alıp yaptırabiliyor. 

İki tür zatürre aşısı var. Konjuge aşı ömür boyu koruma sağlıyor ve fiyatı 344 lira. Polisakkarit aşı ise 5 yıllık bir koruma sağlıyor ve fiyatı 68 lira. ASM’lerde belirli gruplara ücretsiz olarak uygulanan zatürre aşısı da konjuge aşı. Ancak şu an ikisinin temini de yapılamıyor.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 2 Eylül tarihli açıklamasında aşılar konusuna değinmiş, “Grip ve zatürre aşısı zorunlu kişiler için önerdiğimiz algoritma olacak. Sorun yaşamayacağımızı düşünüyorum. Geçen yıla göre 3-4 kat daha tedarik edeceğiz" demişti. (TP)