Kanada'da Neler Oluyor?

Kanada'nın Quebec eyaletindeki Quebec İslami Kültür Merkezi'ne namaz sırasında düzenlenen silahlı saldırıda altı kişi hayatını kaybetti. Kanada’da son yıllarda Müslümanlara yönelik ayrımcılık ve saldırgan eğilimler, özellikle Quebec Eyalet’inde yaşanıyordu.

Quebec Eyalet Hükümeti Mart 2014’te bir yasa tasarısı hazırlayarak dini simge ve giysilerin kauya ait işyerlerinde kullanılmasını yasaklamak istedi. Yahudilerin başındaki kipa, Sihlerin türbanı, Hıristiyanların abartılı büyüklükte boyunlarına taktıkları haç, Müslüman kadınların başörtüsü ya da peçeleri, parmaklara takılan Davut Yıldızı, haç ya da bir dini simgeleyen yüzükler, kulaklara takılan küpeler ve diğer semboller kamuya ait işyerlerinde çalışanlarca kullanılamayacaktı. Bu yasa tasarısı çok büyük tartışmalara neden olmuştu.

Muhafazakarların yönetimi sırasında Quebec Eyalet'i 2012'de gençlerin geniş katılımlı eylemlerle eleştirilmişti. Haziran 2012'de Eyalet Meclis'i toplanma ve gösteri yürüyüşü özgürlüğünü kısıtlayıcı bir yasa tasarı hazırlamıştı. Özellikle öğrencilerin başını çektiği gösteriler sonrası geri adım atmak zorunda kalmıştı.

Paris saldırıları sonrası

Kanada’da Müslümanlara karşı ayrımcı ve saldırgan tavır, özellikle 7 Ocak 2015’te Paris Charlie Hebdo mizah dergisine düzenlenen silahlı saldırı sonrası artmaya başladı.

14 Kasım 2015’te yine Paris’te yapılan eş zamanlı saldırılarda 120 kişinin hayatını kaybetmesinden sonra ise daha da arttı.

Ayrımcı eğilimlerin Kanada ölçeğinde en yoğun olduğu eyalet Quebec, Fransalı azınlığın yaşadığı ikinci dili Fransızca olan bir bölge.  

Sonradan Müslüman olan Kanadalının saldırısı

Aslında Kanada’da ve özellikle Quebec’te Müslümanlara yönelik şiddet Ekim 2014’te bir süre önce din değiştirerek Müslümanlığa geçen bir kişinin, arabasıyla iki Kanadalı askere çarpıp birini öldürüp diğerini yaraladıktan sonra polis tarafından öldürülmesinden sonra hareketlenmişti.

Kanada’da IŞİD karşıtı koalisyonda

Bu eylem Kanada IŞİD'e karşı Irak ve Suriye'de yürütülen hava saldırıları için ABD tarafından oluşturulan koalisyona katılma konusunda olumlu yanıt vermesi üzerine gerçekleştirildiği yorumları yapılmıştı.

ABD’nin Ağustos 2014’te başlattığı Irak ve Suriye’de IŞİD’e karşı hava operasyonlarına, Kanada Kasım 2014’te fiilen katılmıştı. Kanada CF-18 tipi savaş uçakları ile bombardımanlarda yer aldı.

İktidarda Kanada Muhafazakar Parti vardı. 6 Şubat 2006’da iktidara gelen  Stephen Harper Başkanlığındaki Muhafazakar Parti iktidarı 4 Kasım 2015’te sona erdi.

Justin Trudeau’nun gelişiyle değişim yaşandı

Kanada’nın Suriye savaşına ve IŞİD’e yönelik hava saldırılarındaki siyasi tavrı, Kasım 2015’te Liberal Parti’nin seçimi kazanması ve Justin Trudeau’nun başbakan seçilmesiyle değişti. Kanada Trudeau seçim vaadi olarak IŞİD’e karşı koalisyondaki askeri uçaklarını geri çekeceğini söylemişti.

Kabinesinde 15 kadın 15 erkeğe yer veren Trudeau, Kanada tarihinin ilk Müslüman bakanını da atadı. Demokratik Kurumlardan Sorumlu Devlet Bakanlığı görevine getirilen Meryem Monsef, Kanada’nın ilk Müslüman bakanı unvanını da aldı.

Kanada ayrıca Haziran 2016’da 25 bin Suriyeli mülteciyi kabul etme kararı aldı.

Liberal Parti’nin Kanada toplumunda Müslümanlara karşı yükselen ayrımcı hareketi yumuşatma çabalarına karşın bu dönem boyunca olumsuz gelişmeler de yaşandı.

Quebec İslami Kültür Merkezi saldırısına kadar yaşananlar

Toronto’nun Peterborough bölgesindeki Masjid Al-Salaam Camii, 13 Kasım 2015 günü kundaklandı. İki gün sonra başörtülü bir kadın, sokakta saldırıya uğradı, başörtüsü zorla çıkarıldı. 19 Kasım 2015 günü Youtube’e bir video düştü. Bir Kanadalı yüzünde maske ile her gün bir Müslüman veya Arap öldüreceğini söylüyordu. Videodaki kişi çok geçmeden yakalandı.

21 Kasım 2015 günü Toronto Metrosu’nda seyahat eden iki Müslüman kadın, biri kadın ikisi erkek 3 kişinin saldırısına uğradı.

20 Haziran 2016 günü Kanada’nın Quebec eyaletinin başkenti Quebec City’de bir camiye domuz kafası bırakıldı.

26 Ekim 2016 günü Quebec eyaletinin doğusundaki 25 bin nüfuslu Sept-İles kentinde bulunan ve mescit olarak da kullanılan Müslümanlara ait kültür merkezine saldırı düzenlendi.

Montreal kentinde Şubat 2015’te, Quebec Eyalet Mahkemesi hakimi Eliana Marengo, duruşması olan davalı Rania el-Alloul'dan başörtüsünü çıkarmasını istedi. el-Alloul başörtüsünü çıkartmayı reddedince hakim duruşmayı süresiz erteledi. Quebec Yüksek Mahkemesi el-Alloul’un başvurusunu inceledi ve hakim Eliana Marengo'nun hatalı olduğuna karar verdi.

Ancak Kanada Başkanı Justin Trudeau başta olmak üzere birçok siyasetçi ve insan hakları kuruluşunun tepkisine ve bu karara rağmen hakim Eliana Marengo özür dilemedi. Quebec Hakimler Konseyi de Rania el-Alloul'un avukatlarının başvurusuna karşın Marengo hakkında herhangi bir işlem yapmadı.

Kanada’da Müslümanlara karşı ayrımcılık sürse de Trudeau’nun başkanlığında Liberal Parti’nin ve sivil toplum örgütlerinin çabaları ülkeyi şimdilik dengede tutuyor. Tabii bu son saldırı yeni bir kırılmanın nedeni olmazsa. (HK)