Milli Kültür Şurası Toplanıyor, Ulusal Kültür Raporu 8 Yıldır Beklemede

Kültür ve Turizm Bakanlığı “Milli Kültür Şurası”nı üçüncü kez topluyor.

Şuranın ilki 1980 Askeri Darbesi sonrası Milli Güvenlik Kurulu döneminde 23-27 Ekim 1982 tarihlerinde yapılmıştı. İkincisi yedi yıl sonra 5-8 Aralık 1989 tarihlerinde yapılmıştı.

28 yıl sonra üçüncüsü AKP iktidarı tarafından toplanıyor. Ancak Avrupa Konseyi'nin 1986'da istediği "Türkiye Kültür Politikaları Ulusal Raporu" için 2009'da başlatılan çalışmanın akibeti belirsiz. Kültür Bakanlığı bu konudaki sorulara yanıt vermiyor.

Yarın başlayacak şuranın yasal çerçevesi 2 Kasım 1989 tarihinde çıkarılan Kültür Bakanlığı Milli Kültür Şûrası Yönetmeliği ile düzenlenmişti.

Yönetmeliğe göre üç yılda bir olağan toplantısını yapacaktı; Kültür Bakanı’nın gerekli gördüğü durumlarda Şura’yı olağanüstü toplayabilecekti.

Milli Kültür Şurası 28 yıl suskunluktan sonra toplanıyor.

Üçüncü şura yarın toplanacak. 3 – 5 Mart tarihleri arasında İstanbul'da Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda düzenlenecek.

Şura’nın açılışına Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım’ın da katılacağı duyuruldu.

Erdoğan kültür sanat politikasını eleştirmişti

28 yıl sonra toplanma nedeni Erdoğan’ın 28 Aralık 2016’da yapılan Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri törenindeki konuşmasında saklı. Erdoğan kültür ve sanat politikasını eleştirmişti o günkü konuşmasında ve taklitçilik yapıldığını söylemişti:

“İletişim imkanlarının böylesine geliştiği ve yaygınlaştığı bir dönemde elbette kendimizi bir cam fanusun içine hapsedemeyiz, tarihin bir noktasında dondurup bırakamayız. Karşılıklı etkileşim mutlaka olacaktır ama biz bu etkileşimi tek taraflı yaptık. Diğer alanlarla birlikte kültür sanatta da sadece, üzülerek söylüyorum, kopya çektik, taklit ettik, üstelik onları da kötü bir şekilde yaptık” diyerek Türkiye’nin kültür ve sanat politikasını eleştirmişti.

Kültür Bakanı Nabi Avcı Ocak ayı başında Sabah gazetesinin “Kültür Sanat Buluşmaları” toplantısına katılmış ve ardından gazeteye bir röportaj vermişti.

Avcı şurayı neden toplama kararı aldıklarına yönelik soruya yanıt verirken AKP iktidarının 15 yılda bu alanda birçok adım attığını ama yetirince tanıtamadıklarını söylemişti.

“Şûrada kurulan 17 komisyonda bütün kültür sanat hayatımızın bir röntgeni çekilecek. Ne yapıyoruz, nasıl yapıyoruz, neleri yapamıyoruz, yapamadıklarımızı neden yapamıyoruz? Bütün bunları sektör temsilcilerinin de katılımıyla bir tartışalım, halimizi bir görelim istedik”.

İki açılış oturumu, 8 konuk

Şura’nın yarın yapılacak açılış oturumlarında Nabi Avcı iki oturuma yöneticilik yapacak.

İlk oturumda yazar Alev Alatlı, eski Milli Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanlarından Hasan Celal Güzel, Cumhurbaşkanlığı sözcüsü İbrahim Kalın, tarihçi Mehmet Genç konuşacak.

İkinci oturumda ise iktisatçı Prof. Ahmet Güner Sayar, eski Kültür ve Turizm Bakanlarından Atilla Koç, gazeteci yazar Doğan Hızlan ve tarihçi Prof. İlber Ortaylı konuşacak.

Şura'nın amacı kültür ortamını anlamak

Nabi Avcı’nın söyleşisinden Şura’daki tartışmalardan halihazırdaki kültür ortamının ne olduğunu anlamaya yönelik sonuçlar çıkarılmaya çalışılacağı anlaşılıyor.

72 bildiri verilen İkinci Şura’da sonuç bildirgesi yayınlanmıştı. Üçüncüsünde Sonuç Raporu Nabi Avcı tarafından okunacak ama bunun bir bildirge niteliğinde olup olmayacağı belli değil. Ancak yönetmelikte şuranın bir danışma kurulu olduğu belirtiliyor.

Görev bölümündeki tanım ise “Atatürk ilkeleri” vurgusu var.

Şûra'nın Görevleri

Madde 6 - Şûra, kültür konusunda Bakanlığın en yüksek danışma kuruluşudur.

Şûra'nın görevleri şunlardır;

a) Atatürk ilkeleri ışığında kültür politikası hakkındaki görüşleri belirlemek,

b) Kültürel konularda yönlendirme, teşvik ve işbirliği esaslarını tespit etmek,

c) Kültürümüzün korunmasını, geliştirilmesini, tanıtılmasını ve yayılmasını sağlayıcı tedbirleri belirlemek,

d) Gerekli görülen kültür konularının görüşülmesi, tartışılması ve istişari kararların alınmasını sağlamaktır.

Komisyonlarda ne konuşulacak?

1989 Milli Kültür Şurası'nda "Aşık'ların, Türk mutfağının ustalarının, Türk halk kültür alanında tezhip, kûndekâri, hat, ebru, çini halk mimarisi eserleriyle uğraşan ustaların desteklenmesi", "Geleneksel Türk süsleme sanatı alanındaki bir araya derlenerek müze kurulması", "Türk temaşa sanatları topluluğunun, müzesinin kurulması" gibi 23 maddelik öneri bulunuyordu.

TIKLAYIN - İKİNCİ ŞURANIN SONUÇ BİLDİRGESİ

Üçüncü Şura için 6 Ocak’tan itibaren şuranın iki ve üçüncü günlerinde yapılacak dört komisyon için üye seçimleri yapıldı. Komisyonların başlıkları belli değil. Çalışmaların sonuçları 5 Mart Pazar günü raporun okunmasından sonra ortaya çıkacak.

Ulusal Kültür Politikaları Raporu'nun akibeti nedir?

Diğer yandan Türkiye, Avrupa Konseyi'ne vermek üzere hazırlaması gereken "Türkiye Kültür Politikaları Ulusal Raporu"nu 2009'dan bugüne çamışmalarını sürdürüyor. Kültür Bakanlığı'nın bu raporu, Avrupa konseyi'ne teslim edip etmediği bile bilinmiyor. 

Ağustos 2016'da CHP İzmir Milletvekili Zeynep Altıok, aporun tamamlanıp tamamlanmadığı, kamamlandıysa neden kamuoyuyla paylaşılmadığını sorduğu bir soru önergesi vermişti. Yazılı soru önergesine yanıt verilmedi.

Avrupa konseyi üye ülkelerin kültür politikalarının profilini çıkartmak için 1986'da başlattığı çalışmaya şu ana kadar 50 üye ülkeden 43'ü raporlarını sundu. (43 ülkenin profillerine buradan ulaşabilirsiniz)

Türkiye, Avrupa Konseyi Kültür Genel Müdürlüğü'nden Robert Palmer ve Kathrin Merkle'ın Aralık 2009'da yaptığı ziyaret sonrası "Kültür Politikaları Ulusal Raporu" çalışmalarına başlamıştı*. Çalışma başladığında henüz 28 ülke kendi raporlarını tamamlamıştı. türkiye halen profil lstesinde yok. (HK)

* Ulusal rapor için ayrıntılı yazı.  Türkiye'nin Resmi ve Alternatif Kültür Politikaları Raporlar - Ü. Zümray Kutlu/bianet