Erken Seçimle İlgili Cevap Bekleyen Sorular

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin Salı günü parti grup toplantısında yaptığı erken seçim çağrısından sonra 29 saat içinde erken seçim kararı alındı, tarih olarak 66 gün sonrası olan 24 Haziran gösterildi.

Ancak anayasa değişikliğinden, uyum yasalarına, hangi partinin seçimlere girip hangilerinin giremeyeceği başta olmak üzere seçmenin hatta siyasilerin de yanıtını bilmediği birçok soru var.

Seçimlerle ilgili başlıca soru işaretlerini derledik.

1. Pusulalar nasıl şekillenecek?

Geçtiğimiz aylarda Meclis'e sunulan AKP ve MHP'nin uzlaştığı 26 maddelik kanun teklifine göre, milletvekili ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy pusulasında ittifakın adının altında ittifakı oluşturan partiler yer alacak ve her hangi partiye oy veren ittifaka oy vermiş sayılacak.

Ancak 2 ay kala pusulaların nasıl şekilleneceği konusundaki muğlaklık sürüyor. Muhalefet partilerini bir anlamda "sürpriz" şekilde yakalayan seçim, AKP ve MHP'nin ittifakı dışında netleşmiş bir ittifaka henüz olanak tanımadı. Bu nedenle Yeni Şafak gazetesi başta olmak üzere bazı gazetelerde yayınlanan "Cumhur İttifak" parantezli oy pusulası örneklerinin son şeklinin nasıl olacağı belirsiz.

Kasım 2015'te yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimi'nde yurt dışı ve yurt içinde kullanılmak üzere 75 milyon 288 bin 955 birleşik oy pusulası basılmıştı.

2. Yurt dışındaki seçmenler ne zaman oy kullanacak?

YSK Başkanı Sadi Güven, erken seçim kararının ardından "Şu anda da bu seçim için her türlü hazırlığımız tamam" açıklaması yaptı ancak "Yurt dışındaki yapılanma işlemleri olacak" diye de ekledi.

Normal koşullarda seçim tarihinden yaklaşık bir buçuk ay önce belirlenen seçmen listesi yurt dışındaki seçmenler için şu an muamma. En son 16 Nisan 2017 referandumunda yurt dışı ve gümrük kapılarında oy kullanma işlemi 27 Mart tarihinde başlamıştı. Bu kez hangi tarihte başlayacağı da henüz belirsiz.

3. Uyum yasaları ne? Nasıl, ne zaman ve neye göre çıkacak?

Erken seçimle ilgili en tartışmalı ve muğlak konulardan biri uyum yasaları. Referandumun ardından getirilecek yeni sistemin mevcut kanunlara uyumlaştırılmasına yönelik "uyum paketi" hala hazırlanmış değil. Muhalefet partilerinin erken seçim kararı açıklandıktan sonra en büyük eleştirileri de bu yönde oldu.

İçeriği konusunda seçmenin yanı sıra AKP ve MHP dışındaki milletvekillerinin de bilgi sahibi olmadığı uyum yasaları "Cumhurbaşkanlığı Seçimleri", "Milletvekili Seçim Kanunu", "Seçimlerin Temel Hükümleri", "Siyasi Partiler", "Askeri Yüksek İdare Mahkemeleri" gibi çok temel değişiklikleri kapsıyor.

Ancak içerikle ilgili net bir beyan yok. AKP Sözcüsü Mahir Ünal, bugün öğlen saatlerinde yaptığı basın toplantısında "uyum yasası"nı soran gazetecilere "Uyum komisyonunda bu konu konuşuluyor ve öncelikli olarak şu an ihtiyaç olan konu nedir? Özellikle Cumhurbaşkanı adaylarının nasıl belirleneceğine dair anayasada hüküm var ama 100 bin kişinin aday göstermesi konusunda bu aday gösterme sürecinin yasal düzenlemesi nasıl olacak gibi bazı özel düzenlemeler var. Onunla ilgili şu an yukarıda çalışılıyor ve bununla ilgili de hızla düzenlemeye gidecek" dedi.

AKP Grup Başkanvekili Bülent Turan ise uyum yasası çalışmalarının seçime yetiştirilip yetiştirilemeyeceğiyle ilgili "İhtiyaç olursa yetki KHK'sı var. Ekstra konulara gerek kalmaz. Bazı düzenlemelere ilişkin yapmamız gerekenler var. YSK seçimle ilgili boşlukları doldurmakla mükelleftir" dedi.

Hükümet kanadından yapılan açıklamalara göre bugün komisyona getirilmesi planlanan uyum yasasının yarın ya da hafta sonu TBMM Genel Kurulu'na getirilmesi bekleniyor.

4. Muhalefetin adayı kim olacak?

İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener'in adaylığını açıklamasının dışında muhalefet kanadından net bir aday açıklaması henüz yok. CHP kulislerinde genel başkan Kılıçdaroğlu'nun, HDP kulislerinde ise eski genel başkan Selahattin Demirtaş'ın adı geçiyor.

Muhalefette ittifak konusu da hala net değil. Daha önce yapılan açıklamalarda ikinci turda bir ittifak gündeme gelebileceği belirtilmişti, partiler şu anda ittifak yapılmasına karşı çıkan herhangi bir açıklama yapmadı. Ancak net bir ittifak önerisi de sunmadı.

5. İYİ Parti seçimlere girebilecek mi?

Seçim açıklamasının ardından en merak edilen soru işaretlerinden biri de bu oldu. Mevcut seçim kanununa göre bir partinin seçime girilebilmesi için kuruluşunun yapıldığı kurultayının üzerinden en az 6 ay geçmiş olması lazım.

İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, erken seçim açıklamasından hemen sonra yaptığı açıklamada "Biz birinci kongremizi 10 Aralık'ta tamamladık. 68 ilde teşkilatımız kuruldu. O günden itibaren sayınca 10 Haziran itibari ile seçime girmeye hazırız" dedi.

Ancak AKP Sözcüsü Mahir Ünal, yine bugün yaptığı açıklamada "Seçime girmek için yasalarla belirlenmiş koşulları taşıyan partilerin 24 Haziran'da seçmende sandıkta seçmenin karşısına çıkmasından yanayız. Kendi eksikliklerini bize fatura etmeye kalkışmasınlar" ifadelerini kullandı.

YSK Genel Başkanı Sadi Güven ise "İYİ Parti seçimlere girebilir mi, giremez mi bunu ben de bilmiyorum. İYİ Parti'nin durumu incelenir" dedi.

6. Demirtaş ve tutuklu vekiller aday olabilir mi?

HDP Eski Eş Genel Başkanı ve İstanbul Milletvekili Selahattin Demirtaş, muhalefet kulislerinde adaylık için adı geçen isimlerden. Ancak tutuklu milletvekillerinin seçimlerde aday olup olamayacağı da en büyük belirsizliklerden biri.

4 Kasım 2016'dan beri Edirne F Tipi Cezaevinde tutuklu bulunan Demirtaş İstanbul'da çözüm süreci döneminde 2013 Newroz kutlamasında yaptıkları konuşma nedeni ile tutuklu bulunduğu davadan 30 Nisan'da tekrar hakim karşısına çıkacak. Silivri Cezaevi Kampüsü'nün karşısında bulunan 2 no'lu duruşma salonunda görülecek.

TIKLAYIN - HDP'li Vekillere Tutuklama ve Gözaltıların Kronolojisi

İnsan Hakları Hukukçusu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak, "Demirtaş dahil tüm HDP'li vekiller açısından haklarındaki davalarda kararların kesinleşmesi halinde aday olamama riski var. Muhtemelen mahkemeler 2 ay içinde bunu sağlamak için yoğun bir mesai içine girecekler" dedi ve ekledi:

"AİHM 24 Haziran öncesi milletvekillerinin tutukluluk başvurularına ilişkin karar vermezse, daha sonra vermesinin de hiçbir anlamı olmayacak. Hukuki olarak zaten sonuç doğurmayacak kararların en azından yargılamaların siyasi meşruiyeti açısından bir anlamı olmasının tek yolu bu". (PT)