1 Milyon Mayınla Yaşıyoruz

Uluslararası Mayın İzleme Komitesi, dünyadaki mayın temizleme çalışmaları ve mayınların dağılımı hakkındaki 2002-2003 raporunu açıkladı. Rapora göre, Türkiye'de en az 900 bin 94 mayın döşeli. Bu mayınların 615 bin 419'u Suriye sınırında bulunuyor. 1989-1992 yılları arasında Doğu ve Güneydoğu'da bulunan güvenlik tesislerinin etrafına 39 bin 569 mayın döşendi.

İki bölümden oluşan raporun ilk bölümü; Birleşmiş Milletler (BM) Türkiye Daimi Temsilcisi Murat Esenli'nin Mayın İzleme Komitesi'ne verdiği bilgiler, ikinci bölüm ise; İnsan Hakları Derneği'nin verilerine dayanıyor.

Esenli'nin verdiği bilgilere göre, 2002’de mayın patlaması sonucunda 5 kişi yaşamını yitirdi, 16 kişi de yaralandı. Ölenlerden dördü sivil, biri asker, biri çocuk; yaralananlardan da yedisi sivil, dokuzu asker, biri çocuk.

Raporda, sivil inisiyatiflerin verdiği bilgilerle resmi bilgiler birbirinden farklı. İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) verilerine göre, 2002’de 23 kişi yaşamını yitirdi, 25 kişi de yaralandı. Ölenlerin on beşi sivil, sekizi asker. İHD, bölgede belli sayıda boşaltılmış köye mayın döşendiğini, bu durumun göç edenlerin köye geri dönüşünü engellediğini de bildirdi.

Türkiye hala mayın haritasını açıklamıyor

Esenli'nin verdiği bilgiler şöyle: Türkiye 1996'dan beri mayın üretmiyor. Aynı zamanda "kapsamlı mayın temizliğini" 1998'de başlatmış ve 2002'nin sonuna kadar 13 bin 945 mayın temizlendi. Stoklardaki mayın imhası için de silahlı kuvvetler planlama yapıyor ve Mayın Yasaklama Anlaşması'nın onaylanması ile imha süreci başlayacak. Türkiye mayın stoku hakkında resmi bilgi vermiyor.

Ortak sınırlardan Bulgaristan sınırının Türk tarafının temizliği 2002 ortasında tamamlandı. Aynı yıl Ermenistan sınırında 12 bin 774 mayın temizlendi. Yunanistan sınırının mayınlardan temizlenmesi ise her iki ülkenin anlaşmayı eş zamanlı olarak uygulamaya koymaları ile başlayacak.

Hükümetin açıklaması gerekenler

Raporu bir basın toplantısıyla açıklayan Mayınsız Bir Türkiye Girişimi, Sosyal Demokrasi Vakfı ile Düşünce Suçuna Karşı Girişim, mayın sorununun bir güvenlik sorunu olarak değil, bir insanlık meselesi olarak algılanması gerektiğine dikkat çekti; Türkiye'nin bu konuda gerekli bilgilendirmeyi yapmasını istedi. Sivil inisiyatiflerin hükümetten açıklamasını beklediği bilgiler şöyle:

* Anti personel karamayını döşenen yerler ve buralyardaki mayın sayısı.

* Mayın türlerinin ne olduğu.

* Stoklarda bulunan mayın miktarı.

* Sivillerin mayınlardan korunması için ne tür önlemler alındığı.

* Bütçede bu sorun için ne kadar pay ayrıldı.

* Anlaşmaya taraf olma yönünde ne zaman bildirimde bulunulacağı.

* Anlaşmanın gereklerini yerine getirme doğrultusunda bir çalışma yapılıp yapıldığı.

* Mayın patlamaları sonucu mağduriyete uğrayanlara ne tür yardım yapıldığı.

Dünyada durum

Raporda verilen bilgiler mayınların temizlenmesine dönük bazı olumlu gelişmelere rağmen anti-personel karamayınlarının insanlığı tehdit etmeye devam ettiğini gösteriyor.

* Rapora göre halen 15 ülke mayın üretmeye devam ediyor ve 6 ülke mayın kullanıyor. Hükümetlerin yanısıra kmuhalif grupların da antipersonel karamayınlarını kullandığına dair bilgiler yer alıyor.

* Mayın Yasaklama Anlaşmasının dışında bulunan 47 ülkede mayın stoku miktarı 200 milyon.

* Her yıl 15 bin ile 20 bin arasında kişinin mayınlar nedeniyle öldüğü ya da yaralandığı tahmin ediliyor. Mayın kurbanlarının yüzde 85'ini siviller ve çocuklar oluşturuyor. mayın patlamasından sağ kurtulanların ihtiyaçlarını karşılamak için yapılan hizmetler oldukça yetersiz. (HA/BB)