Tütün Yasası'nda uzlaşma yok
TBMM Genel Kurulu'nun gündemine alınan ve artık geçmesine kesin gözüyle bakılan Tütün Yasası nedeniyle şu an üretici şaşkın; ihracatçı ise beklemede...
Üretici, yasanın çıkması ile devletin sektörden elini çekeceği için pazarın, çokuluslu tekellere terk edilmesi endişesini yaşarken; ihracatçı ise, ürün ekiminde belirsizliğin ortadan kalkması için yasanın hayata geçirilmesini istiyor.
10 yıl öncesine kadar özel sektör tütün pazarının yüzde 25'ini elinde tutan uluslararası tütün firmaları, bugün pazarın yüzde 60'ını kontrolunda bulunduruyor. Yeni tütün yasası ile bu konuda Türk firmaların şansının hiç kalmayacağı görüşü ağırlıkta. İZMİR- Tütünün Türkiye'ye girişi çok eski yıllara dayanıyor. İngiliz, Venedik, İspanyol gemici ve tacirler tütünü 1601 yılında İstanbul yolu ile getirmişlerdi. Ülkemizde, tütün tarımının ne zaman başladığı konusunda kesin tarih olmamasına rağmen bugün yaklaşık 600 bin üretici geçimini tütün ekerek sağlıyor.
Tütünde şu an gündemde olan konu ise; yeni tütün yasası. Aslında bu yasa artık bizzat hem verdiğimiz taahhütler nedeniyle Dünya Bankası'nın hem de yeni stand-by'ın öncelikli koşullarından olması nedeniyle IMF'nin de gündeminde.
Geçen yıl taslak halinde hazırlanan, üreticinin tepkisini çeken, ihracatçının ise "çıkmasında büyük fayda var" dediği yasa ile ilgili olarak Meclis, aralık ayının başında tekrar Bütçe Plan Komisyonu'nda görüşerek aynı metni kabul etti ve genel kurulun gündemine aldı.
DEVLET TÜTÜNDEN ELİNİ ÇEKSİN Mİ?
Tütün Eksperleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Gülpınar, yeni yasanın Tekel'in özelleştirilmesinin hukuki yolunun önünü açtığını belirterek, kanun ile devletin sektörden elini çekmesinin amaçlandığını söyledi. IMF'nin istekleri doğrultusunda hazırlanan yeni tütün kanununun, devletin tütün üretiminde rol almadığı bir çalışma olduğunu vurgulayan Gülpınar, yasanın bir an önce netliğe kavuşması gerektiğinin altını çizdi.
Gülpınar, kasım ve aralık aylarının tarla hazırlığı dönemi olduğunu, üreticinin hazırlık yapabilmesi için tütün ekip ekmeyeceğini bilmesi gerektiğini vurgulayarak, herkesin endişeli bekleyiş içerisinde olduğunu söyledi.
5 BÜYÜK ULUSLARARASI ŞİRKET
Gülpınar, şu an tütünde 400 milyon kilo civarında stok olduğunu vurgulayarak, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Ege Bölgesi'nde insanlar kotaya uyarken Doğu'daki üreticiye Ôekin, alacağız' diyen siyasetçi, bugün tütünde stok var biz bu işten elimizi çekmeliyiz diyor. Yasa ile Tekel tamamen piyasalardan çekiliyor. Tekel'in çekildiği piyasaya halen var olan uluslararası piyasalar hakim olacak. Dünyada 5 tane büyük uluslararası sigara üreticisi var. Yasa ile Türkiye'deki tütün sektörü onların kontroluna terk edilecek. Türkiye'de, 15 yıl önce 40 civarında alıcı firma varken, bugün ise 12-13 firmanın varlığı sözkonusu. "
CUMHURBAŞKANI YASA'YI NEDEN VETO ETTİ?
Cumhurbaşkanı'nın veto gerekçeleri arasında ağırlıklı olarak uluslararası tekellerin varlığından bahsedilmesi noktasının yattığını anlatan Gülpınar, üreticinin haksız rekabete maruz kalmaması için Cumhurbaşkanı'nın bu kararı aldığını ileri sürdü.
Gülpınar, "Yasada, üreticinin yabancı tekellerin insafına terk edilebileceğinden, haksız rekabete zorlanabileceğinden bahsediliyor. Bu olumsuzlukları sezen Cumhurbaşkanı yasayı veto etti" diye konuştu.
SİSTEM TIKANACAK
Öte yandan, tütün ihracatçıları yasanın bir an önce hayata geçmesi gerektiğini dile getiriyor. Yasada yer alan açık artırma sisteminin sözleşmeli üretime döndürülmesi gerektiğine değinen ihracatçılar, çiftçiye her türlü desteği vermeye hazır olduklarını söylüyor. Ege Tütün İhracatçıları Birliği Başkanı Mahmut Özgener, yasanın hayata geçirilmesi konusunda geç kalınmaması gerektiğini, aksi halde 2002 mahsulüne ilişkin ciddi sıkıntıların oluşacağını ifade etti.
SÖZLEŞMELİ ÜRETİM SİSTEMİ
Tütün yasasına ilişkin köylü ve üreticinin tereddüt yaşamaması gerektiğine dikkat çeken Özgener, yasada yer alan açık artırma sistemi yerine sözleşmeli üretim sistemini tavsiye ettiklerini belirterek, şöyle konuştu:
"Özel sektör olarak tütün üreticisini her şekilde desteklemeye hazırız. Sektörün ölmesine tütün ihracatçısı kesinlikle izin veremez. Üretici bıkkın ve endişeli. Biz köylüyü memnun etmek zorunda olduğumuzun bilincindeyiz.
Ancak bu özveriyi yapabilmemiz için önümüzü görebilmemiz gerekiyor. Devlet bu işten elini ayağını çekiyorsa bunu bir an önce açıklığa kavuşturmalı. Açık artırma sistemi sektörü iyice zora sokar. Sözleşmeli üretim ile sağlıklı bir sistem kurabiliriz."
Yasa çiftçiyi mağdur ediyor
Aydın Ziraat Odası Başkanı Kemal Çetin, tütünün uzun yıllar popülist politikalar nedeniyle öldürüldüğünü kaydederek, "İzmir'de 40 bin ton tütün üretilirken, şu an 9 bin ton tütün üretiliyor. Bu sene 5 bin ton, gelecekte ise hiç olmayacak. Tütün tarımı giderek bitiyor" dedi. Taslak halindeki yasanın çiftçiyi mağdur ettiğini belirten Çetin, yasada müzayede sistemi ile ilgili açıklık getirilmediğini kaydetti.
Yasa netleşmeli
FEge Tütün İhracatçıları Birliği Başkanı Mahmut Özgener, tütün yasasının netleşmemesi nedeniyle önlerini göremediklerini ve kanunun yasalaşmasının ardından yönetmeliklerin de hazırlanmasının gündeme geleceğini kaydetti. Özgener, "Sistemin işleyişi açısından yönetmeliklerin hazırlanmasında da geç kalınmamalı. 2002 mahsulü üretimi ile ilgili soru işaretlerini zihinlerden silmek gerek. Çalışmalara hız verilmezse sistem tıkanacak" dedi.
Türkiye'nin çıkarlarına aykırı
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğr. Üyesi Prof. Dr. Oğuz Oyan ise; Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in yasayı veto etmesine gerekçe olarak; yasayı Türkiye'nin çıkarlarına aykırı bulmasını gösterdi.
Oyan, "Cumhurbaşkanı Sezer'in iade gerekçeleri okunduğunda; yasa ile Anayasa'nın sosyal devlet ilkesine, ulusal çıkarların üstünlüğü ve tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunmasına ilişkin hükümlerine aykırılığın gayet açık olduğu görülüyor. Gerekçeler arasında ayrıca; sosyal devlet ilkesi ve anayasal kurallar karşısında tütün üretiminin düzenlenmesi, tütün kalitesinin iyileştirilmesi, Türk tütününün niteliğinin ve türünün korunması, tütün ekilme yöntemleri, satılamayan tütünün korunma yöntemleri gibi konuların yasada düzenlenmesi önemli bir eksiklik olarak değerlendirildi" diye konuştu.
İhracatçı: Yasa mutlaka geçmeli
Üretici: Sektör yabancılara geçer
Tütün ihracatçısı, yasadaki açık artırma sisteminin sağlıklı işlemeyeceğini belirterek, sözleşmeli üretim konusunda ısrar ediyor. İhracatçı yasanın hemen TBMM'den geçirilmesini, aksi halde sistemin tıkanacağını vurguluyor.
Tütün üreticisi ise, açık artırma sisteminde müzayedenin yapılması ile ilgili altyapının olmadığını, yasada bu konuda boşluklar olduğuna dikkat çekiyor. Çiftçinin alternatif ürün geliştirmesine teşvik verilmediğini belirten üretici, yasanın üretimi düşüreceğini savunuyor.
