Engelliler Muayenehaneye Gitmesin mi?

İl Sağlık Müdürlüğü, muayenehanelere tebliğ göndererek  5378 Engelliler Kanunu kapsamında engellilere erişilebilir hale getirilmesini aksi takdirde ceza kesileceğini belirtti.

İstanbul Tabip Odası, muayenelerin "umuma/kamuya açık özel sağlık tesisi” kapsamında değerlendirmeyeceğini bu konuda Danıştay kararı olduğunu belirterek söz konusu tebliğe itiraz dilekçesi hazırladı.

Engelli dernekleri ise engellilerin tüm muayenehanelere gitme hakkının olduğunu, Tabip Odası'nın engelli erişilebilirliğine dair çözüm üretmek yerine itiraz etmesinin tıp etiğine uymadığını belirtiyor.

2005 yılında Türkiye'de ilk kez yürürlüğe giren 5378 sayılı Engelliler Kanunu'na göre kamuya açık tüm alanların engellilere erişilebilir olarak düzenlenmesi gerekiyor.

Bu kanuna uyumlu olarak "Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik’te Ağustos 2011'de yapılan değişiklikle muayenehanelerde yer alan giriş, kapı, asansör, merdiven, tuvalet ve lavabo gibi fiziki alanların erişilebilir olması gerektiği belirtildi.

Tabipler Odası'nın açtığı dava sonucu Danıştay Aralık 2013'te söz konusu düzenleme kapsamındaki sağlık tesisleri arasında muayenehanelerin olmadığını belirterek bu kararı iptal etti.

Akbulut: Tabip odası çözüm üretmeli

Süleyman Akbulut (Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği Başkanı): Muayenehaneler ve bürolar genellikle apartman binalarında olduğu için kat mülkiyetine kanununa tabi ve zaten Tabibler Odasının itirazında da temel sebep aslında bizce bu. Kat mülkiyeti kanunu da bu düzenlemeleri kat maliklerinin isteğine bırakmış durumda.  

Bir kanun, erişim düzenlemelerinde muayenehaneleri dışarda bırakıyor olabilir. Danıştay'ın kararı her ne kadar kanuna uygun görünse de, aslında hukukun temel ilkesiyle çelişiyor. Burada engellilerin sağlık hakkına erişimiyle ilgili temel bir haktan bahsediyoruz. Para vererek muayenehaneye gelen engellinin kucaklarda sırtta taşınarak değil, insan onuruna yaraşır bir biçimde hizmet alması haktır.

Bu sebeple, erişim düzenlemeleri bir gerekliliktir. Tabipler Odası'nın, mahkeme kazandık demek yerine, evet teknik olarak zorluklar var ama çözümü bulmamız lazım demesi lazım. Kanundaki bir muğlaklık ve kısıtlılıktan yaralanarak hizmet alan engelli aleyhine bunu yorumlamak tıp mesleği ilkelerine aykırı. Bu durumda Tabibler odasının şunu sormak gerekiyor. Öneriniz nedir?

Nitekim engelliler kanunu, diğer maddelerinde, erişim düzenlemelerinin yapılamayacağı yerler için transfer liftleri, tekerlekli sandalyelere aparat takılması vb makul uyumlulaştırma tedbirleri diye adlandırılan düzenlemeleri yapma zorunluluğu getiriyor. Tabipler Odası o zaman bu düzenlemelerin makul uyumlulaştırma tedbirleri kapsamında yapılmasını önersin.

Duman: Uygun değilse, biz hizmet götürüyoruz

Ekrem Duman (Tabipler Odası Özel Hekimlik Komisyonu Başkanı): Muayenehane, avukat bürosu vb. ofis hizmeti veren apartman dairesidir. Bu yasa buraları kapsamaz sadece hastane, sinema, AVM, park, bahçe gibi umuma açık hizmet veren kurumlar için hazırlanan bir yasadır.

Yoksa muayenehanelerin engellilerin erişimine uygun olmasına dair hekimlerin bir itirazı olabilir mi? Sağlık müdürlüğü zaten 2010'dan beri muayenehaneleri erişilebilirliği de kapsayacak şekilde denetliyor ve uygun değilse kapatıyor, ya da ruhsat vermiyor. Engelli bizi arıyor, dairemiz uygun değilse evine gidip hizmet veriyoruz. 

Kuyumcu: Hekimler duyarlılık göstermiyor

Adem Kuyumcu (Engelsiz Hayat Dayanışma Derneği Başkanı): Engellilerin ve ailelerinin 30 yıllık mücadelesi ile kazanılan ve 2005 yılında çıkarılan kanunlara rağmen Türkiye'de engellemelerin her alanda hala devam ediyor olması zihniyetlerin değişmediğini ortaya koyuyor.

Engellilerin, yaşlıların, hareket kısıtı olan hastaların ve bakan kişilerin tüm hizmetlerden eşit şekilde yararlanma hakkı var. Engelsiz olarak Ulaşılabilir – Erişilebilir sağlık merkezleri de çok önemli. Hastaneler bu konuda ilerleme kaydetmiş olsa bile kanundan sonra 10 yıl geçmesine rağmen tıp hekimleri özel muayenehanelerinde ve 1.basamak sağlık hizmeti veren yerlerde hala erişilebilirlik standartlarını uygulanmıyor. Bu insan haklarına aykırı ve ayrımcılık. Tıp hekimi engelliler ve yaşlılar için çok önemli ancak sorunların çözümü noktasında gerekli duyarlılığı ve desteği göstermiyorlar. (NV)