Kadın İstihdamı Politikaları Kadınlara Ne Sunuyor?

Kadın Emeği ve İstihdamı Platformu (KEİG), Türkiye’de kadın istihdamının durumu ve geleceği üzerine hazırladığı iki raporu kamuoyuyla paylaştı. Raporlarda Türkiye’de iş piyasasında yapısal dönüşümlerin ne durumda olduğu ve devletin belirlediği hedeflerde kadın istihdamı konusunun nerede durduğu ele alındı.

Hükümet söylemlerinin kadın istihdamının arttırılması yönünde olduğuna dikkat çeken Platform, atipik istihdam biçimleriyle gelecek artışın kadın işgücünün esnek ve güvencesiz işlerde yoğunlaşmasına neden olacağına dikkat çekti.

KEİG’in araştırma uzmanı Aslı Çoban, kadın istihdamının arttırılması hedeflenirken sadece sayısal artışın değil, istihdam koşullarının niteliğinin de dikkate alınması gerektiğini belirtti. Devletin ürettiği politikaların hangi sonuçlara yol açacağını öngörmesi, kadınlar için nasıl bir çalışma yaşamı sunacağını iyi hesap edebilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Kadın Emeği Çalışan Feminist Araştırmacılar’dan (KEFA) Saniye Dedeoğlu da hem ulusal hem uluslararası metinlerde, esnekleştirme politikalarının kadın istihdamı sorununun çözümünde temel bir strateji olarak kullanıldığını hatırlatırken, bunun kayıtdışılaştırmayı da beraberinde getirdiğine dikkat çekti.

Platform, atipik istihdam biçimlerinin hem genel işgücü hem kadın istihdamı açısından baskın bir model haline gelmemesi gerektiğini vurguladı.

Eğreti istihdam ilişkileri nedir?

KEİG, kadın istihdamını artıracağı iddiasıyla öne çıkarılan “esnek ve atipik” çalışma biçimlerinin yaygınlaşmasıyla ortaya çıkan eğretilik halinin beş unsurunu şöyle tanımlıyor:

* Alternatifsizlik: İşgücü piyasasına çıkan kişi, önerilen iş dışında bir alternatife sahip değil.

* Çalışan yoksulluğu: Koşullar, çalışana refah sağlamıyor ve yoksulluk koşullarından çıkarmıyor.

* Güvencesiz koşullar: Çalışma koşulları sağlık ve güvenlik şartları açısından olumsuz.

* Geleceğe dönük belirsizlik: Çalışanlar hayata ilişkin kritik kararları almakta güçlük çekiyor.

* Örgütlenememe: Çalışanın örgütlenme ve/ya temsil edilme hakkı bulunmuyor.

Kadın istihdamı politikalarında üç eğilim

KEİG, mevcut kadın istihdam politikalarındaki eğilimleri ise şöyle özetledi:

* Esnekleşme ve atipik çalışma gündemi: “Kadınların kendilerinin esnek çalışmak istedikleri” iddiası çocuğuna uzun bir dönem, evde, kendi başına bakmak isteyen “iyi anne” kurgusuna dayandırılarak sık sık gündeme getiriliyor. Ancak bu kurgu yerine anneliğin bireysel bir seçim olarak yaşanmasını sağlayacak gerçek alternatiflerin yaratılması ve ulaşılabilir, kaliteli bakım hizmetlerinin yaygın olarak sağlanması gerekiyor.

* Kadın girişimciliğinin desteklenmesi söylemi: İstihdam olanağı bulamayan kadınlar, v eksenli çalışma ve küçük ölçekli fason üretim gibi düşük profilli işlere teşvik ediliyor. Bu politika, kadın istihdamı için alternatif politikalar düşünülmemesine sebep oluyor.

* Düzensiz çalışma biçimlerinin kısmen desteklenip kurumsallaştırılmaması: Ev hizmetlerinde çalışanlara yönelik kısmi kapsayıcılık içeren sosyal güvenlik düzenlemeleri yapılıyor, tarımda çalışan kadınlar ve ev eksenli çalışan kadınların kooperatifleşmesi destekleniyor, hane içi bakım yükü nakit transferi yoluyla istihdam benzeri bir statüde düzenlenmesi isteniyor. Ancak bu iş alanlarında, çalışanların istihdam statülerini yasal zeminde tanıyıp destekleyecek, meslek ve işçi kimliğini güçlendiren düzenlemeler yapılmıyor.

Mevcut politikalar ve talepler

“Kadın İstihdamında Eğretileşme Eğilimleri Ve Atipik İstihdam Gündemi” raporu, Avrupa'da bu tür çalışmanın kadın istihdamında yaygın olduğu üç ülke (Hollanda, İtalya ve İspanya) örneği incelemesinden çıkan sonuçlar, geçici çalışma, kısmi süreli çalışma ya da kendi hesabına çalışma yoluyla kadın istihdamını arttırmanın dezavantajları ayrıntılı bir şekilde anlatılıyor.

Birçok politika ve strateji belgesi analiz edilerek oluşturulan “Esnekleşme Ve Enformelleşme Kıskacında Türkiye'de Kadın Emeği Ve İstihdamı” raporunda ise işgücü piyasasının esnekleştirilmesi ve kayıtdışı çalışma konuları anlatıldıktan sonra “Erken Çocukluk Bakım ve Eğitim Hizmetleri ve Çocuk Bakım Sorumluluğu”, “Yaşlı ve Engelli Bireylerin Bakımı”, “Sosyal Güvenlik”, “Ev İşçileri”, “Ev Eksenli Çalışan Kadınlar”, “Sosyal Hizmet ve Yardımlar” ile “Mevsimlik Tarım İşçileri” konularındaki politikalar incelendi. Talepler sıralandı. (ÇT)

Esnekleşme Ve Enformelleşme Kıskacında Türkiye'de Kadın Emeği Ve İstihdamı: Politika Metinleri Çerçevesinde Bir Analiz raporuna ulaşmak için tıklayın.

Kadın İstihdamında Eğretileşme Eğilimleri Ve Atipik İstihdam Gündemi raporuna ulaşmak için tıklayın.