19 Eşbaşkan Belediye Yerine Hapiste
Yaklaşık üç ayda dokuz ilde:
* DBP’li 18 belediye eşbaşkanı tutuklandı;
* Bir belediye eşbaşkanı görevden alındı ve ev hapsinde tutuluyor,
* İki İl Genel Meclis Başkanı tutuklandı;
* Dört belediye eşbaşkanı ise tutuklanmadı ama görevden uzaklaştırıldı.
Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Yerel Yönetimlerden Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Çimen Işık, tüm dosyalarda gizlilik kararı olduğunu belirtti.
“Özyönetim derken biz devleti reddetmiyoruz; Devlet + demokrasi, diyoruz” diyen Işık, özyönetim ilan eden belediyelere birçok yaptırım uygulandığını da aktardı:
“Edremit ve Silopi başta olmak üzere, özyönetim ilanlarının yapıldığı birçok yerde belediye araçlarına el konuldu ya da valilik izni zorunluluğu getirildi. Yani belediyeler verecekleri hizmetin saatini, personelini, nerede çalışma yapılacağını valiye bildiriyor, valilikten onay geldikten sonra çalışmayı gerçekleştirebiliyor.”
DBP’li belediyelerin yüzde 18’ine soruşturma
Görevden uzaklaştırma ve tutuklamalar toplam 18 il ve ilçe belediyesini kapsıyor. Bu da toplamı 106 olan DBP’li belediyelerin yüzde 18’ine denk geliyor.
Tutuklanan (ve ev hapsi verilen) 19 eşbaşkandan dördü il belediyesi, 15’i ise ilçe belediyelerinden.
Tutuklananların 10'unu kadın eşbaşkanlar, dokuzunu erkek eşbaşkanlardan oluşuyor. Tutuklanan kadınlar Sincan Cezaevi’ne, erkekler ise Kırıkkale Cezaevi’ne gönderildi. Işık, bunun da bir cezalandırma yöntemi olduğunu düşündüğünü ifade etti: “Öncelikle eşbaşkanlarımızı kendi yörelerinde tutup toplumun onları sahiplenmesinin önüne geçmek istiyorlar. Ayrıca aileden, arkadaşlarından, yaşadıkları yerlerden uzaklaştırarak yine bir cezalandırmaya gidiyorlar.”
“Eşbaşkanlık sistemi tutuklamayla kabul gördü”
Tutuklanan 18 belediye eşbaşkanından 12’sinin Türkiye’deki yasal düzenlemelere göre belediye başkanlığı yetkisi var. Diğer 6 eşbaşkan ise resmi olarak belediye meclisi üyesi olarak görünüyor.
Işık, “Dikkat çekici bir nokta, şimdiye kadar hiçbir şekilde kabul görmeyen eşbaşkanlık sistemimizin, konu tutuklama olunca kabul görmeye başlaması” diyor.
Gerekçe: özyönetim ve canlı kalkan eylemleri
Tutuklamalarla ilgili iki gerekçe var: çatışmaları engellemek için canlı kalkan eylemlerine katılmak ve özyönetim ilanları.
Özyönetim ilanı nedeniyle tutuklanan (veya ev hapsi alan) 9 belediye eşbaşkanı ve aynı sebeple sadece görevden uzaklaştırılan 3 belediye eşbaşkanı TCK’nın “devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak” başlıklı 302. Maddesi'nden yargılanacak.
Işık, “Özyönetim ilanları bir düşünce beyanıdır, kendi iradesini ortaya koyma beyanıdır. Buna karşı TCK 302’den dava açılması, aslında en baştan cezalandırmaktır” diyor:
“Yerinde yönetimin kurumsallaşmasının temel ayaklarından biri belediyelerdir. Toplumda yerinden yönetim mekanizmalarının gelişmesi, merkezi yönetimin de tartışılmasını beraberinde getirir. Kısacası tutuklamalar stratejik.
“Ayrıca TCK 302’den ceza istemek sindirmedir, çünkü müebbet hapis istiyorlar. Seçilmişler üzerinden topluma da bir mesaj vermek hedefleniyor, ‘Sen fikrini beyan edersen, ben de seni hapse atarım’ deniyor.”
Canlı kalkan eylemlerine katılmaları gerekçesiyle tutuklanan 10 ve görevden alınan bir belediye eşbaşkanı ise medyada yer alan haberlere göre “örgüt adına suç işleme” suçlamasıyla yargılanacak.
Ancak Işık, dosyaların tamamında gizlilik kararı olduğunu ve canlı kalkan soruşturmalarının hangi maddeden yürütüldüğünden emin olmadıklarını aktardı.
Ne olmuştu?
Anayasa'nın 127. maddesi ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 47. Maddesi’ne dayandırılarak verilen görevden alma kararları ve tutuklamaların listesi şöyle:
Gözaltı ve görevden uzaklaştırmalar
* Şırnak Cizre Belediye Eşbaşkanı Leyla İmret, ilçedeki özyönetim ilanının ardından "Halkı Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ne karşı silahlı isyana tahrik ve terör örgütünün propagandasını yapmak, halkı kin ve düşmanlığa sevk etmek" suçlamasıyla 12 Ekim’de görevden uzaklaştırıldı. Hakkında TCK 302’den soruşturma açıldı.
* Batman Belediye Eşbaşkanı Sabri Özdemir ve 18 DBP’li belediye meclisi üyesi, 14 Ekim’de görevden alınmıştı. Toplam 38 Belediye Meclis üyesine sahip olan 28'i DBP'li, 10'u da AK Partili olan Batman Belediyesi'nde görevden uzaklaştırmalar nedeniyle sayı eşitlendi.
* Van İpekyolu Belediye Eşbaşkanı Aygül Bidav ve üç yönetici, 14 Ağustos’ta yapılan özyönetim açıklamasına katıldığı gerekçesiyle hakkında “anayasal düzeni bozmak” suçlamasıyla başlatılan soruşturma kapsamında 17 Ekim’de İçişleri Bakanlığı tarafından görevlerinden uzaklaştırıldı.
* Diyarbakır Silvan Belediye Eşbaşkanı Melikşah Teke ve belediye Eşbaşkan Yardımcısı Aysel Yapıcı, özyönetim ilanı nedeniyle 8 Eylül’de görevden uzaklaştırıldı.
* Siirt Eruh Belediye Eşbaşkanı Eda Kilis, 11 Ekim’de gözaltına alındı.
Tutuklamalar
* Diyarbakır Lice Belediyesi Eşbaşkanı Harun Erkuş, 30 Temmuz’da baskında gözaltına alındı ve 2 Ağustos’ta “örgüt üyeliği ve propagandası” suçlamalarından tutuklandı. Erkuş’un PKK’nin yol kesme eylemlerine destek verdiği öne sürüldü. Dosyada gizlilik kararı var.
* Hakkari Belediye Eşbaşkanları Dilek Hatipoğlu ve Nurullah Çiftçi, Hakkari Kent Meclisi’nin 14 Ağustos tarihinde yapılan özyönetim açıklamasının ardından 23 Ağustos’ta TCK 302’den tutuklandı ve görevden alındı.
* Diyarbakır Silvan Belediye Eşbaşkanı Yüksel Bodakçı, özyönetim ilanının ardından 19 Ağustos'ta yapılan operasyonlar kapsamında gözaltına alındı, 23 Ağustos’ta TCK 302’den tutuklandı ve görevden alındı.
8 Eylül’de ise Silvan Belediye Eşbaşkanı Melikşah Teke ve belediye Eşbaşkan Yardımcısı Aysel Yapıcı görevden uzaklaştırıldı.
* Diyarbakır Sur Belediye Eşbaşkanları Seyid Narin ve Fatma Şık Barut, özyönetim ilanının ardından 19 Ağustos'ta yapılan operasyonlar kapsamında gözaltına alındı, 23 Ağustos’ta TCK 302’den tutuklandı ve görevden alındı.
* Van Edremit Belediye Eşbaşkanı Sevil Rojbin Çetin, “Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak" suçlamasıyla 14 Ağustos’ta tutuklandı ve 17 Eylül’de görevden uzaklaştırıldı.
* Siirt Eruh Belediye Eşbaşkanı Hüseyin Kılıç, Facebook hesabından "Dihê olarak bizde özyönetimizi ilan ediyoruz" mesajını paylaştıktan sonra 26 Ağustos’ta gözaltına alındı. Denetimli serbestlik şartıyla serbest bırakılan Kılıç’a ev hapsi ve yurtdışı yasağı verildi.
* Mardin Nusaybin Belediye Eşbaşkanı Sara Kaya, ilçedeki özyönetim ilanının ardından 31 Ağustos’ta "örgüt üyesi" olduğu iddiasıyla tutuklanmış, 8 Eylül’de görevden uzaklaştırılmıştı.
* Batman Belediye Eşbaşkanı Gülistan Akel, Sason kırsalındaki çatışmalarda canlı kalkan olmak için gitmiş, 81 kişiyle birlikte gözaltına alınmıştı. Akel, 21 Eylül’de canlı kalkan eylemine katıldığı ve Özel Güvenlik Bölgesine girdiği gerekçesiyle tutuklandı. 14 Ekim’de görevden alındı.
* Batman İkiköprü Belediye Eşbaşkanları Hidayet Tiryaki ile Osman Karabulut, 21 Eylül’de canlı kalkan eylemine katıldığı ve Özel Güvenlik Bölgesine girdiği gerekçesiyle tutuklandı. Eşbaşkanlar ve bir belediye meclisi üyesi 14 Ekim’de görevden uzaklaştırıldı.
* Batman Beşiri Belediye Eşbaşkanı Mustafa Öztürk, 21 Eylül’de canlı kalkan eylemine katıldığı ve Özel Güvenlik Bölgesine girdiği gerekçesiyle tutuklandı. 14 Ekim’de görevden uzaklaştırıldı.
* Van Özalp Belediye Eşbaşkanı Handan Bağcı, 1 Ekim’de Tepedam köyünde 2 PKK’li ile bir sivilin hayatını kaybettiği ve bir sivilin de ağır yaralandığı çatışmalar sorası köye gitmek isterken köy girişinde özel harekat timleri tarafından gözaltına alındı. 9 Ekim’de Eşbaşkan Yardımcısı Okan Bayram ve Belediye Meclis Üyesi Kasım Hazır ile “Örgüt adına suç işleme”, “Görevli memura mukavemet” ve “Mala zarar verme” suçlarından tutuklandı.
* Iğdır Belediye Eşbaşkanı Şaziye Önder, Ağrı Dağı'nın Korhan yaylasında kurulan çadırda canlı kalkan eylemine katıldıkları gerekçesiyle "Örgüt adına suç işleme", "Görevli memura mukavemet" ve "Mala zarar verme" suçlamalarından 12 Ekim’de tutuklandı.
* Iğdır Tuzluca Belediye Başkanı Mehmet Gültekin, Ağrı Dağı'ndaki Korhan Yaylası'nda barış çadırı kurdukları için12 Ekim’de " Örgüt adına suç işleme" suçlamasıyla tutuklandı.
* Erzurum Hınıs Belediye Eşbaşkanı Hasan Basri Fırat ve Hoşhaber Beldesi Belediye Eşbaşkanı Ali Çam " Örgüt adına suç işleme" suçlamasıyla ("PKK adına sözde Adalet Komisyonu kurduğu ve bir vatandaşı yargılayarak cezalandırdığı" iddiasıyla) 14 Ekim'de tutuklandı. Tutuklananlar arasında Iğdır Belediye Başkan Yardımcısı Şaziye Önder ile Iğdır İl Genel Meclisi Başkanı Abdulkadir Özsular ve Iğdır Belediye Meclis Üyesi Saniye Çark da yer aldı.
* Van Erciş Belediye Eşbaşkanı Diba Ermiş Keskin ve HDP Erciş İlçe Eşbaşkanı Seval Çadırcı, özyönetim ilanının ardından “devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak” (TCK 302) suçlamasıyla“ devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak” (TCK 302) suçlamasıyla 14 Ekim’de tutuklandı. (ÇT)