6 Ayda 20 Hapishaneden 543 Hak İhlali Başvurusu

İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu, 1 Ocak – 30 Haziran tarihlerini kapsayan “Marmara Bölgesi Hapishanelerde Yaşanan Hak İhlalleri” raporunu sundu.

Rapor, hapishanelerdeki mahpuslar ve dışarıdaki yakınları tarafından yapılan başvurular, avukatların ziyaretleri sırasında edindiği bilgiler, Adalet Bakanlığı ve hapishane idarelerinin yazışmalara verdiği cevaplar üzerinden hazırlandı.

Altı aylık süreçte derneğe toplamda 543 başvuru yapıldı. Başvurulardan 147’si sağlık ve tedavi hakkına yönelik engeller, 216’sı işkence, darp, tehdit ve disiplin cezaları, 115’i iletişim hakkına yönelik 65’i ise “diğer” başlığında yer aldı.

Toplam başvurunun sadece 33’ü kadınlar tarafından yapıldı. Ayrıca Marmara Bölgesi dışındaki 12 hapishaneden gelen başvurulara da raporda yer verildi.

5 kuruma 292 yazı

İHD Hapishane Komisyonu gelen başvuruların çözümü için, Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü, TBMM İnsan Hakları Komisyonu, Hapishane İdaresi, hapishanenin bulunduğu ilin İl İnsan Hakları Kurulu olmak üzere beş kuruma 292 yazı gönderdi.

20 ceza infaz kurumundan başvuru

Raporun hazırlandığı altı aylık süreçte en fazla başvuru Silivri Kampüs Hapishaneleri ve Tekirdağ 2 No’lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’ndan alındı. Rapordaki 20 ceza infaz kurumu şöyle:

Silivri Ceza İnfaz Kurumları Kampüsü, Tekirdağ 1 ve 2 No’lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu (CİK), Edirne F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı CİK, Bakırköy Kadın Kapalı CİK, Metris R Tipi Kapalı CİK, Kırklareli Hapishanesi, Kandıra F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı CİK, Bolu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı CİK, Düzce – Çilimli Kapalı T Tipi CİK, Adana Kürkçüler CİK, Osmaniye T Tipi Kapalı CİK, Bandırma 1 No’lu T Tipi Kapalı CİK, İzmir Menemen Cezaevi, Elazığ T Tipi Kapalı CİK, Tarsus Kapalı Kadın CİK, Rize – Kalkandere L Tipi Kapalı CİK, Ermenek M Tipi Kapalı CİK, Antalya L Tipi Kapalı CİK, Gaziantep F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumları Kampüsü, Şakran T Tipi Kapalı CİK.

Her alanda en az başvuru Haziran 2018’de yapıldı

Hapishanelerdeki genel hak ihlallerinin yanı sıra mahpusların özel sorunlarının da kayıt altına alındığı raporun sunumunu İHD Hapishane Komisyonu’ndan Hatice Onaran yaptı.

Yılın ilk üç ayından itibaren yapılan başvurularda ciddi bir oranda azalma olduğunu ifade eden Onaran, hak ihlallerinin aynı oranda azalmadığını, hapishane idarelerinin keyfi engellemelerinin başvurulara engel olduğunu söyledi.

Raporda şu bilgilere yer verildi:

* Hapishanelerde OHAL ile artan baskı ve kötü muamele

Mahpuslara psikolojik baskı, darp, çıplak arama, askeri tekmil zorlaması, ters kelepçe ve tehdit dayatmaları yapıldı.

Bu alanda başvuru en fazla Mart 2018’de 128 olarak, en az başvuru Haziran 2018’de altı olarak kaydedildi.

* Keyfi disiplin cezaları

İletişim ve görüş yasaklarıyla birlikte hücre cezalarını da içeren bu başlıkta mahpusun üç disiplin cezası alması infazının yakılması için yeterli oluyor.

Silivri hapishanesindeki Mustafa Tezer’in infazı üç disiplin cezasıyla yakıldı ve tahliyesi engellendi.

* Sağlık hakkına erişim engeli

Bu alanda başvuru yine en fazla Mart 2018’de 99, en az Haziran 2018’de üç olarak gerçekleşti.

Hasta mahpuslar revire sevk edilmeme ya da geç sevk edilmeyle karşılaştı. Hastaneye sevklerde ise ambulans yerine ring aracı kullanıldı. Bandırma Hapishanesi’ndeki Murat Saat bu nedenle yaşamını yitirdi. Mahpuslar kelepçeli ve jandarmalı muayeneye zorlandı.

* İletişim hakkı ihlalleri

En fazla başvuru Ocak 2018’de 93 olarak kaydedildi. Haziran 2018’de ise hiç başvuru olmadı. Süreli ve süresiz yayınlar verilmedi. Mahpusların yazdığı mektuplar gönderilmedi, onlara gelen mektuplar verilmedi.

Antalya L Tipi Hapishanesi’nden mahpus Eyyüp Kılınç’ın kendi yazdığı 750 sayfalık Kürtçe romana el konuldu ve hala kendisine iade edilmedi.

* Diğer

Son başlıkta ise avukat ve müvekkil görüşmelerinin cihazla kaydedilmesi, avukatın mahpusa verdiği belgelere el koyma, görüş gün ve saatlerinin keyfi olarak kısıtlanması gibi hak ihlalleri toplandı.

Toplam 65 başvurunun olduğu bu alanda en fazla sayıya 43 kişiyle Ocak 2018’de ulaşıldı. Nisan ve Haziran 2018’de başvuru olmadı. (TP)

* Raporu ayrıntılı okumak için tıklayınız.