68'li, Efsane, Kadın, Rimbaud'nun Ruh İkizi: Patti Smith

Uzun, zayıf, kumral kadın; Patti Smith 1970'lerde punk rock aromasını icat etti, 70'li yıllar Horses, Radio Ethiopia, Easter, Wave albümlerinin yarattığı devrim etkisine tanıklık ettiler.

Bugün 62 yaşında, ABD'nin Küba'daki Guantanamo'da üssünde özgürlüğünden zorla alıkoyduğuTürkiye doğumlu Alman yurttaşı Murat Kurnaz için "Without Chains" şarkısını yazdı ve düşüncelerini şöyle anlattı:

"Bu şarkıları çok utanç duyduğum bu olaylara cevaben yazdım. Orada kapatılmış genç erkekler, kadınlar ve çocuklara yönelik adaletsizliklerdir bunlar. Amerikalı'yım, vergi ödüyorum, onlar Lübnan Kana'da misket bombası kullanan İsrail gibi bir ülkeye milyonlarca dolar veriyorlar. Bu korkunç. İnsan hakları ihlali."

70'lerin çehresini değiştirdi 

Kabul edersiniz ki o yıllarda "erkek rock dünyası"nda bir kadın solist olarak varolmak, üstüne bir de başka bir akımın "öncüsü" olmak hiç kolay bir şey olmamalı... Smith hem 70'lerin çehresine hem de kadın varoluşuna bir yeni anlam armağan etti.

İlk plağı Hey Joe/Piss Factory'yi 1974'de fotoğrafçı Robert Mappelthorpe'un desteğiyle çıkardı. İlk albümlerinden Easter'da yeralan ve en bilinen şarkılarından olan Because the Night'ı Bruce Springsteen'le beraber yazdılar.

80'lerin sonunda ve 90'lar boyunca Smith 70'lerdeki kadar güzel şarkılar yazmakla kalmadı, şiirler de yazdı.

Şiirlere ve şarkılara sığınmak 

Patti Smith 1946'da Chicago'da doğdu, annesi Beverly bir garson ve caz şarkıcısıydı. Babası Grant fabrikada çalışıyordu, kardeşleri Linda, Kimberley ve Todd'un en büyüğüydü. Lisede pek sosyal bir tip değildi, o daha çok Fransız şair Arthur Rİmbaud'nun şiirlerine Bob Dylan, James Brown, Rolling Stones'un şarkılarına sığındı.

1968'de Paris'e gitti ve sokaklarda performans gösterileri yaptı. 1969'da New York'a döndü, underground tiyatro yapmaya başladı. Jackie Curtis'in Vain Victory adlı oyununda parladı ve oyun yazarı Sam Sheperd'la çalışmaya başladı, birlikte Cowboy Mouth'u yönettiler.

95'ten sonra yeniden 

1974'te gitarist Lenny Kaye, basçı Ivan Kral, davulcu Jay Dee Daugherty ve piyanist Richard Sohl'le bir araya gelip müzik yapmaya başladı.

Smith, Detroit grubunun eski solitsi Fred Sonic Smith'le tanıştı, evlendiler. Hatta o zamanlara "Fred'le evlendi çünkü soyadını değiştirmek istemedi" esprisi revaçtaydı. Detroit'in kuzeyinde yaşıyorlardı. Jackson adında bir oğulları ve Jesse adında bir kızları oldu. 80'lerde müzikten bir parça çekildi. 88'de Dream of Life'ı yaptı. Erkek kardeşi ve Fred Smith1994'te öldü. Bunun üzerine çocuklarını alıp yeniden New York'a taşındı.

R.E.M'den Michael Stipe ve Allen Ginsberg'ün de desteğiyle yeniden müziğe döndü. Patti Smith sırasıyla 1996'da Gone Again'i, 1997'de Peace and Noise'u, 2000'de Gung Ho'yu, 2004'te Trampin'i ve son olarak 2007'de Twelve'i çıkardı. (NZ/GG)

Kitapları

Seventh Heaven (1972)
A Useless Death (1972)
Kodak (1972)
Early morning dream (1972)
Witt (1973)
Ha! Ha! Houdini! (1977)
Gallerie Veith Turske (1977)
Babel (1978)
Woolgathering (1992)
The Coral Sea (1996)
Patti Smith Complete (1998)
Wild Leaves (1999)
Strange Messenger (2003)
Auguries of Innocence (2005)