“ABD, Yemen'de yaşanan hak ihlallerindeki rolünü soruşturmadı”
* Fotoğraf: Anadolu Ajansı (AA) - Arşiv
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Hükümet Hesap Verebilirlik Ofisi (GAO), ABD'nin Yemen'de 7 yıldır devam eden iç savaş sırasında İran destekli Husilere karşı Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyona yaptığı silah satışlarını ele alan bir rapor yayınladı.
Önceki başkan Donald Trump ve mevcut başkan Joe Biden dönemlerini kapsayan rapor, ABD hükümetinin Yemen'deki hak ihlalleri konusunda kendi rolünü tam anlamıyla araştırmadığını ortaya koydu.
TIKLAYIN - Yemen'deki iç savaş kıtlığa yol açtı
Raporun detaylarını paylaşan The Guardian gazetesi, Biden'ın göreve geldikten sonra ABD'nin Suudi Arabistan'ın Yemen'deki saldırı operasyonlarına desteğini keseceğini duyurduğunu hatırlatarak raporun Biden'ın yürüttüğü dış politika konusunda şüphe yarattığını yazdı.
GAO raporu, ayrıca Biden yönetimince gönderilen silahların "saldırı" ve "savunma" silahları olarak sınıflandırmanın "anlamsız" olduğunu kaydetti.
Buna göre, raporu hazırlayan Hükümet Hesap Verebilirlik Ofisi (GAO), savunma ve saldırı amacıyla kullanılan silahların birbirinden nasıl ayırt edildiğini sorduğunda ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilileri "savunma nitelikli ekipmanlar ile ilgili bir tanım sunamadı."
GAO ayrıca, "Devlet yetkilileri, hangi silahların 'saldırı', hangilerinin 'savunma' amaçlı olduğuna karar verirken Suudi Arabistan sınırları ve altyapısına yönelik tehditleri göz önüne aldıklarını söyledi" dedi.
ABD'nin silah satışıyla ilgili ikinci inceleme
ABD Hükümet Hesap Verebilirlik Ofisi'nin raporu, 2015-2021 döneminde ABD'nin Yemen'deki Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyona yaptığı yaklaşık 60 milyar dolarlık silah satışını inceledi.
Rapor, ABD'nin Yemen'deki çatışmalar dolayısıyla yaşanan hak ihlallerindeki rolünü ele alan ikinci çalışma.
Ağustos 2020'de de Dışişleri Bakanlığı Başmüfettişi bakanlığın sivil ölümleri azaltmak için önlem almakta başarısız olduğunu tespit etmişti.
GAO'nun yayınladığı rapora göre, Dışişleri Bakanlığı ve Savunma Bakanlığı bu süreçte Yemen'deki sivillerin gördüğü zararı ve ABD kaynaklı silahların kullanımını anlamak için "bazı çabalar" gösterdi.
Öte yandan, Dışişleri Bakanlığı'nın ABD tarafından Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne gönderilen silahların "onaylanmamış amaçlar" ya da "meşru hedefler dışındakiler" için kullanılıp kullanılmadığına dair bir soruşturma yürüttüğüne ilişkin herhangi bir kanıt bulunmuyor.
GAO'nun raporu, ABD Başkanı Joe Biden'ın Temmuz ayında Suudi Arabistan'ı ziyaret edeceğinin açıklanmasının ardından geldi.
Birleşmiş Milletler'in (BM) paylaştığı verilere göre, Yemen'de Suudi Arabistan'ın öncülüğündeki savaş "dünyanın en kötü insanlık krizlerinden" biri. Savaşın 21 milyon kişiyi etkilediği tahmin ediliyor.
GAO'ya göre, ABD Savunma Bakanlığı Suudi Arabistanlı yetkilileri "sivil ölümleri azaltma ve uluslararası hukuka bağlı kalma" konusunda eğitmek için birtakım çabalar göstermiş olsa da Bakanlık hiçbir zaman bu eğitimin etkili olup olmadığı ile ilgili "tam manasıyla bir ölçüm yapmadı."
Yemen'deki iç savaş
Uzun süredir siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Yemen'de İran destekli Husiler ile hükümete bağlı güçler arasında çatışmalar yaşanıyor.
Husiler, Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulundururken Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015'ten bu yana Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.
Yıllardır devam eden iç savaş nedeniyle dünyanın en büyük insani ve ekonomik krizlerinden birinin yaşandığı Yemen'de, Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde 2 Nisan'da yürürlüğe giren 2 aylık ateşkes, sürenin dolmasına saatler kala 2 Haziran 2022'de 2 ay daha uzatıldı. (SD)