Ailenin Parası Kadar Eğitim

Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim-Sen) ilköğretim öğrencilerinin ailelerinin sosyo-ekonomik durumlarını üzerine yaptığı araştırma zengin ailelerin çocuklarının iyi okullarda okuduğunu, yoksul kesimdeki çocukların büyük oranda hem çalışıp hem okuduğunu, bölgesel, iller arasında ve il bazında büyük bir ayrımın oluştuğunu gösteriyor.

Güneydoğu'da erkek öğrencilerin neredeyse yüzde 50'si bir yandan da çalışıyor. Öğrencilerin babalarının yüzde 71'i ayda 500 milyondan daha az kazanıyor.

Okulların sosyo-ekonomik konumu ile velilerin sosyo-ekonomik konumu arasında büyük bir benzeşme bulunuyor.

"Kötü-alt" koşullardan gelen çocuklar, "kötü-alt" koşullardaki okullarda okuyorlar. "Üst sosyo-ekonomik gruba mensup çocuklar da görece daha "üst" okullara gidiyorlar.

Ailelerin sınıfsal konumuyla okulun statüsü arasında çok büyük bir koşutluk bulunuyor.

30 ilde 834 okulda okuyan 999 bin öğrencinin velileri üzerinde yapılan araştırmanın sonuçları şöyle:

Göç

* İl merkezlerindeki velilerin sadece yüzde 37'si bulunduğu şehirde doğmuş. Gerisi ya ilin bağlı olduğu ilçeler ve köylerden gelmiş, yada tamamen başka yörelerden göç etmiş durumda.

* Marmara'da başka illerden gelenlerin oranı yüzde 62'lere çıkarken bunu yüzde 33 ile Akdeniz ve yüzde 32 ile Ege takip ediyor. En büyük farklılaşma iyi ve kötü okullar arasında oluyor. Şehrin en üst konumdaki okullarında okuyanların ailelerinin yüzde 72'si o şehirli iken, bu oran en altta yüzde 24'e düşüyor.

Eğitim durumu

* Öğrenci babalarının yüzde 26'sı hiç okula gitmemiş, buna karşın sadece yüzde 12'si üniversite mezunu. 8 yıllık ve üstü bir öğrenime sahip toplam oran ise yaklaşık yüzde 40'ı buluyor. En düşük eğitim düzeyine Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu'da rastlanıyor.

* Yüksekokul ve üniversite mezunu veli oranı "iyi" okullarda yüzde 23 - 24 arasında değişirken "kötü" okullarda yüzde 1-2 düzeyinde kalıyor. Arada 10-20 kat fark bulunuyor.

Sosyal güvenlik yoksunu aileler

* Öğrenci babalarının yüzde 25'i güvencesiz-marjinal işlerde, yüzde 16'sı işsiz durumda, yüzde 16'sı işçi durumda, yüzde 10'u köylü-çiftçi konumda, yüzde 9'u küçük esnaf, yüzde 8'i küçük memur, yüzde 8'si memur, yüzde 4'ü büyük esnaf-serbest meslek mensubu konumunda.

* Sosyal güvenlik şemsiyesinden yoksun olan öğrenci babalarının oranı yüzde 50'yi geçiyor.

* Güneydoğu'da işsizlik, Doğu Anadolu'da işsizlik ve köylülük, Marmara ve Ege'de bir miktar işçilik öne çıkıyor.

Aylık gelir

* Öğrenci babalarının yaklaşık yüzde 71'i 500 milyon lira aylık gelir sınırını aşamıyor. Bu 500 milyonluk gelir dilimi ise aileler arasındaki ana farklılaşma noktasını oluşturuyor. Yani velilerin aylık gelirlerinin 500 milyondan az olduğu ve fazla olduğu okullar birbirinden açık bir şekilde farklılaşıyor.

* Bölgeler itibariyle en fazla farklılık Doğu Anadolu'da gözüküyor. Bu bölgedeki okullarda hem 100 milyondan az (yüzde 24), hem de 1 milyardan fazla (yüzde 5) gelirli veli grubuna rastlanıyor. En dengeli dağılım ise Akdeniz, İç Anadolu ve Karadeniz'de gözlemleniyor.

Hem okuyup hem çalışan çocuklar

* Erkek öğrencilerin yüzde 14,21'i, kız öğrencilerin yüzde 5,88'i aynı zamanda çalışıyor. Öğrenciler arasında en yüksek çalışma oranına nerdeyse erkek öğrencilerin yüzde 50'si ile Güneydoğu Anadolu'da rastlanıyor. Doğu Anadolu'da da erkek öğrencilerin yüzde 20'si aynı zamanda çalışıyor.(EÜ)