AKP Dönemindeki Sanata Yönelik Sansürler Meclis Gündeminde
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan yardımcısı ve İzmir Milletvekili Zeynep Altıok, Kültür ve sanat alanında uygulanan sansürler, yasaklanan eserler, toplatılan kitaplar ve açılan soruşturmalarla ilgili olarak Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun yanıtlaması istemi ile yazılı soru önergesi verdi.
32 film ve tiyatro oyunu; 26 radyo TV ve gazete; 23 kültür varlığı
Altıok, tüm sanat dallarının kamu tarafından desteklenmesi gerektiğini belirttiği soru önergesinde sanat eserleri, sanat kurumları ve sanatçılara yönelik şu kısıtlamaları hatırlattı:
* 2014 ve 2015 yıllarında 32 belgesel, sinema filmi ve tiyatro oyunu; 26 radyo, TV ve gazete; 23 kültür varlığı ve sanat alanı; 43 edebiyat eseri yasak ve sansürle karşı karşıya kaldı.
* 37 kez kültür sanat insanlarına cezalandırma, hedef gösterme ve sözlü saldırı gerçekleşti.
* 22 kez sanat kurumlarında da usulsüz görevden alma, atama ve zorla istifa yaşandı.
* 2003’te, 31. Uluslararası İstanbul Müzik Festivali’nde “Metin Altıok Oratoryosu”nun sonundaki 3 dakika 20 saniyelik Sivas Katliamı görüntüleri, dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu’nun eserin son bölümünde barkovizyonda yer alan Madımak yangını görüntülerinden rahatsızlık duyarak bu görüntüler kaldırılmadığı takdirde koroyu çekeceği yönündeki tehdidi ile sansürlendi.
* 2011 yılında basılmadan toplatılma kararı verilen Ahmet Şık’ın “İmamın Ordusu” adlı kitabı toplatıldı.
* 2014 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (CSO)’nın yıllık programını, Fazıl Say’ın yer aldığı iki haftayı değiştirterek onayladı. Yeni programda Say’ın “İstanbul Senfonisi”, “Su Piyano Konçertosu” ve “Yunus’un Sırtındaki Çocuk-Hermiyas” adlı eserleri yer almadı.
* 2015 Ağustos ayında Levent Üzümcü’nün şehir tiyatrolarındaki görevinden, Gezi Direnişi sürecindeki duruşu ve Sosyalist Enternasyonel’de yaptığı konuşma sebebiyle alındı.
* 2015 Mart ayında sanatçı ve hayvan hakları savunucusu Leman Sam’a “Benim için IŞİD ile bıçağını masum bir hayvanın boğazına dayayan aynı duygudadır” tweetinden dolayı bir yıla kadar hapis istemi ile dava açıldı.
* 2015 yılı Nisan ayında Grup Yorum’un “Bağımsız Türkiye” konseri önce valilikçe sonra da mahkemece engellendi.
* 2015 Ağustos ayında, Cumhuriyet gazetesi çizeri Musa Kart hakkında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın şikâyetiyle 4 Ağustos 2015 tarihli “Gemisini yürüten kaptan” karikatürü nedeniyle soruşturma başlatıldı.
* 2015 Ekim ayında Levent Üzümcü, Rutkay Aziz, Genco Erkal gibi sanatçıların katılacağı 2. Antalya Tiyatro Festivali'nin salon tahsis rezervasyonları "salonun ilaçlanacağı" gerekçesiyle AKP'li Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı Antalya Kültür Merkezi yönetimince iptal edildi. Festivalin organizasyon komitesi, asıl nedenin konuk sanatçıların Gezi eylemlerine katılması olduğunu söyledi.
Kaç yazar, kitap, tiyatrocu, müzisyen sansürlendi?
Altıok, Davutoğlu’na şu soruları yöneltti:
2002’den bu yana;
* Hasan Cemal’in “Delila Bir Genç Kadın Gerillanın Dağ Günlükleri” ile “Çözüm Sürecinde Kürdistan Günlükleri, Tuğçe Tatari’nin “Anneanne Ben Aslında Diyarbakır’da Değildim”, Fuat Kav’ın “Mavi Ring” ve Müslüm Yüce’nin “Abdullah Öcalan, Amara’dan İmralı’ya” kitaplarının toplatılması gibi toplam kaç kitap sakıncalı görülüp toplatılmıştır? Toplatılan bu kitapların adları, yazarları ve toplatılma gerekçeleri nelerdir?
* Kaç tiyatro, opera, bale ve sahne eseri hangi gerekçelerle sansür görmüştür? Sahnelenmesi engellenen, sahnelendikten sonra kaldırılan kaç eser vardır? Bu eserlerin adları nelerdir?
* 2014 Mart ayında, Gezi Direnişi sırasında Eskişehir’de dövülerek öldürülen Ali İsmail Korkmaz için Hatay’da yapılan “Ali Düşlerinde Özgür Dünya” adlı belgeselin gösteriminin valilik tarafınca yasaklanması, Ertuğrul Mavioğlu’nun ve Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 34. İstanbul Uluslararası Film Festivali’nden gösterimi kaldırılan Çayan Demirel’in yönettiği “Bakur”(Kuzey) adlı belgesel gibi kaç belgesel ve film, hangi gerekçelerle sansürlenmiştir?
* Düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamında kaç yazar, şair, besteci, yönetmen, yayınevi sahibi, sanat yönetmeni hakkında adli ve idari soruşturma açılmıştır?
* Hangi sanatçımızın, hangi eserleri icra etmesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hangi gerekçelerle engellenmiştir?
* Kaç eser sakıncalı bulunarak MEB ders kitaplarından, okuma listelerinden çıkarılmış ve sansürlenmiştir? Çıkartılan, sansürlenen bu eserlerin adları nelerdir? Yazarları/şairleri kimlerdir?
* Barış için bildiri yayınlayan akademisyenlere destek veren edebiyatçıların, kitaplarının derslerde okutulmaması ve okullara davet edilmemesi yönünde Mili Eğitim Bakanlığı tarafından yazılı ya da sözlü bir talimat verilmiş midir? (EA)