Antalya'daki teleferik kazası: Ön bilirkişi raporuna göre bakımlar zamanında yapılmamış

Antalya Konyaaltı’nda 1 kişinin hayatını kaybettiği, 7 kişinin de yaralandığı teleferik kazasına ilişkin bilirkişi heyeti ön raporu tamamladı.

Antalya Cumhuriyet Başsavcılığı'nın yürüttüğü soruşturmaya yönelik hazırlanan ön raporda bilirkişi heyeti, Antalya İl Özel İdaresi'nin uhdesindeki teleferik tesisin 2016’da Antalya Büyükşehir Belediyesi yönetimine geçtiğini anlattı.

Mekanik açıdan da şu değerlendirmeyi yaptı:

Tesisin işletmeye alındığı tarihten bugüne kadar 7 yıl sürenin geçmiş olduğu anlaşılmıştır. 12 Nisan saat 17.20 sularında 5 nolu teleferik direğinin flanş bağlantılarını sağlayan cıvataların koptuğu, sebebinin ise direk üzerindeki kabin taşıyıcı halat sisteminin üzerinden geçtiği makaralardaki nedeni anlaşılamayan deformasyonlardan dolayı makaranın metal aksamına sıkışması sonucu sistemin hareket yükünden dolayı meydana gelen kuvvetli çekme yüküne dayanamayıp direk üzerindeki flanşların bağlı olduğu cıvataların koptuğu tespit edilmiştir. Kopma sonucu direğin üst bölümünün çekme kuvveti sonucu kabinin alt kısmına çarparak çelik konstrüksiyonu koparttığı dolayısıyla kabin içerisindeki insanların aşağıya düştüğü keşif esnasındaki incelemelerimizden anlaşılmıştır.

Rapora göre 5 nolu direk 7 flanştan ve toplam 10 parça boru direkten oluşuyor. Flanş bağlantılarını oluşturan cıvataların yere saçıldığını ve deforme olduklarının tespit edildiğini belirten bilirkişi heyeti, cıvatalardaki deformasyonun çekme-kesmeye bağlı olduğunu aktardı.

Direği oluşturan parçaları birleştiren flanşlarda deformasyon görülmediğini, devrilmiş direğin yanına gidildiğinde taşıyıcı-çekici halatları tutan makaralardan birisinin halatın etkisiyle deforme olduğunu, halatın makaranın içerisine girdiğinin (sıyırdığı) tespit edildiğini belirtti.

Raporda, devrilmiş olan direğin çekici ya da taşıyıcı halatların makara içerisine sıkışması ile kesici anahtarın (switch) görevini yapamaması sonucu halatın çekmeye bağlı olarak direğe moment uyguladığını ve direğin alttan ikinci katındaki flanşların cıvatalarının kopması ile birlikte direğin devrildiğini yazdı.

Devrilmiş olan direğin devrilme aşamasında makaranın arasına halatın girmesiyle makaranın deforme olduğunu dolayısıyla halatın sıkışması ile değil cıvataların yükü taşıyamayıp kopması yüzünden direğin devrilmiş olduğu tespitine yer verdi. Bilirkişi heyeti raporda şöyle dedi:

2017 yılından itibaren tesise ait iş emri formlarının günlük tutulduğu 2024 yılına ait ocak, şubat ve mart aylarına ait iş emri form belgelerinde yapılan işlemler görülmüştür. Ancak direklere ait cıvataların torkunda boşluk olup olmadığının kontrolü, cıvataların korozyona uğrayıp uğramadığının tespiti ve kontrolü, malzeme yorulmasının dikkate alınarak belli zaman aralıklarında cıvata, rondela, rulman vs. gibi makine elemanlarının değişimlerinin yapılmadığı tespit edildi. Tesiste bulunan dokuz adet teleferik direklerinin üzerindeki traverslerde çalışan lastikli makara gruplarının hangi periyotlarda değiştirildiğine dair tutanak ve kontrol formlarının bulunmadığı görülmüştür.

İSG değerlendirmesi uygun yapılmamış

İş sağlığı ve güvenliği açısından da bilirkişi heyeti “"Dosya içerisinde Anet AŞ'ye ait risk değerlendirme ekibi tarafından Kasım 2023'da 5x5 matris yöntemi ile hazırlanan risk değerlendirmesinin tesise uygun hazırlanmadığı ve ortam gözetimi esnasında tesisteki risklerin tespitinin tam yapılmadığı görülmüştür. Ancak risk değerlendirmesi içerisinde 31. maddede işletme geneli alanda paratonerlerin mevcut olmadığı tespiti yapılmış ve raporlanmıştır" dedi.

Bakım personelinden bazılarının mesleki yeterlilik belgesi yok

Bilirkişi raporuna göre ayrıca "Risk değerlendirmesi içerisinde yer alan mesleki yeterlilik belgesine ithafen işletmeye belgelerin teslim edilmesi istenmesine karşılık dosya içerisinde bakım personelinden bazılarının mesleki yeterlilik belgelerinin bulunmadığı görülmüştür" bilgisi yer aldı.

Raporda, Anet AŞ ve Megatower AŞ ile yapılan tesisin bakım ve işletme sözleşmesi incelendiği ve sözleşmede birçok bakım işinin Megatower firmasına Anet AŞ tarafından yapılması için verildiği kaydedildi.

Raporda, Anet AŞ'ye ait iş sağlığı ve güvenliği dosyası içerisinde 07 Temmuz 2022'de Antalya Çalışma İş Kurumu İl Müdürlüğüne onaylatılmış tespit öneri defteri bulunmasına karşılık içeriğinde herhangi bir bilgi ve tespit olmadığının görüldüğü belirtildi.

Öte yandan bilirkişi ön raporunda, kaza bölgesinde bulunan kopmuş cıvatalar ve somunların fotoğraflarına da yer verildi.

(HA)