Arnavutluk'ta "bir rüyanın inşası"
"İşe Gitmek" Zef Shoshi, kâğıt üzerine tempera, 1970
"Ben Bir Askerim" Koço Vogli, mukavva üzerine yağlı boya, 1983
"8 Mart" Safo Marko, baskı, 1979.
"Bir Rüyanın İnşası: Arnavutluk Sanatında Toplumcu Gerçekçilik" başlıklı sergi, Pera Müzesi'nde açıldı.
Sergi, Arnavutluk görsel sanatlarının önemli bir dönemine odaklanıyor ve sosyalizmin kuruluş ilkelerini yaymayı amaçlayan siyasi tavrın hâkim olduğu diktatörlük yıllarının görsel üretimlerinden bir seçki sunuyor.
Sanatseverleri Arnavutluk tarihine sanatsal bir yolculuğa davet eden sergi, 15 Kasım'a kadar görülebilir.
"Enver Hoca Çocuklarla" Zef Shoshi, kağıt üzerine sulu boya, 1975.
Küratörlüğünü Artan Shabani'nin üstlendiği "Bir Rüyanın İnşası: Arnavutluk Sanatında Toplumcu Gerçekçilik" başlıklı sergide yer alan eserler, dönemin gündelik hayatını, işçi sınıfı, lider portreleri, rejim temsilleri ve gelecek kuşaklara duyulan umut gibi çeşitli konuları ele alırken, aynı zamanda, uzun süre dünyanın geri kalanından yalıtılan Arnavutluk halkının kültürel kimliğini daha yakından tanıma fırsatı sağlıyor.
"Merkezi Komite Yayını, Mutlu Yıllar", 1976.
Shabani, Arnavutluk sanatının 40 yılına damgasını vuran "toplumcu gerçekçilik" anlayışını, devletin, sanat ve edebiyat başta olmak üzere, kültürel hayatın hemen her alanına hâkim olduğu, sanatçıları ve yaratıcılığı yönlendirdiği bir dönem olarak tanımlıyor ve serginin, Arnavutluk'un önde gelen sanatçılarının eserlerinden geniş bir seçkiyle hazırlandığını söylüyor.
"Zeytin Hasadı" Pandi Mele, kâğıt üzerine mürekkep, 1989.
Dönemi ve sosyalist gerçekçiliği farklı üsluplarda yücelten bu kompozisyonlar; propaganda posterinden film afişine, kilim deseninden giysi tasarımına, ders ve çocuk kitaplarından dergilere kadar çok çeşitli mecralarda vücut bulan sanatsal üretimlerden oluşuyor.
"Kazanmak Zorundayız" Robert Përmeti, tuval üzerine yağlı boya, 1984.
Serginin sanatçıları arasında, Arnavutluk Güzel Sanatlar Akademisi'nin kurucularından, toplumcu gerçekçilik döneminde sanatçılara verilen en yüksek unvan olan "Halk Ressamı" unvanına sahip Guri Madhi; dönemin propagandasına hizmet eden posterleriyle Arnavutluk görsel sanatının en önemli grafik sanatçılarından olan Safo Marko, Pandi Mele ve Pëllumb Bylyku; asker ve sporcu tablolarıyla Robert Përmeti; "yeni insan"ların yeni bir Arnavutluk inşa etme coşkusunu betimleyen çalışmalarıyla Agim Faja, Zef Shoshi, Dhimitër Theodhori, Skënder Kamberi, Ramazan Memishi; etkileyici karakalem portreleriyle Kristofor Naslazi ve Lumturi Blloshmi; kent ve kır manzaralarıyla Sami Roçi, Lec Shkreli, Guri Madhi, Ilija Rota; film afişleriyle Myrteza Fushekati, Shyqyri Sako, Namik Prizreni, Aziz Karalliu, Bujar Zajmi, Kleo Nini, Astrit Tota gibi isimler yer alıyor.
"Stadyuma Gitmediğimiz Zaman" Guri Madhi, ahşap üzerine yağlı boya, 1986.
Sergi kataloğu için kapsamlı bir yazı kaleme alan Tiran Güzel Sanatlar Akademisi öğretim üyesi Ermir Hoxha Arnavutluk tarzı toplumcu gerçekçiliği tanımlarken "ilk bakışta coşkulu, iyimser ve güzeldi" diyor: "Soğuk Savaş döneminde komünist Arnavutluk'un devlet programına giren bu sanat tarzı, 1950'lerin sonundan rejimin yıkıldığı 1991 yılına dek komünist ideolojinin resmi aracı olma işlevini gördü. Bu yanıyla eskinin yıkıntıları üzerinde yükselen bir 'yeni dünya' vadediyordu; sömürünün veya toplumsal sınıfın olmadığı ve gelirin eşit bölündüğü bir 'yeni dünya'".
(AÖ)