Asgari Ücret Zammının Ardından Renault'da Ek Zam Eylemleri
6 bine yakın işçinin çalıştığı Bursa Renault fabrikasında, 2016 asgari ücret zammının ardından bu artışın ücretlerine yansıtılmasını isteyen işçiler, vardiya giriş ve çıkışlarında ek zam içim eylemler gerçekleştiriyor.
İşçiler, fazla mesailere de kalmayarak fabrika yönetimini protesto ediyor. Eylem nedeniyle üretimde aksamaların yaşandığı ifade ediliyor.
2015'te işkolundaki grev-direniş dalgası sırasında onlarca fabrikadan metal işçisinin bir araya gelerek taleplerini ortaklaştırdığı bir platform olan Metal İşçileri Birliği (MİB), "ek zam" mücadelesinde de benzer bir işlev görüyor. Otomotiv ve metal sektöründeki pek çok fabrikadan işçiler MİB'in facebook sayfası üzerinden görüş, düşünce ve önerilerini ifade ediyor.
MİB Sözcüsü Yıldırım Doğan'la, 'ek zam' mücadelesinin çıkış noktasını ve hareketin dinamiklerini konuştuk.
Metal işçisini eyleme iten sebepler nelerdir?
Son hareket, düşük ücretlere karşı tepkiden doğdu. Ağır çalışma koşulları işçileri epeyce zorluyor. Çünkü az işçiyle çok üretim yapılıyor. Yapılan sözleşmelerle ücretler hep düşürüldü ve bugünkü asgari ücret seviyesine yaklaştı.
Renault'ta başlayan bu tepki nereden doğdu?
Bosch'ta 2012'de yapılan sözleşmeden dolayı işçiler Türk Metal'den istifa etmişlerdi. Bosch işçileri daha sonra Türk Metal Sendikası'na geri döndü fakat örgütlü olduğu için geçtiğimiz yıl iyi bir sözleşme zammı aldı. Bosch işçileri Renault'a göre 400-500 lira fazla ücret zammı aldı. Bu da işçileri tetikledi ve başka türlü bir sözleşmenin mümkün olduğu görüldü. Bu hareket, Türk Metal'e karşı bir öfke patlaması olarak yaşandı. Bir süre sonra bu hareket duruldu. 2016 asgari ücret zammından sonra işe yeni giren işçinin saat ücreti 7,32 TL'ye çıktı. Eski işçinin ücreti ise eski asgari ücretin 3 veya 5 lira üzerinde olsa dahi yeni işe giren işçilerle neredeyse eşitlendi. Diyelim ki yeni işçi ikramiyelerle beraber 1800 lira alıyorsa eski işçi de (7-8 yıllık bir işçi) 1800-1900 lira almaya başladı. Şu anki tepki buradan doğdu.
Fabrikalarda nasıl bir hareketlilik var?
Ücret iyileştirmesi talebiyle başlayan tepkiler yaklaşık 1 aydır devam ediyor. İşçiler mesaiye gelmiyorlar. Haftanın iki günü toplu giriş ve çıkışlar yapıyorlar. Üretimi durma noktasına getirdiler. Fabrika yönetimi üretim sorununu çözmeye çalışıyor. Bu tepki, diğer fabrikalara da yayıldı. Bordrolarını alan ve aldığı ücretin hiç olduğunu gören işçiler son gelen zamlarla geçim şartları zorlaştığı için kızgınlar.
Hareket, sadece Türk Metal'e karşı değil patronlara karşı bir tepki olarak gelişiyor. İşverenler de 'biz aslında bu zammı yapabiliriz ama MESS buna izin vermiyor' diyorlar. Fabrika yönetimleri ise sistemin bozulacağını söylüyorlar. Herhangi bir işyerinde zam olursa diğer fabrikaların da tıpkı geçtiğimiz yıl olduğu gibi ayağa kalkacağını söylüyorlar.
Renault'ta işçiler Birleşik Metal'e üye olmuştu. Sendika, bu eylemler karşısında nasıl bir pozisyon alıyor?
Renault'ta kararları işçiler alıyor. Sendikanın çok özel bir yönlendirmesi yok. Tam tersine sendikayı da önlerine katıp götürüyorlar. Sözcüler şu anda eylemlerin bitmesinden yana. İşçi temsilcisi seçimleri yapılsın diyorlar. Fabrika yönetimi de 'gelin burada sandık kurun. İşyeri temsilciliği seçimi yapabilirsiniz' diyor. Fakat bunun için şartların uygun olması gerektiğini, mesailerde normal düzene dönülmesini ve sorun olmamasını istiyor.
Sendika yönetiminin işçilerle yaptığı son toplantıda Birleşik Metal yönetimi bunları söyleyince işçilerden büyük tepki alıyor. En son Birleşik Metal yönetimi, sözcüler ve Renault yönetimi arasında yapıldığı söylenen toplantıdan çıkan sonuç 'para yok seçim var' oldu. İşçiler de bizim derdimiz seçim değil, geçim diyor.
'Ek zam' mücadelesi diğer fabrikalara yayılır mı?
İşçiler diğer fabrikaları harekete geçirmediği için Birleşik Metal yönetimine tepkililer. Sendika yönetimi ise 'bizim işyerlerimizde saat ücretleri yüksek' diyor. İşte bu işyerlerinde de işçiler arayış halindeler. Gebze'de aralarında Kroman Çelikde, Sarkuysan, Cengiz Makina'nın da bulunduğu çeşitli fabrikalar ortak mücadele etme kararı aldı. İzmir'de Schneider Elektrik, Bilecik'te Demisaş, Bursa'da SCM gibi fabrikalarda işçiler ilk eylemlere başladılar. Tofaş'ta, Çimtaş'ta hareketlilik var. Böyle bir mayalanma var. (ÖÇ/NV)