Aşkı ve Hayalleri

1960’lardan bugüne verdiği bu yöndeki kavganın bir dayanağı; Rumların Enosis hedefi ile karşı karşıya kalan Kıbrıslı Türklerin buna cevap verebilmesi için, Türkiye ile birlikte, onun bölgesel gücünü kullanarak, doğrudan ona bağımlı bir siyaset üretmesi ve bunu sürdürmesi olmuştur. İkinci dayanak noktası ise; Kıbrıslı Türklerin bağımsız bir toplumsal varlık olarak, siyasi gücüne ve iradesine inanmaması olmuştur.

Kıbrıslı Türkleri Türkiye’ye, Türkiye’yi ise Kıbrıslı Türklere karşı kullanmasının nedeni budur. Türkiye olmadan Kıbrıslı Türklerin ayakta kalabileceğine inanmamakta, bu bağlamda da aslında on yıllardır “yönettiği” toplumu en ağır şekliyle küçümseyen, varlığını hiçe sayan bir aşağılama ile Kıbrıs Türk toplumuna yaklaşmaktadır.

Çeşitli dönemlerde Kıbrıs Türk kültürünü yok saydığı açıklamaları ya da bir dönem ortaya atılan Kıbrıs Türk milliyetçiliğini kabul etmemesinin nedeni de kanımca aynıdır. Buradaki toplumun, kendi özgül karakteri olan bir sosyo kültürel farklılık taşımasının, kendi kurgusuna göre Kıbrıslı Türklerin, Türkiye ile olan ilişkisine zarar verebileceğinden ve bütünü, birliği bozabileceğinden dolayı tepki ile karşılık vermektedir.

Demirel’den Türkeş’e; Ecevit’ten Baykal’a “milliyetçi özneler”

Türkiye’yi bugüne dek yöneten iktidarlar arasında, “ulus devlet” temelli bir siyaset öngörmeyenler, yani Türkiye’nin demokratik ve ekonomik gelişmesini kendi ulusal sınırları ötesinde gören ve uluslararası gelişmeleri gözeten bir yeni çerçeve içinde ele almayı ve çözüm üretmeyi düşünenlerle Denktaş’ın ciddi anlamda sorunu olmuştur.

Bunların bir tanesi Özal dönemi ise, bir diğeri Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) iktidarıdır. Çünkü her iki iktidar da Türkiye’nin sorunlarını kendi içine kapanarak değil, dünyadaki gelişmelere uygun bir yeniden yapılanma ile aşabileceğini ortaya koymuştur. Bu anlamda, Türkiye’nin dışa dönük her gelişme stratejisinin ilk basamağı Kıbrıs sorununa kilitlenmiş olduğu için, Denktaş’ın bu çerçevedeki ittifakları her zaman milliyetçi özneler olmuştur. Demirel’den Türkeş’e, Ecevit’ten Baykal’a kadar bir liste yapmak mümkün.

Bugüne gelmek istiyorum. Şu sıralar Denktaş’ın en ciddi sorunu, Türkiye’nin hareket hattının ulus devletten, ulus ötesi ilişkilere, yapılanmalara yönelmesi yani Avrupa Birliği projesine (siyasi ve ekonomik gelişmesi için tek gerçek yol olarak kabul etmesi) “evet” demesidir. Bu konuda kararlılık gösteren siyasi irade, ilk basamaktaki sorunu çözme konusunda da ısrarlı olmak durumunda. Erdoğan ve Gül’ün, Kıbrıs’ta çözümsüzlüğü kabul etmeyen tavrı ve çözümsüzlük politikasının yani daha açık yazmak gerekirse Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) bağımsız bir devlet olarak varoluş tezini kabul etmemesi, sonuçta redçi politikaların uzmanına “açılımlar” üretme zorunluluğunu getirmiş bulunuyor.

Büyük sürpriz, Denktaş Planı

Kıbrıslı Türkler ve Rumların birbirleri ile yaşayabileceği gerçeğini ispat etmekten, özlem gidermekten ve yeniden bir tanışma sürecini başlatmaktan başka hiçbir siyasi kazanıma dönüşmeyen kapı açma hamlesini, büyük bir adım olarak sunan Denktaş, kendi ifadesiyle “büyük sürprizlere” imza atmanın arifesinde olduğunu belirtiyor.

Milliyet gazetesi yazarı Fikret Bila’nın verdiği bilgiye göre, büyük sürpriz, Denktaş planı. Ve bu plan yazıldığı üzere, Ankara ve Lefkoşa ile ortak hazırlanıyor. Abdullah Gül de bu gelişmeyi tam açıklamadan onaylıyor, NTV ile yaptığı söyleşide (Yenidüzen, 10 Eylül).

Fikret Bila’nın verdiği bilgilerden anlaşıldığı kadarıyla, hazırlanan Plan, iki ayrı devlete dayalı bir ana düşünce üzerinde şekillenen katı bir konfederasyon olarak öngörülmüş. Bu mantık üzerinde şekillenmiş bir alternatif çalışmanın, hiçbir uluslararası güç tarafından kabul edilmeyeceği hatta Kıbrıslı Rumlarca anında reddedileceği bir gerçek. Kıbrıslı Türklerin ise ancak belirli bir kesiminin bu Plan ile ilgileneceği ortada.

Plan’ın doğrudan Denktaş’ın inisiyatifi ile hazırlanıyor olma ihtimali çok yüksektir. Birincisi, çözüm istediği konusunda Türkiye hükümetini iknaya yönelik yeni bir adım. İkincisi ise genel seçimlerde kullanmak üzere.

Denktaş’ın açılımları, hayal dünyasının sonuçları

Birinci konusundaki ihtiyacın gerekçelerini yukarda belirttim. İkinci konu ise, seçimlerde elinde neredeyse oynayacak kartı kalmamış olan Ulusal Birlik Partisi (UBP) ve Demokrat Parti’nin (DP) elini rahatlatma çabası.

Buradaki hassas konunun bir kısmına Hasan Erçakıca (Yenidüzen, 10 Eylül) değindi. Bu çalışmanın, Annan Planı’nda özellikle yer değiştirmesi muhtemel bölgeler, yeni yerleşim yerlerinin finansmanı, verilecek bölgeler, mal sorunu gibi toplumsal hassasiyetin yüksek olduğu konularda tamamen seçmenin tatminine dönük “ahlaksız” bir seçim kampanyasının malzemesi haline getirilme olasılığı mevcuttur. Ancak yine Abdullah Gül’ün bu yönde sorulan soruya yönelik yaptığı açıklamada, müzakerelerin seçimden sonra Annan planı temelinde yapılacağını vurgulaması, çelişkili bir duruma işaret etmektedir.

Denktaş’ın tüm açılımları kendi hayal dünyasının sonuçlarıdır. Kendi siyasi aşkı uğruna, hayalleri ile bir toplumun varlığını tehlikeye atacak kadar büyük bir meziyet sahibi olmak... (AA/BB)

* Vurgular ve arabaşlıklar bianet’e aittir.