Atlı Tramvaydan Elektrikli Tramvaya
Nail Bülbül'ün yazısı şöyle:
1900'lü yılların başında İstanbul ve İzmir'in yanı sıra 1912 yılında Balkan harbinde Yunan ordusu tarafından ele geçirilinceye kadar Osmanlı vilayeti olan Selanik'de atlı tramvay çalışırdı.
Selanik'ten Konya'ya
Anadolu-Bağdat Demiryolu'nun 1895'de Konya'ya ulaşması ve 1896 yılında trenin çalışmaya başlamasıyla şehir merkezinden İstasyona ulaşımda zorluk yaşanmaya başladı. Bu nedenle ulaşım aracına duyulan ihtiyacı karşılamak üzere, daha önce Konya'da valilik yapan Sadrazam Avlonyalı Ferit Paşa 1906 yılında elektrikli tramvay sefere konulunca, Selanik'deki atlı tramvayı Konya'ya naklettirdi.
Güzergah
Bugün 80 yaş civarında olanların hatırladığı 1930'lu yılların başına kadar yolcu ve yük taşıyan Atlı Tramvay Türbeönü'nde Amil Çelebi'nin evinin önünden hareket ederek, Türbe Caddesi'nden sağa İstanbul Caddesi'ne, oradan sola Hükümet Alanı'na döner, Merkez Bankası'nın önünden geçerek Yusuf Şar'ın konağı olan eski belediye şimdiki İş Bankası'nın önünden sola Arapoğlu Makası'na sapardı.
Bir ara ANAP il binası olan, Arapoğlu Kosti adındaki avukatın evi ve Tahirpaşa Camii'nin önünden Zafer Meydanı'na çıkıp, kolordu binası (eski Kız Ortaokulu), Atatürk Müzesi'ni (vali evi) takiben Ziraat Abidesi'nden (Atatürk Anıtı) geçerek Feritpaşa Caddesi'nden (İstasyon Caddesi) İstasyon'a ulaşırdı. Bu hattan ayrı olarak bir de eski Buğday Pazarı ile İstasyon arasında buğday nakli için yük tramvayı çalışırdı.
Bilet fiyatları
Bir çift at tarafından çekilen tramvayın bilet ücreti 1906 yılında 2 para iken, 1923 yılında 6 kuruşa kadar çıkmıştı. Bunun 1 kuruşu Hilâl-i Ahmer'e (Kızılay) verilirdi.
Seferden kalkışı
Sürücüsünün bir perde ile yolculardan ayrıldığı tramvay üstü kapalı at arabasına benzerdi. Ancak ray üzerinde gidip geldiği için tramvay adı verilen bu ulaşım aracı, otomobil, kaptıkaçtı ve otobüs gibi motorlu vasıtalarla faytonlar işletilmeye başlayınca seferden kaldırılarak rayları söküldü. (Kaynak-A. Sefa Odabaşı-20. Yüzyılın başlarında Konya'nın görünümü)
Ve ilk otobüs seferi
Şehir merkezi ile İstasyon arasında Atlı Tramvay'la başlayan toplu ulaşım, kenar semtlerle bağ evlerine uzun yıllar Tatar arabası, Bursa yapımı yaylı araba, at, eşek ve bisikletle sağlandı. 1938 yılında Vali Cemal Bardakçı zamanında açılan Meram Yeniyol'da Ahat'ın Recep'in sahibi olduğu ve Hasan isimli şoförün kullandığı bir otobüsle sefer yapılmaya başlandığını 17 Eylül 1938 tarihli Yeni Ses Gazetesi'nden öğreniyoruz.
Elektrikli tramvay çalışması
1940'lı yılların sonunda Belediye tarafından Macar malı İkarus marka otobüslerle Meram'a saat başı bir sefer yapılmaya başlandı, 1950'den sonra Mercedes otobüsler alınarak sefer sayısı artırıldı. Aradan geçen zaman içerisinde Meram'ın dışında yavaş yavaş şehrin değişik semtlerine otobüs seferleri konuldu. Bugün ise hemen her semte belediye otobüslerinin sefer yaptığı şehrimizde 1986'da Ahmet Öksüz'ün Belediye Başkanlığı döneminde bu defa elektrikli tramvay işletilmesi için çalışmalar başlatıldı.
Yeni dönemin ilk tramvaylı şehri
1987 yılı sonunda faaliyete geçirilmesi planlanan tramvayın rayları döşenmeye başlanırken, 1989 seçimleri yapıldı ve projenin hayata geçirilerek, Alâaddin Tepesi ile şimdiki yeni otogar arasında tramvay seferlerinin başlaması belediye başkanı seçilen Doç. Halil Ürün dönemine rastladı. İstanbul'da bir ara Tünel-Taksim arasında yıllarca çalışan tramvaylar kaldırıldığı için Konya Türkiye'nin tramvaya sahip tek şehri oldu. 1999'da belediye başkanı olan Mustafa Özkafa ulaşıma verilen önemi sürdürdü.
41 olan mevcut tramvay sayısını artırmak amacıyla Almanya'nın Köln Belediyesi'nden satın alınan 26 yeni tramvayın 10'u hizmete girerken, son 3 yılda 40 yeni otobüsle takviye edilen otobüs filosu da 213'ü buldu.
Günde yaklaşık 250 bin yolcu taşıyan tramvay ve otobüslerle ulaşım sorunu ortadan kalkmış bulunuyor. 83 adet oturağı bulunan, kilometrede 2 Kw. enerji tüketen ve günde karşılıklı 340 sefer yapan tramvayların yolcu taşıma kapasiteleri 350 kişi.
Özkafa hazırladıkları proje ile Meram ve Karatay'a da tramvay seferleri konulacağını açıkladı. Her hafta yeni bir eseri hizmete sokan belediyeyi takdir etmek gerekmez.(NB/YÖ)