Balkanlar'da kadın gazeteciler ve Ukrayna savaşı

Bu yıl “Kadın ve Medya” konusuna odaklanan Fazana Medya Festivali’nin dördüncüsü, Hırvatistan’ın Istria Bölgesi’nde yer alan Fazana Komünü’nde 5-11 Eylül günlerinde yapıldı.

Çalışma toplantılarına, sergilere ve film gösterimlerine ev sahipliği yapan Festivalde, bianet'in de paydaşlarından olduğu Güney Doğu Avrupa Medya Profesyonelleştirme Ağı (South East European Network for Professionalization of Media) ya da kısa adıyla SEENPM de Genel Kurulu'nu 10 Eylül’de yaptı.

bianet’in iyi haberi: Mater basın kartına kavuştu

Genel Kurul'da, Karadağ Medya Enstitüsü ve Saray Bosna Medya Merkezi Vakfı temsilcileri de SEENPM Konseyi’nin yeni üyeleri oldu.

SEEMPM üyelerinin son yılda kaydettikleri başarılara örnek verdikleri toplantıda, bianet Proje Danışmanı, gazeteci-yazar Nadire Mater’in, dört yıllık hukuk mücadelesinden sonra, Cumhurbaşkanlık İletişim Başkanlığı’na karşı açtığı davayı kazanması ve Sürekli Basın Kartı’na kavuşması örnek olarak paylaşıldı.

Kadın savaş muhabirleri Ukrayna ve Bosna’yı konuştu

Etkinlikte IFEX desteğiyle düzenlenen “Kadın savaş muhabirleri: Ukrayna ve Bosna Hersek’ten deneyimler” konulu panelin katılımcıları, Ukrayna’dan Anastasia Stanko ve Yaroslava Tymoshchuk idi.

Etkinlikte, televizyon sunucusu ve “Sansüre Dur” (Stop Censorship) hareketi üyesi Stanko ile Ukrayna’da Texty.org.ua, Reporters.media ve Local History gibi medya kuruluşları için toplum haberciliği yapan Tymoshchuk, kararlı tutum almadıkları için Rusya’daki meslektaşlarına karşı öfkeliydi. Stanko, 18-60 yaş arası erkeklerin asker olarak alınma durumundan dolayı, Ukrayna’da 2014 sürecinde savaş muhabirliği yapmış bazı kadın gazetecilerin çocuklarına bakmak için mesleği bıraktığını ifade etti.

1992'de Sırpların Saray Bosna’ya saldırdığı süreçte gazeteciliğe başlayan ve dört yıllık kuşatmada hayatta kalmayı başaran, bugün ise Suç ve Yolsuzluk Haberciliği Projesi (OCCRP) editörü olan Bosna’dan Aida Čerkez ise panele online bağlandı.

“Bosna’da propaganda vardı, Ukrayna’da bilgi kanıttır”

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının ardından Temmuz’da Bosna’dan “Ukrayna yaşayacak, her şey geçecek” başlıklı bir dayanışma mektubu yayımlayan Aida Čerkez, panelde, gazetecilerin öfkesini anladığını ancak gazeteciliğin unutturmamak, geleceğe kanıt bırakmak ve geleceğe odaklanmak da olduğunu vurguladı.

Čerkez, “Sırp Ordusu Saray Bosna’yı abluka altına aldığında, internet zaten yoktu, elektrikler kesik olduğu gibi uzun süre gıda ambargosu da oldu. Hayvan hayatı yaşıyorduk. Bosna’ya saldırıyı besleyen propagandaya karşı mücadele edilecek araçtan da yoksunduk. Ukrayna’da habercilik ise bugün ‘haberimiz yoktu’ diyenlere bir seçim sunmaya yarayabilir. Gazetecilikle ortaya koyduğunu her bilgi yarına kalan bir kanıttır. Tarafsız yazmak daima bir ‘karşı taraf’ aramaya ittiğinden, kamu yararı veya suçun peşine yeterince düşülememesine neden olabilir. Nesnel olmak, doğruyu yazmak yeterlidir. Bu dünyada bütün Ruslardan nefret ederseniz bu savaşı zaten kaybettiniz demektir” diye konuştu. 

Üç kadın gazeteci belgesel için şiddet ve tacizi açtı

SEENPM ve Saray Bosna Medya Merkezi’nin birlikte Resilience Projesi kapsamında geliştirdiği “Deneyimin Yükü” (The burden of experience) belgeselinin ilk gösterimi de festivalde yapıldı. Belgesel, Kosova’da araştırmacı gazeteci Serbeze Haixhiaj, Sırbistan’dan televizyon gazetecisi Nataša Kovačev ve Bosna Hersek’ten online gazeteci Vanja Stokić’in online alanda ve sokakta karşılaştığı tehdit ve şiddet ile bu ülkelerde varlık gösteren cezasızlık kültürüne ve kamu makamlarındaki duyarsızlığa da ışık tuttu. 

Bu alandaki diğer bir belgesel de, AGİT Medya Özgürlüğü’nün Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) ortaklığında Aralık 2018’de yayımlanmıştı. “Karanlık bir yer” (A Dark Place) başlıklı bu belgesel, Türkiye’den gazeteci Banu Güven’in de tanıklığını da içeriyordu.

Festival, Bulgaristan, Hırvatistan, Kosova, Sırbistan, Makedonya, Macaristan, Karadağ, Arnavutluk ve Türkiye gibi çok sayıda ülkeden katılımcılara ev sahipliği yaptı. Etkinliğin geçen yılki teması ise “Medyanın Gücü” olmuştu. SEENMP Yönetimi Kurulu’nda bianet Medya Özgürlüğü Raportörü Erol Önderoğlu da bulunuyor. 

(EÖ/NÖ)