Batı Kimliğini Oluşturken Öteki Yarattı
Dr. Yetener, kadın hekimler olarak kadınların "özgürleşme mücadelesine ne ölçüde katılabilirizi" sorguladıklarını, bu yüzden 8 Mart öncesi böyle bir toplantı düzenlediklerini söyledi.
Yetener: Batı bir 'öteki' yarattı
Yetener, batının kendi kimliğini oluştururken bir 'öteki' yarattığını, batılı çağdaş kadın imgesinin düşünce hayatında oluşturduğu travmayı medeniyetler çatışması ya da ittifakına düşmeden bozmak istediklerini ifade etti.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü'nden Zerrin Baydar "Batı düşüncesinde doğu bilgisinin temelleri" adı altında ilk sunumu yaptı.
Baydar:Kimlik ve köken tanımı
Baydar, doğu bilgisinin, Batı uygarlığıyla birlikte ortaya çıkan ve sürekliliği olan bir çabanın ürünü olduğunu, bu çabanın rasgele değil; felsefede, tarih genellemelerinde, sanat ve edebiyatta yansımaları olan kapsamlı bir bilgi birikimini işaret ettiğini söyledi.
Baydar, bu bilginin zihniyet temeline dayanan kimlik ve köken tanımını da beraberinde getirdiğini sözlerine ekledi:
"Zenginlik merkezlerinin doğuda olması karşılıklı ilişkiler sistemini çatışmaya dönüştürdü" diyen Baydar, Türk modernizminin aydınlanma döneminde batı bilgisini alırken, batının doğu hakkındaki bilgisini de aldığının altını çizdi.
Yasa: Matisse bile odalık kalmadığı halde, odalık resmi yaptı
"Oryantalizmin Sanat ve Edebiyata Yansımaları" alt başlığında ise Hacettepe Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü'nden Zeynep Yasa Yaman'ın sunumu vardı. Edward Said'in "Oryantalizm" isimli kitabı üzerinden resim sanatında doğunun nasıl yer aldığına değindi.
Yaman, batıda görülmeyen esirlerin, hamalların ve odalıkların resme aktarılışına örnekler vererek, 1954 yılında ölen modern sanatın kurucusu Matisse'in bile zamanında odalık kalmadığı halde çok sayıda odalık resmi yaptığından bahsetti.
Cezanne'dan Renoir'a kadar birçok ressamın doğudaki banyo sahnelerini resmettiğini, bu bakışın su kenarlarında yıkanırken gösterilen kadın resimleri olarak kendine döndüğünü vurguladı.
Madak: Kadınlar edebiyata geç girdi
Şair Didem Madak ise aynı bölümde edebiyat dünyasındaki durumu ele aldı. Edebiyat tarihinde kadınların çok geç ortaya çıktığını, kuluçka dönemlerinin uzun olduğunu belirten Madak, benliğin başkalarına karşı kurulan bir bilinç olduğunu bilmeden yazılan özyaşam öykülerinin önemli olamayacağından söz etti.
"İşaretlenmemiş bir zaman diliminde bizleri yalpalamaktan kurtaran kadınların sadece kurban değil öznesi olduğu bir edebiyat" diyen şair, Virginia Woolf'a atıfta bulunarak konuşmasını bitirdi. "Edebiyat gri takım elbiseli bir beymiş."
Sancar: Üçüncü dünya kültürlerinden doğan feminizm
Öğleden sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Serpil Sancar ve Hacettepe Üniversitesi Antropoloji Bölümü'nden Sibel Özbudun, kimlik politikaları, feminist siyaset, yeni dünya düzeni ve yeni ataerki konularını içeren birer sunum yaptılar.
"Üçüncü dünya ülkelerinde kadınlar direnmiyor mu? Direniyor da biz mi görmüyoruz? Ya da bu kültür buna izin vermiyor mu?" sorularını soran Sancar, batının içinde azınlık ve göçmen olarak doğunun; doğunun içinde de evrensel normlar olarak batının bulunduğunu; bunun da üçüncü dünya kültürlerindeki kadınları kurtarmak için yeni bir feminizmi doğurduğunu dile getirdi.
Özbudun: Ataerkiyi yeniden üreten feminist emperyalizm
Sibel Özbudun da tam bu noktada kuzey-güney ekseninde tanımladığı dünyanın, yoksulluk ve yoksunluk propagandası yapılan güneyde mikro kredi ve sosyal sermaye projesi olarak ataerkiyi yeniden üreten feminist emperyalizm şeklinde karşımıza çıktığına dikkat çekti.
İlk günün son bölümünde "Ölüm-ölümsüzlük ikileminde batı tıbbı" konuşmasıyla Dr. Müge Yetener ve "Tıp ve sağlık sistemleri kıskacında ruhun bedensel dili" ile de psikiyatrist Dr. Özge Yenier Duman, doğu tıbbının deneyimlerine gözünü kapatan, sağlığın satılır hale geldiği batı tıbbında kadının konumuna ilişkin bir çerçeve çizdiler.
Sempozyumun ikinci gününde ise kadına yönelik şiddet ve namus cinayetleri konuşuldu. Katılımcılar, Ankara Tabib Odası'ndan (ATO) Vahide Bilir, Diyarbakır Kadın Merkezi'nden (KAMER) Nebahat Akkoç ve Ankara Barosu'ndan Hayriye Ertekin'di.(OÖS/AD)