bianet Yeni Medya Atölyesi: Gazeteciler ve Türkçe Kullanımı
IPS İletişim Vakfı/Bağımsız İletişim Ağı’nın düzenlediği “Gazeteciler için Yeni Medya Atölyesi” farklı üniversite ve şehirlerden gelen katılımcılarla birlikte beşinci gününe devam etti.
Gazeteciler ve Türkçe Kullanımı atölyesini düzenleyen Necmiye Alpay, haber yazımında sık yapılan yanlışlardan, kullanılması istenmeyen klişeler ve deyimlerden bahsetti.
Necmiye Alpay: “Gazeteciler standart bir dil kullanmalı”
Gazetecilerin standart bir dil kullanması gerektiği söyleyen Alpay standart dili “her dilin dil bilgisi kitaplarında, sözlüklerde ve diğer kaynaklarda çizilen esası ortaya konulan dil” olarak tanımlıyor ve bu dilin genellikle bir ülkenin en büyük şehrinde kullanılan dil olduğunu belirtiyor.
Bunun dışında kalan alanlarda edebiyatın kullandığı diller, çeşitli argo diller, meslek dilleri ve yerel diller yer alıyor. Necmiye Alpay standart dil ile en çok basında karşılaşmamız gerekirken durumun günümüzde böyle olmadığını belirtiyor.
“Sözlüğe bakmaya üşendiğiniz sürece kötü bir yazar olursunuz”
Dil ile derinlemesine ilişki kurmak için o dili en güzel kullanan gazetecilerin, edebiyatçıların okunması gerekiyor. “Sözlüğe bakmaya üşendiğiniz sürece kötü bir yazar olursunuz bunun bir istisnası yok” diyen Alpay, her yazıda mutlaka kaynaklara başvurulması gerektiğini söylüyor.
Haberde imla kullanımı
“Modern hayat hızla okumayı, yazmayı ve anlamayı gerektiriyor. İmla da bunu sağlıyor” diyen Alpay, yazan için imla kurallarına uymamanın oldukça konforlu bir yol olduğunu ancak imla eksiklikleri ve hataların okuyucuyu sıkıntıya soktuğunu belirtti, sık yapılan imla hatalarından bahsetti.
“Sözcüğün seçimi ve sıralanışına dikkat edilmeli”
Yazım ve imla kuralları dışında sözcük seçimi ve sıralanışı da dikkat edilmesi gereken unsurlar arasında yer alıyor. Gazetecilik dilinde sıfat kullanımından mümkün olduğu sürece kaçınılması ve en sade anlatımın tercih edilmesi gerekiyor. Aynı şekilde yazının az kullanılan eski Türkçe kelimelerden de arındırılması gerekiyor. Kelime tercihleri çalışılan kurumun yayın politikasına göre de şekillenebiliyor.
Sözcüğün nasıl sıralandığı da anlam için önemli bir kriteri oluşturuyor. Türkçe’de bir sözcük vurgulanmak isteniyorsa yükleme yakın bir yerde konumlandırılması gerekiyor.
“Klişelerden kaçının”
Atölye devamında kullanılması istenmeyen klişeler ve deyimlerden bahsedildi. Bu kategoride “bülbül gibi ötmek”, “çağın gerisinde kalmak”, “duygu seline kapılmak”, “kaderin cilvesi”, “ölüme atlamak”, “şöhret basamaklarını tırmanmak” gibi kelime grupları örnek olarak verildi.
Gazeteciler için Yeni Medya Atölyesi hakkındaIPS İletişim Vakfı/Bağımsız İletişim Ağı’nın düzenlediği “Gazeteciler için Yeni Medya Atölyesi” medyanın farklı birimler inden gazetecilere, işsiz bırakılmış gazetecilere ve iletişim fakülteleri gazetecilik, radyo ve televizyon bölümlerinin öğrencilerine yönelik atölyeler düzenliyor. Bu etkinlik İsveç Uluslararası Kalkınma İş Birliği Ajansı (SIDA) desteğiyle gerçekleştirilmektedir. Program kapsamında “Gazetecilik, Habercilik Anlayışı, Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik, Barış Gazeteciliği, Habercilikte Yeni Medya, Gazetecilik için Dijital Araçlar, Dijital Güvenlik, Haber Fotoğrafçılığı” gibi konular yer alıyor. 7 - 13 Haziran tarihleri arasında gerçekleştirilen “Gazeteciler için Yeni Medya Atölyesi’nde yapılan dersler hakkında bilgi için tıklayın. |
Necmiye Alpay hakkında
Necmiye Alpay (d. 1946, Balıkesir). Mülkiye mezunu (1969). Doktorasını uluslararası iktisat alanında yaptı (Paris-Nanterre Üniversitesi, 1978). Kısa süreli öğretim üyelikleri dışında, çevirmen, dil danışmanı ve yazar olarak çalıştı. Kuram, Sombahar ve Ludingirra dergilerinin yayın kurulunda yer aldı. 2001-2011 yılları arasında Radikal gazetesinde, 2008-2016 Milliyet Kitap'ta yazdı. Çeşitli kitapları ve çevirileri var. (EÜ/HK)