Bir sözlü tarih arşivi: "Kundura Hafıza"

*Fotoğraf: beykozkundura.com

Osmanlı döneminde kurulan ve Cumhuriyet'in kuruluşuna tanıklık eden 210 yıllık Beykoz Kundura Fabrikası'nın geçmişini yaşatmak için Kundura Hafıza Derneği kuruldu. Türkiye'nin endüstriyel mirasına dair çalışmalar yapmayı planlayan derneğin ilk sergisi, Mayıs ayında açılacak. 

170 kişiyle söyleşi, bine yakın fotoğraf

1999 yılında kapanan, 2005'ten itibaren de film platosu olarak kullanılan Beykoz Kundura Fabrikası'nın tarihini yaşatmak için açılan ve altı yıldır eski çalışanların ve fabrikayla hatırası olan onlarca kişinin anılarını toplayan Kundura Hafıza Derneği'nin Mayıs ayında açılacak ilk sergisi, Sümerbank Deri ve Kundura Fabrikası'nın 1800'lerden başlayıp günümüze gelen hikâyesini odağına alıyor. 

Kundura Hafıza ekibi, 2015'te Tarih Vakfı işbirliğiyle başlatılan Sözlü Tarih çalışmasını 2018 yılına dek sürdürdü. Bu çalışma kapsamında 170 kişiyle söyleşiler yaptı, 1000'e yakın fotoğraf topladı ve yüzlerce belge, ambalaj kâğıdı, gazete küpürü restore edilerek arşivine ekledi. Kundura Hafıza, Beykoz Kundura Fabrikası'nın tarihini araştırarak korumaya devam edecek.

"Tarih tekrar canlanıyor"

Kundura Hafıza'nın sitesinde yer alan "Tarih tekrar canlanıyor" sözüyle başlayan tanıtım yazısında şu ifadelere yer verildi: 

"Günümüzde film ve dizi platolarıyla tanınan Beykoz Kundura, Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet’i kapsayan zengin bir geçmişe sahip. Osmanlı döneminde deri ve kâğıt imalathanelerinin bulunduğu bu alan Cumhuriyet’ten sonra Sümerbank Deri ve Kundura Fabrikası olarak faaliyetine devam etti. Türkiye’nin değişen ekonomisi ve politik tavrı doğrultusunda, 1999 yılında fabrikada üretime son verildi; özelleştirme kararının ardından 2004 yılında Beykoz Kundura, Yıldırım Holding bünyesine katıldı.

"Beykoz Kundura, deri ve ayakkabı üretilen dönemde iş alanlarının yanı sıra kreş, lokanta, sinema, sağlık ocağı, kütüphane gibi birimleriyle, nüfusu üç bini bulan bir yaşam alanıydı. İşçi ve memurların iç içe yetiştiği bu kurumun, Beykoz’un toplumsal ve ekonomik yapısında önemli bir rolü vardı."

Kundura Hafıza işte bu endüstriyel ve kültürel miras alanını daha iyi anlamak ve geçmişte Beykoz Kundura’yı şekillendirmiş, geliştirmiş ve Türkiye ekonomisinde önemli bir noktaya taşımış kişilerin anısını yaşatmak amacıyla hayata geçirilmiş bir arşiv çalışmasını temsil ediyor.

"Bir Fabrikaya Sığan Dünya"

Araştırmacılar ve sanatçılar için destek programları da sunacak olan derneğin ilk çalışması Mayıs ayında kapılarını açacak olan "Kundura'nın Hafızası: Bir Fabrikaya Sığan Dünya" sergisi olacak.

Küratörlüğünü Seda Yıldız'ın yaptığı sergide 3 bin işçi, memur ve ailesinin "birbirine bağlı olma" halinden ilham alınarak Sümerbank Deri ve Kundura Fabrikası'nın geçmişten günümüze hikâyesi anlatılacak.

Kundura Hafıza'ya buradan bakabilirsiniz. 

Beykoz Kundura Fabrikası hakkında

Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası,1810 yılında Osmanlı Padişahı II. Mahmut döneminde kuruldu. Önce Osmanlı'ya ardından da Türk ordusuna ayakkabı için deri üretimi yapan fabrika,1933 yılında Sümerbank'a devredildi. Bir döneme damgasını vuran Sümerbank ayakkabıları'nın üretildiği fabrika, 80'li yıllarda sadece asker ayakkabısı imal etti. 1999 yılında kapanan fabrika, 2005 yılından itibaren de hem bir mekân kiralama işletmesi olarak faaliyet gösteriyor hem de kültürel aktivitelere ev sahipliği yapıyor.

(SO)