BM’den Afganistan raporu: Hukuk net değil

^{Fotoğraf: Dünya Gıda Programı (WFP) / Marco Di Lauro}

Birleşmiş Milletler (BM) Afganistan İnsan Hakları Özel Raportörü Richard Bennett ilk raporunu Ağustos 2021'den bu yana Taliban yönetimi altında gerçekleşen insan hakları ihlallerine dair yayınladı.

Rapor, Taliban'ın ihlallerinin yanı sıra yabancı hükümetlerin eylemlerinin neden olduğu ülkedeki ekonomik krizin insani etkisini de ele alıyor ve “tüm tarafların ekonomik ve sosyal hakların sağlanamamasından dolayı çeşitli derecelerde sorumluluk taşıdığını” belirtiyor.

TIKLAYIN - Taliban Afganistan'daki kadınlar için ne anlama geliyor?

Kadınlar ve kız çocuklar haklarından yararlanamıyor

Raporda, "kadınların ve kız çocukların sivil haklar yanı sıra ekonomik, kültürel, siyasi ve sosyal haklardan yararlanma" oranlarında ciddi bir gerileme olduğunun altı çizildi. Başka hiçbir ülkede kadınların ve kız çocukların kamusal yaşamın tüm alanlarından bu kadar hızlı bir şekilde itilmediğine dikkat çekilen raporda, Taliban'ın eski hükümet yetkililerine, gazetecilere ve dini azınlıklara yönelik ihlalleri ve diğer haklarla ilgili kaygılar detaylandırıldı.

Richard’ın 2001'de ilk Taliban hükümeti düşmeden önce de Afganistan'da çalışmış biri olarak, Taliban zulmünün ne kadar daha şiddetli bir hale geldiğine ilk elden tanık olduğu vurgulanan raporda, şunlar kaydedildi:

“Taliban yönetimindeki Afganistan'da hukukun üstünlüğünün bir anlamı yok. Hukukun ne olduğunun tanımları dahi belli değil. Geçen yıldan bu yana, Taliban ülkenin anayasasını iptal ettiğinden ve tüm yasaların şeriata veya İslam hukukuna uyması gerektiğini belirttiğinden, hangi yasa ve yönetmeliklerin yürürlükte olduğu veya suçların nasıl ele alınacağı net değildi.

"Bunun yerine keyfi olarak yorumlanan kurallar ve kararnameler var ve yasal davalar yetki alanları ve mekanlar arasında kendine özgü bir şekilde ele alınıyor, temel suçlar ise genellikle savcılar veya hakimler dahil edilmeden güvenlik güçleri tarafından ele alınıyor. Kısacası yasa, Taliban yetkilisi ne derse odur. İnsan haklarını daha fazla tehdit eden bir durumu hayal etmek güç.”

Raporun sonunda BM tavsiyelerine de yer verildi ve şöyle denildi:

“Taliban yetkilileri BM raporunun tavsiyelerini ciddiye almalı. Acil olarak kadın ve kız çocuklarının haklarını ihlal etmeyi bırakmalı, dini azınlıkları korumalı, istismarcı politikaları feshetmeli ve reformlar geliştirmek için özel raportörler ve diğer BM ofisleriyle irtibat kurmalıdır." 

BM İnsan Hakları Konseyi raporun bulgularını Eylül ayı sonunda tartışacak ve suistimalleri araştıracak.

(EMK)