Boğazlara Yakın Plan Bakış

Çanakkale, Asya ile Avrupa'yı birleştiren stratejik konumu itibariyle de tüm dünyada ve Türkiye'de önemli bir yere sahip. Karadeniz'in kıyı ülkeleri ve bazı Orta Doğu ülkelerinin yaptığı deniz ticaretinin tek güzergahı, İstanbul Boğazı ile birlikte Çanakkale Boğazı'dır.

Çanakkale Boğazı nereden başlar?..

* 70 kilometre uzunluğunda (39 deniz mili) olan Çanakkale Boğazı, Marmara Denizi tarafından Zincirbozan Feneri'nden, Ege Denizi tarafından da Mehmetçik Burnu ile Kumkale Feneri'nden başlar. Uzunluğu 31 kilometre (18 deniz mili) olan İstanbul Boğazı ve ardından yaklaşık uzunluğu 225 kilometre olan Marmara Denizi ve sonra da Çanakkale Boğaz'ndan geçiş yapan gemiler; Türkiye egemenliği altında bulunan hemen hemen 325 kilometreyi bulan riskli bir su yolunu aşmak zorundadırlar.

Trafik yoğunluğu

* Türkiye Boğazları'nın dünyadaki su yollarından farklı özellikleri olduğu kadar, trafik yoğunluğu bakımından da ayrı bir konumu var.

* İstanbul Boğazı Panama Kanalı'nın dört katı , Süveyş Kanalı'nın üç katı yoğunluğunda deniz trafiğine sahip.

* Başta Rusya olmak üzere Ukrayna ile diğer Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerin, özellikle petrol ve petrol türevleri ile kuru yükten oluşan deniz ticareti Boğaz'lardaki trafik yoğunluğunu oluşturur.

* Çanakkale Boğazı, İstanbul Boğazı'na göre daha az kıvrımlıdır. Nispeten ulaşıma elverişli bir yapıdadır. Örneğin; İstanbul Boğazı'nda iki kıyı arasındaki en dar mesafe 700 metre iken, Çanakkale Boğazı'nda bin 300 metre ile 2 bin metre arasında değişir.

Akıntıları

* Buna rağmen Çanakkale Boğazı coğrafi bakımdan karışık bir yapıdadır. Boğazda, hızı ve de yönü aynı anda değişebilen tehlikeli akıntılar mevcuttur.

* Tehlikeli olan yerler, Kanlıdere Burnu, Kepez, Kilitbahir ve özellikle yaklaşık 80 derecelik dönüşü olan Nara Burnu ile Akbaş Burnu'dur. Yani, çok keskin bir rota değişikliği gerektiren riskli bir su yoludur Çanakkale Boğazı.

Rüzgârı

Boğaz'ın dikkati çeken önemli bir özelliği de kuvvetli rüzgâr akımlarının varlığıdır. Boğaz, Marmara Denizi girişinde Poyraz'ın, Ege Denizi girişinde de Lodos'un etkisi altındadır. Dolayısıyla her iki rüzgâr, tüm Boğaz boyunca etkilidir.

Geçen gemi sayısı

* İki kıtayı birbirine bağlaması ile bu bağlamada pek çok risk taşısa da Çanakkale Boğazı'ndan 2000 yılı sonu itibariyle 41 bin 561 gemi , 391 milyon 144 bin 315 gros ton yükün taşınmasını gerçekleştirmiştir. Ona karşılık, Çanakkale Boğazı'nda, İstanbul Boğazı'na göre çok daha az sayıda olumsuz durumla karşılaşılmıştır.

Batıklar

* 2000 yılı sonu itibarıyla İstanbul Boğazı'ndaki batık deniz taşıtı sayısı, 22iken Çanakkale Boğazı'nda bu sayı sadece 9'dur .

* Yine İstanbul Boğazı'nda, karaya oturma, yaslanma, çatışma vb. şekillerde meydana gelen kaza ve olayların sayısı 45 iken Çanakkale Boğazı'nda sadece 26'dır.

Kazalar

* Geçmişte yaşanan ve büyük facialara neden olan bazı kazalar ise henüz hafızalardan silinmemiştir.

* Hepsi İstanbul Boğazı'nda meydana gelen bu kazaların en şiddetlisi Yunan Kargo gemisi "Evriyali" ile "İndependenta " adlı Rumen tankerinin 1979 yılı Kasım'ında, Haydarpaşa açıklarındaki çarpışmasıdır.

* Büyük bir patlamayla havaya uçan İndependenta'dan 95 bin ton petrol denize dökülmüş ve geminin 44 mürettebatından 41'i hayatını kaybetmiştir.

Önlemler

* Ne kadar elim olsa da bu tür kazaların hemen hemen bütün çevresi tarihi ve milli park olan Çanakkale Boğazı'nda yaşanmaması mutluluk vericidir.

ME/YÖ/NU)