Çerkesler 21 Mayıs'ı Unutmuyor, Unutturmuyor
21 Mayıs Kafkas halkları için önemli bir gün. 147 yıl önce Rus İmparatorluğuyla 100 yıl süren savaşlarında yenilgiye uğradılar. Soçi'den gemilere binip o yıllardaki Osmanlı İmparatorluğu topraklarına dağıldılar.
1864'de tarihin en trajik sürgününe maruz kalanların torunları 21 Mayıs'ı hiç unutmadı. Her yıl düzenlenen anma toplantısı bu yıl İstanbul'da Beşiktaş'ta yapıldı.
Türkiye'nin 60 il ve ilçe merkezinde kurulmuş olan dernekleri çatısı altında toplayan Kafkas Dernekleri Federasyonu'nun (KAFFED) öncülüğünde yapılan etkinlik için Beşiktaş'ta Barbaros meydanına kurulan sahnenin önü binlerce Çerkes tarafından doldurulmuştu.
Beşiktaş'ın Cumartesi akşamüstlerinde mutat kalabalığına ellerinde yeşil bayraklarla kadınlı, erkekli ve çocuklu insanlar karıştı. Normal günlerde meydanı sahiplenen kaykaycı gençler, yavaşça ortalıktan çekildi.
Bayrakların üzerinde birbirini kesen üç ok ve 12 yıldız işlenmiş Çerkesler saatler ilerledikçe daha da kalabalıklaştılar. Aralarında yeşil-beyaz yatay çizgili ve köşesinde kırmızı bir el işlenmiş bayraklarıyla Abhazlar da yerlerini aldı.
Rusya biz geri geldik!
Öğle saatlerinde "Soykırımı kabul edin" , "Faşist Rusya", "Soykırımı unutmadık, unutturmayacağız", "Soçi'de olimpiyat istemiyoruz" sloganları eşliğinde Taksim'deki Rusya Konsolosluğuna yürüyen gençlerin de katılımıyla meydan daha da hareketlendi.
Saat 13.00'de Taksim'de buluşan gençler, Kafkasya Forumu etrafında örgütlenmişti. Yerel kıyafetleri ile öfkeleriyle İstiklal caddesini doldurup üzerinde "Rusya biz geri geldik" yazan pankartın ardında, sloganlarla isteklerini haykırmışlardı. Şimdi sürgün yolunda hayatını kaybeden atalarının anısı için yas zamanıydı.
1908'de İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra Beşiktaş Akaretler yokuşunda kurulan Çerkes okulunun önündeki küçük törene katılan kafile, 20:00 gibi alana girdi. Öğle saatlerinde Rusya'nın protesto edildiği eyleme katılanların bir kısmı kafiledeydi ve alan girerken gündüz attıkları sloganları haykırdılar.
Küçük etkinliğin okulun önünde yapılamasının nedeni, burada 1919 yılına kadar Çerkesçe eğitim verilmesiydi. Okuldan ellerinde meşalelerle gelen gençler, Cerkeslerin anadillerinde eğitim isteklerini simgeliyordu.
Getirilen ateşle sahnenin iki yanına yerleştirilen büyük iki meşalenin yakılmasından sonra anma etkinliği resmen başladı.
Her yıl yapıldığı gibi törenin bitişini simgeleyen denize çiçek atmak ve yanan mum bırakmak için Kadıköy İskelesi'nin yanındaki boş alana geçildiğinde saatleri 10:00'a geliyordu.
Anadolu'nun dört bir yanından gelen Çerkesler, sessizce otobüslerine binip Beşiktaş'tan ayrıldıklarında geride denizde yüzen karanfiller ve sönmeden dayanabilmiş birkaç mum kalmıştı.
KAFFED Rusya Duma'sındaydı
Dünya Çerkes Birliği 16 Mayıs 2011'nin tarihinde RF Dumasının temsilcileri Duma binasında toplantı yapılmıştı. Toplantıya Türkiye'den KAFFED başkanı Cihan Candemir katıldı. Candemir anma etkinlikleri sırasında bianet'in sorularını yanıtladı.
* Uluslararası Kafkas derneklerinin oluşturduğu Dünya Çerkes Birliği Örgütü'nün girişimiyle Rusya Federasyonu Dumasında bir toplantı düzenlendi. Duma parlamenterlerinin katıldığı bu toplantıyla ilk defa Rus Parlamentosuyla diaspora temsilcileri bir araya geldiler. Türkiye, Ürdün, Suriye, ABD ve çeşitli Avrupa ülkelerinden katılım oldu.
* Bu bir diyalog toplantısıydı. Güzel bir başlangıç yapılmış oldu. Taleplerimizi dile getirdik. Anavatana dönüş isteğimiz olsun, kültürel işbirliği, yardımlaşma konularında bir ön görüşme yaptık.
* Dönmek konusundaki yasaların daha kolaylaştırıcı hale gelmesi hakkında konuştuk. Çifte vatandaşlık düzenlemelerinin Türkiye, Suriye ve Ürdün ile Rusya arasında görüşülmesini istedik.
* Kültürel konularda devlet desteği istiyoruz. Kültürümüzün ciddi bir erozyona uğraması tehlikesiyle karşı karşıyayız, bu nedenle devlet desteğine ihtiyacımız var.
* Olimpiyatların 2012'de yapılacağı Soçi, savaşın sona erdiği yer. Çerkesler en büyük kayıpları orada verdi. Gençlerimiz olimpiyat oyunlarının orada yapılmasını istemiyor. Bu konuda KAFFED'in görüşü şöyle: Bu organizasyon için birçok adım atılmış, uluslararası bir olay bu. Bundan sonra durması ya da başka yere taşınması zor. Soçi'nin seçilmesinin protesto edilmesi gayet doğal. Yapılacaksa bile o topraklarda yaşayan insanların kimler olduğu, oranın yerli halklarının kimler olduğu ilan edilmeli, tarihi gerçekler açıklanmalı. O topraklara gerçek sahiplerini hatırlatacak eserler yapılmalı. Olimpiyatların bizim topraklarımızda yapılmasının bize bir yararı olmalı.
* Olimpiyatlar belki de Rusya'nın Çerkes diasporasıyla barışması için bir fırsat haline getirilebilir. Yapılan tarihi soykırımın kabullenilmesi Rusya açısından çok önemli bir adım olacaktır. Ortada tarihi bir gerçek var. Büyük ülkeler her zaman uluslarla barışırken bunu yaptı. Amerikalılar Kızılderililerden, Almanlar Yahudilerden özür diledi; Rusya da Çerkeslerden özür dilemeli. Rusya'da böyle bir iradenin olduğunu düşünüyorum. (HK)
Fotoğraflar: Haluk Kalafat