Cevdet Erek'ten Yeni Sergi: Bergama Stereotip
Müzisyen ve çağdaş sanatçı Cevdet Erek'in "Bergama Stereotip" başlıklı kişisel sergisi, Arter'de 27 Şubat'ta izleyiciyle buluşuyor.
Sanatçının mekâna özel olarak tasarladığı sesli bir mimari yerleştirmeden oluşan serginin küratörlüğünü ise Selen Ansen üstleniyor. Erek eserinde, hareket noktası olarak aldığı Büyük Bergama Sunağı'nın mimarisini ve serüvenini yeniden yorumluyor.
Berlin'deki Hamburger Bahnhof Müzesi'nin tarihi binasında gösterilen Bergama Stereo başlıklı yapıtının devamı ve bir varyasyonu niteliğindeki bu yerleştirme, işitsel simetriye vurgu yapan "stereo" kelimesinin yerine, tekrar ve kalıplaşma düşüncesine işaret eden "stereotip" kavramına odaklanıyor.
Cevdet Erek, "Bergama Stereo", Hamburger Bahnhof, tarihi salon, fotoğraf: Mathias Völzke.
Bergama Stereotip, Bergama Stereo'da da olduğu gibi, sesi, mimariyi ve tarihselliği merkezine alıyor. Büyük Bergama Sunağı'nda görsel unsurların üstlendiği işlevi, Erek'in bu yapıtında sesli/işitsel unsurlar yerine getiriyor. Sesin yolculuğu, aynı zamanda sunağın tarihsel serüvenini açığa çıkarıyor. Bir sesi değiştirerek, gecikmeyle geri gönderen ve sesin kaynağından uzak bir yerde duyulmasına dayanan "yankı" fenomeninde olduğu gibi, sesin Bergama Stereotip'teki yolculuğu da zaman ve mekân olarak uzak olanın duyulabilmesine olanak tanıyor.
Bergama Stereotip'te gezinen izleyicinin hareketleri sonucunda farklı kombinasyonlarla işitilen sesler, her tekrar eyleminin bir başkalaşmayı da içerdiğini, değişim ve yenilik imkânının tam da bu başkalaşmada yattığını hatırlatıyor. Bergama Stereotip, şimdinin geçmişe bakıp onu baştan ele aldığı, dinlenebilir, bakılabilir, üzerinde yürünebilir ve hatta ritimleriyle dansedilebilir bir yapıya dönüşüyor.
Büyük Bergama Sunağı hakkında
Museumsinsel, Pergamonmuseum: Büyük Bergama Sunağı'nın basamaklarında temizlikçiler, Berlin, 1945 öncesi, © bpk / zentralarchiv, smb.
Zeus Sunağı olarak da bilinen Helenistik dönem yapısı Büyük Bergama Sunağı, Pergamon Krallığı'nın Galatlara karşı kazandığı savaşın ardından M.Ö. 2. yüzyılda inşa edildiği ve içinde kurban törenlerinin gerçekleştirildiği düşünülen bir açık hava anıtıdır.
İzmir'in Bergama ilçesinin merkezindeki antik kent Pergamon'da 19. yüzyılda yürütülen arkeolojik kazılarla bulunan anıtı çevreleyen Büyük Friz üzerinde, yeraltı devleri Gigantlar ile gökyüzündeki Olimpos tanrıları arasındaki savaşın tasvirleri yer alır.
Büyük Bergama Sunağı ve kalıntılarının İzmir yakınlarında yer alan Bergama ilçesindeki görünümü, fotoğraf: Arat ve Erek, 2019.
20. yüzyılın başında Büyük Sunak'ın kalıntıları Osmanlı İmparatorluğu'ndan, yeni kurulan Alman İmparatorluğu'nun başkenti Berlin'e taşınarak, sunak için özel olarak inşa edilmiş bir müze olan Pergamonmuseum'da sergilenmeye başlandı. (AÖ)