ÇHD: Özel Yetkili Mahkeme Yine Geliyor

Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) İstanbul Şubesi, “iç güvenlik paketi” olarak bilinen kanun tasarısıyla ilgili basın açıklaması yaptı. ÇHD tasarının, “Gezi Direnişiyle birlikte sokak muhalefetinin önceki dönemle kıyaslanamayacak ölçüde arttığı bir dönemde” hazırlandığının altını çizdi.

“Torba torba kanun”

İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun imzasını taşıyan 43 maddelik "Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” TBMM Başkanlığı'na sunuldu.

ÇHD ayrıca, Meclise sunulan ve Hakimler ve Savcılar Kanunu’nda değişiklik yapılmasına ilişkin teklifte, arama, elkoyma, telefon dinleme gibi konularda değişiklik yapılmasıyla ilgili maddelerin yer aldığına dikkat çekti.

ÇHD, bu iki değişikliğin yanı sıra Danıştay ve Yargıtay Kanunlarında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı’nın da önemli değişiklikler getirdiğini ifade etti. (AS)

Tasarı ve teklifler ne getiriyor?

* Kanun teklifinin 21. maddesiyle, Ceza Muhakemesi Kanunu'ndaki (CMK) şüphelilerin üstünün, konutunun, işyerinin aranma şartlarını düzenleyen 116. Maddesindeki şartları yumuşatılıyor. Yasanın mevcut halinde bu yönde bir arama kararı çıkarılabilmesi için gereken "somut delillere dayalı kuvvetli şüphe" şartı kaldırılıyor ve "makul şüphe" yeterli sayılıyor.

* CMK'da yapılması planlanan bu değişikliğe paralel olarak, Meclis'e 24 Kasım'da sunulan "İç Güvenlik Yasa Tasarısı" ile PVSK'nın 4/A maddesinde bir değişiklik öngörülüyor. Bu değişiklik ile, 2007 yılında polise verilen, şüpheli bulduğu kişileri ve araçları durdurma yetkisi genişletiliyor ve durdurulan kişilerin üzerlerinde ve araçlarında, hakim kararı veya savcı emri olmaksızın, kolluk amirinin sözlü emri ile arama yapılmasına izin veriliyor.

* Polise bireysel suçlarda 24 saat, toplu suçlarda 48 saatlik gözaltı yetkisi veriliyor. Teklif yasalaşırsa, polise yakaladıklarını savcıya haber vermeden 24 saat (toplu suçlarda 48 saat) alıkoyabilme yetkisi verilmiş olacak. Bu adım, pratikte gözaltında geçen ilk 24 (ya da 48) saatin yargısal denetimin tamamen dışına çıkması anlamına gelecek. Yargısal denetimden kaçırılmış bir gözaltı kurumunda işkence vakalarının artması sürpriz olmayacak.

* Polisin olaylara müdahale yetkisi arttırılacak. İç güvenlik tasarısı ile polisin olaylara müdahale ve silah kullanma yetkisinin artırılması öngörülüyor.

* Tasarının 3. maddesiyle, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'nun 23 ve 33.maddelerinde değişiklik yapılarak, "havai fişek, molotof ve benzeri el yapımı olanlar dahil; demir bilye ve sapan" ibarelerinin eklenmesi ve bunların da ateşli silah sayılması, bu maddeleri kullanmasalar bile taşıyanlara dört yıla kadar hapis cezası verilmesi ve tasarının 6. maddesi ile bu suçların CMK'nın 100. maddesindeki tutuklama için öngörülmüş kataloga eklenerek tutuklamaya başvurulmasının kolaylaştırılması öngörülüyor.

* 14 Ekim 2014 tarihli Teklifin 22.maddesiyle, CMK'nın 128. maddesinde düzenlenen, soruşturma sırasında şüpheli veya sanığın taşınmazlarına, alacaklarına ve genel olarak haklarına el koyma tedbirinin uygulama alanının genişletilerek, henüz hakkında hüküm bulunmayan kişilerin mal varlıklarına bir soruşturma veya devam eden yargılama nedeni ile tedbir konulması kolaylaşıyor.

* Dinleme, gizli soruşturmacı kullanma ve teknik takip yetkileri genişletiliyor. Daha 8 ay önce şartları zorlaştırılan telefon dinlemeleri ve iletişimin denetlenmesi tedbirine başvurulması, yeniden kolaylaştırılıyor.

* Avukatların soruşturma dosyasına ulaşım hakkı, gizlilik kararları ile yeniden kısıtlanıyor.

* Özel Yetkili Mahkemeler yeniden kuruluyor. Danıştay ve Yargıtay Kanunlarında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifinde, HSYK'nın gerekli gördüğü yerlerde 'ihtisas mahkemeleri' kurmaya yetkili olduğu belirtildi. Bu 'ihtisas mahkemeleri' ile özel yetkili mahkemelerin yeniden kurulması planlanıyor.