Dizilerde 150 Bin Kişi Çalışıyor; 1 Milyar YTL Dönüyor
İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nın
(İSMMMO) “Dizi Ekonomisi” araştırmasına göre, bölüm başına maliyetleri 100 ila
300 bin YTL arasında değişen diziler, reklam ve sponsorluk gelirleriyle
birlikte yaklaşık 1 milyar YTL’lik bir ekonomi ortaya çıkarıyor.
Araştırmaya göre, bu sezon ulusal ölçekte yayın yapan 11 kanalda 63 televizyon dizisi yayınlanıyor.
Kamera önünde ve arkasında, yaklaşık 150 bin kişi bu alanda çalışıyor. İSMMMO başkanı Yahya Arıkan, dizi film piyasasının gelişmeye devam ettiğini de vurguladı.
Çalışanlar
Dizi film maliyetlerinin yaklaşık yüzde 20'si başrol oyuncularının ücretleri. Devlet ve Şehir tiyatroları, dizilerin ana oyuncu kaynağı.
Son 20 yılda sayıları yüze ulaşan oyuncu (cast) ajansları da
bir diğer kaynak. Oyuncu ajanslarına kayıtlı oyuncu sayısının 50 bine
yaklaştığı tahmin ediliyor. Farklı mesleklerden yüzlerce insan ajanslara kayır
oluyor. Kayıt ve deneme çekimi için oyuncu adayları ajansa belli bir ücret ödüyor.
Ajans, bir yapımda rol alan oyuncunun ücretinin de en az yüzde 20'sini alıyor.
Yönetmen ve senaristler bölüm başına 5-15 bin YTL alırken müzisyenler 2-8 bin YTL, figüranlar 20-30 YTL alıyor.
Bölümlerin uzayarak film sürelerine ulaşması nedeniyle oyuncular ve çalışanlar uzun saatler çalışmak zorunda kalıyor.
Bazı televizyon kanalları, dizileri ‘iç yapım’ olarak kendisi yapıyor ya da bağlı olduğu grubun yapım şirketine yaptırıyor. Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği (SİNEBİR) ve Film Yönetmenleri Derneği çatısı altında örgütlenen yaklaşık 320 yönetmen ve senarist var.
Müzik, reklam, sponsorluk, emlakçılar
Dizi müzikleri denilince ilk akla gelen sanatçı Kıraç. Dizi müzikleri albüm olarak da çıkıyor; cep telefonu melodisi olarak da kazanç getiriyor. Ancak sanatçılar haklarını alamamaktan şikayetçi.
Televizyonların prime time’larının yüzde 80’ını diziler
işgal ederken, prime time’daki reklam gelirleri ise televizyonlarının
kazancının yüzde 70-80’ini oluşturuyor. Sponsorluklar da dizi ekonomisinde
önemli bir yer tutuyor.
Dizilere mekan sağlayan emlakçılar, konaktan villaya, yalıdan ofise kadar birçok mekanı kiralıyor. Dizi mekanlarının günlük kirası 350 YTL’den başlıyor ve 6 bin dolara kadar çıkıyor.(EÜ)
* Araştırmanın tamamına ulaşmak için: Dizi Ekonomisi Araştırması
