Farklı Kaynaklardan Afrin Operasyonunun Askeri ve Politik Kronolojisi

 Harita: WikiZero/ 20 Mart itibariyle Yeşil alanlar: TSK ve ÖSO kontrolündeki yerler, Sarı alanlar YPG kontrolündeki, Pembe alanlar Suriye hükümeti kontrolündeki, Turuncu alanlar Suriye ordusu ve YPG kontrolündeki yerleri temsil ediyor.  

Haberin Kürtçesi için tıklayın

• Kronolojinin son güncellemesi: 20 Mart 2018
• Operasyonun başlangıç tarihi: 20 Ocak 2018
• TSK'nin hedef noktası: Halep'in kuzeyindeki Afrin.

Taraflar:

• Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK)
• TSK destekli Özgür Suriye Ordusu (ÖSO).
• Yekîneyên Parastina Gel (YPG/ Halk Savunma Birlikleri) 
• ÖSO'yu destekleyen diğer muhalif fraksiyonlar.
• Suriye hükümetine yakın milisler.
• Enternasyonalist Özgürlük Taburu/ International Freedom Battalion (IFB) 
• İran destekli milisler. 

Ordulara komuta edenler:

• TSK: 2. Ordu Komutanı İsmail Metin Temel
• ÖSO: Yasser Abdul Rahim, Muhammad Hamadin
• YPG: Behçet Abdo (Afrin Kantonu Savunma Konseyi Başkanı), Haji Ahmed (YPG ve SDG Afrin Komutanı)

Birliklerin sayıları:

• TSK üyesi sayısı: 6 bin 400 (Wikizero) 
• ÖSO üyesi sayısı: 10 bin-25 bin (Wikizero) 
• YPG üyesi sayısı: 8 bin-10 bin (Wikizero)
• Suriye hükümetine yakın milisler: 800 (Wikizero) 

Hayatını kaybedenler ve kayıplar:

Türkiye'nin verileri

• TSK: 46 (225 yaralı) 
• ÖSO: 163
• YPG ve Suriye hükümetine yakın milisler: 3655

Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü (SOHR)

• TSK: 78
• ÖSO: 437
• YPG: 1500
• Suriye hükümetine yakın milisler: 91

Suriye Demokratik Güçleri (SDG)

• TSK-ÖSO: 1588
• YPG: 820
• Suriye hükümetine yakın milisler: 56

Sivil ölümü sayısı SOHR'a göre 289, SDG'ye göre 500

Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne göre (SOHR) Afrin'de operasyon nedeniyle ölen sivil sayısı 289, bu rakam YPG'nin çoğunluğunu oluşturduğu SDG'ye göre ise 500. Operasyon süresince Reyhanlı'ya atılan roketler sonucu Türkiye sınırlarında da 9 sivil hayatını kaybetti. 

Operasyonun kronolojisi: 

• 19 Ocak 2018: Türkiye, Afrin'e yönelik operasyonun kesin olarak başlayacağını 19 Ocak 2018 günü duyurdu. Milli Savunma Bakanı Nurettin Canikli, operasyonla ilgili " "Bu operasyon gerçekleştirilecek, yapılacak. Sayın Cumhurbaşkanımızın da ifade ettiği gibi. Ama zamanı, saati tamamen harekâtın gerekliliği çerçevesinde, harekâtın en etkili, en başarılı şekilde yürütülmesiyle alakalı bir planlamanın bir parçası" ifadelerini kullandı.
• 20 Ocak 2018: TSK'ya ait jetler 20 Ocak 2018 günü pozisyonları alarak PYD ve YPG'ye hava operasyonunu başlattı. Türkiye medyası ÖSO üyelerini taşıyan 20 otobüsün Öncüpınar sınır kapısını geçerek bölgeye gittiğini duyurdu. AFP'nin geçtiği bilgiye göre de Cilvegözü sınırından yine ÖSO üyelerini taşıyan 30 otobüs geçiş yaptı. 20 Ocak'ta Türkiye destekli ÖSO üyelerinden 4'ü öldü, 5'i yaralandı. YPG güçleri Kilis ve Reyhanlı'ya roket attı, 1 sivil hayatını kaybetti. Türkiye hükümeti Afrin'de "150 hedefin" hava saldırılarıyla vurulduğunu açıkladı.
• 21 Ocak 2018: Türkiye medyasının geçtiği ilk haberlere göre kara birlikleri de bölgeye hareket etti. İlk haberlerde bölgenin 5 km içerisine girildiği belirtildi. Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü (SOHR) TSK birliklerinin Afrin'in kuzey ve batı sınırlarında YPG ile çatıştığını, Shankil ve Adah Manli mevkiilerine girdiğini açıkladı.
• 22 Ocak 2018: Türkiye yetkilileri 7 köyün kontrolleri altına geçtiğini açıkladı. YPG bu köylerden 2'sini daha sonra geri aldı. Aynı gün bir TSK askeri hayatını kaybetti.
• 23 Ocak 2018: ÖSO ve YPG çatıştı. Her taraftan kayıplar oldu.
• 27 Ocak 2018: TSK birliklerine karşı ilk Kürt intihar bombacısı olayı gerçekleşti, kadın YPJ üyesi Zuluh Hemo (kod adı: Avesta Habur) TSK'ya ait bir tankın yanında intihar eylemi gerçekleştirdi. Yerel kaynakların verdiği bilgiye göre 2 TSK askeri hayatını kaybetti. Türkiye destekli ÖSO, Barsaya dağındaki Suriye bayrağını indirerek Türkiye bayrağı dikti.
• 28 Ocak 2018: Türkiye destekli güçler kendi tarafları için "ilk zaferlerini" kazandı. 22 Ocak'tan beri çatışmaların sürdüğü Barsaya dağında kontrolü ele geçirdi. YPG güçleri daha sonra bu dağı aldıklarını açıkladı ancak Türkiye tarafı bu iddiayı reddetti. TSK'ya komuta eden 2. Ordu Komutanı İsmail Metin Temel'in bölgeyi ziyaret ettiği duyuruldu.
• 1 Şubat 2018: Şubat ayının başlamasıyla birlikte yerel kaynaklar, Türkiye ordusuna destek veren bazı muhalif unsurların Suriye destekli güçlerle savaşmak için Afrin'den çekildiği söylendi.
• 3 Şubat 2018: Rusya hava kuvvetlerine ait Su-25 uçağı İdlib'de cihatçılar tarafından vuruldu. Saldırıyı Fetih El Şam'ın (eski adıyla El Nusra Cephesi) içerisinde yer alan Heyet Tahrir el Şam (Şam'ı Özgürleştirme Heyeti) üstlendi. Akabindeki 4 gün Suriye hava sahası TSK jetlerine kapatıldı. Rus uçağının düşürülmesinin ardından ise Suriye hava sahası TSK'ya ait F-16'lara kapatıldı. 
• 6 Şubat 2018: Kuzey Suriye'de bulunan YPG ve Yezidi YBŞ ile YJE güçleri yerel kaynaklara göre "Suriye hükümeti ile yaptıkları anlaşma gereğince" Afrin bölgesine vardı. Sayıları net olarak bilinmeyen bu güçlerin 500 ila 5 bin kişi oldukları belirtiliyor.
• 9 Şubat 2018: Suriye hava sahası TSK jetlerine tekrar açıldı.
• 10 Şubat 2018: Saat 13.00 sularında, TSK'ya ait T129 tipi ATAK helikopteri kırıma uğradı. Helikopterdeki 2 asker hayatını kaybetti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, uçağa YPG'nin saldırdığını söyledi.

Suriye hükümet güçlerinin Afrin'e hareketi

• 19 Şubat 2018: Suriye Arap Haber Ajansı (SANA), Suriye hükümeti ile YPG'nin Afrin konusunda anlaştığı haberini geçti. Habere göre Suriye hükümetine yakın halk savunma birlikleri Afrin'e giderek YPG'ye destek verecekti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, konuyla ilgili yaptığı açıklamada "Suriye YPG'yi desteklerse kimse bizi durduramaz" dedi.

TIKLAYIN - Suriye Devlet Kanalı: Suriye Ordusu Birkaç Saat İçerisinde Afrin'de

• 20 Şubat 2018: Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Aynı anlarda Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da Afrin'deki durum için Türkiye'nin Şam ile diyalog halinde olması gerektiğini açıkladı. İlerleyen saatlerde kendilerini "Popular Forces" olarak tanımlayan Suriye hükümeti destekli gruplar Afrin'e yola çıktı. Bakır Köprüsü üzerinde Türkiye güçleri bu birliklere yönelik atışlarda bulundu. Anadolu Ajansı, bu birliklerin Afrin'e 10 kilometre kala "uyarı atışları" sonucu geri çekildiğini duyurdu. Aynı anlarda PYD eski eş başkanı Salih Müslim Suriye hükümetiyle bir politik anlaşma yapılmadığını söyledi, anlaşmanın sadece Afrin ile ilgili olduğunu ve tamamen askeri amaçlı olduğunu kaydetti.
• 21 Şubat 2018: SANA haber ajansı, Reuters ve Al Mayadeen daha çok sayıda hükümet destekli birliğin bölgeye gittiğini duyurdu.
• 24 Şubat 2018:Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun (BMGK) 15 üyesi oy birliğiyle hafta sonu yapılan oylamada Suriye'de insani yardım ve tedavi için sivillerin tahliye edilmesine olanak tanıması planlanan 30 günlük ateşkes kararı aldı. Ateşkeste "nationwide" (ülke çapında) ibaresi yer aldı. Ancak ateşkesin tam metni hala yayınlanmış değil.

TIKLAYIN - Suriye Ateşkesinin İlk Beş Gününde Yaşananlar

• 26 Şubat 2018: YPG, Türkiye sınırından büyük oranda geri çekildi. Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, özel harekat kuvvetlerinin Afrin bölgesine gittiğini söyledi.  
• 28 Şubat 2018: Türkiye hükümeti ABD ve Fransa'dan gelen "Ateşkes Afrin'i de kapsıyor" açıklamalarının ardından BMGK ateşkes metninin Afrin'i kapsamadığını dile getirdi. Aynı gün Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü (SOHR) TSK'nin sınır bölgesinde kontrolü sağladığını duyurdu.

TIKLAYIN - Af Örgütü: TSK de YPG de Sivilleri Hedef Alıyor

• 1 Mart 2018: Afrin'de çıkan çatışmalarda sekiz asker hayatını kaybetti.
• 3 Mart 2018: TSK ve ÖSO güçleri Afrin'in batı bölgesindeki Raco'nun merkezine girdi. Anadolu Ajansı da (AA), TSK'nın Afrin'deki Ramadiye ve Hamilek köylerinde hakimiyet sağladığını duyurdu. 
• 5 Mart 2018: Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Raco'da TSK tarafından hakimiyetin sağlandığını doğruladı.
• 5 Mart 2018: Uluslararası Af Örgütü TSK tarafından sivil bölgelerin de hedef alındığını söyledi.
• 5 Mart 2018: Afrin merkezli kaynaklar Türkiye'nin hava saldırıları sonucu 13 sivilin öldüğünü, ikisinin çocuk, üçünün kadın olduğunu söyledi. 
• 6 Mart 2018: Ana gövdesini YPG'nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Sözcüsü Ebu Omar el İdlibi, oluşuma bağlı 1700 savaşçının Suriye'nin doğusundaki cephelerden Afrin'e sevk edildiğini söyledi.
• 8 Mart 2018: TSK, Afrin merkezine 20.9 km uzaklıktaki Cindires beldesinde hakimiyet sağladığını açıkladı.
• 8 Mart 2018: Afrin'de çevre kantonlardan gelen binlerce kadının katılımıyla 8 Mart Kadınlar Günü kutlandı. Yürüyüşün ardından halay çeken kadınlar, "Yaşasın kadın direnişi" sloganı attı.
• 12 Mart 2018: Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Bedia Özgökçe, Afrin operasyonundaki sivil kayıpların tespiti, insani yardım konvoylarına izin verilip verilmediğinin ortaya çıkarılması ve BM Güvenlik Konseyi'nin ateşkes kararına uyulması konusunun araştırılması talebiyle Meclis'e önerge verdi. Önerge reddedildi.
• 12 Mart 2018: Kürt Kızılayı Afrin'de 1 milyon sivilin olduğunu söyleyerek ateşkese uyulması çağrısı yaptı. 
• 13 Mart 2018: Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Washington yönetimi ile devam eden Menbiç görüşmeleriyle ilgili olarak "YPG Menbiç'ten çekilince ABD ve Türk askerleri güvenliği sağlayacak" dedi. ABD Dışişleri Bakanlığı üç gün sonra görüşmelerin sürdüğünü ama böyle bir anlaşmaya varılmadığını kaydetti.. 
• 15 Mart 2018: Avrupa Parlamentosu (AP) Türkiye'ye "Afrin'den çekil" çağrısı yapan karar tasarısını oyladı. Tasarı 241'e karşı 371 oyla oy çokluğuyla kabul edildi. Erdoğan, tasarıyla ilgili "Heveslenmeyin, işimiz bitmedikçe çıkmayacağız" dedi.
• 17 Mart 2018: Uluslararası ajanslar, yerel kaynaklara atıfta bulunarak "Türkiye'nin Afrin'de bir hastaneyi vurduğunu ve ölenlerin olduğu" haberini geçti. AFP'ye konuşan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'nin müdürü Rami Abdel Rahman, "Aralarında iki hamile kadının da olduğu 16 sivil hayatını kaybetti" dedi. TSK yetkilileri görüntü paylaşarak vurulan yerin hastane olmadığını söyledi.Yerel kaynaklar bunun doğru olmadığını savundu.
• 18 Mart 2018: Erdoğan, "Afrin'de kontrol sağlandı" açıklaması yaptı. 
• 18 Mart 2018: Afrin'de Kürtler için Newroz ve başkaldırının simgesi Demirci Kawa heykelenin yıkılış görüntüleri ÖSO birlikleri tarafından paylaşıldı. (PT) 

Kaynak: Wikiwand, AA, DHA, Reuters, Al Mayadeen.