Gezegeni kurtaracak çocuklara kitaplar

Elime farklı yayınevlerinden ulaşan kitaplardan doğa ve hayvan sevgisi öne çıkan eserleri ayırdım. Sanayileşme, kentleşme ve teknoloji çöplüğüne çevrilen dünyamız ve yaşam alanları gittikçe daralan hayvanlarla dost, dayanışmacı bir gelecek için farkındalığı küçükken yaratmak gerekiyor.

Gezegeni Kurtaracak Kadar Büyüdüm

İklim krizine karşı harekete geçen genç çocukların gerçek hayatlarından esinlenmiş "Gezegeni Kurtaracak Kadar Büyüdüm" kitabı, dünyanın farklı yerlerinde yaşayan 12 çocukla bizi tanıştırıyor. İklim kriziyle ilgili çocukları bilgi sahibi yapacak ve bu yolda yürütülen mücadelelerle tanıştıran eserde şu çocuklar karşımıza çıkıyor:

Almanya'da "Yeniden Ağaçlandırma" aktivisti ve "Gezegen için dik" girişiminin kurucusu Felix, Güney Afrika'da kaçak avcıların tehdidi altında bulunan gergedanları korumayı amaçlayan eylemci Hunter, Ukrayna'da okulunun yemek atıklarının yaşadığı şehirlerde kullanılabilir komposta çevrilmesinden sorumlu Nikita, Hindistan'da okulun etrafındaki trafik kirliliğinin etkilerini azaltmayı hedefleyen  eylemci Himangi, Amerika Birleşik Devletleri'nde yere çöp atmanın etkileri hakkında konuşmak için ülkesindeki okulları ziyaret eden genç bir yazar Brooklyn, Avustralya'da sahil şeridinden insanların arkalarında bıraktıkları çöpleri toplayarak okyanusu koruyan Shalise, İngiltere'de kurucusu oldukları "Plastiğe karşı çocuklar" girişimi aracılığıyla tek kullanımlık plastikleri ortadan kaldırmaya kendilerine adamış iki kız kardeş Amy ve Ella, Fransa'da yiyecek israfını azaltan bir hobi bahçesinin kurucusu Vincent, Amerika Birleşik Devletleri'nde yağmur ormanlarının yok olmasını engellemek için palm yağı ürünlerinin kullanımıyla ilgili insanları bilgilendiren bir sözcü Jordan, Endonezya'da yaşadığı toprakların korkunç su baskınlarıyla zarar görmesinin ardından yerel bitki ve hayvan türlerine sahip çıkıp bunları yeniden tanıtan aktivist Adeline, Kenya'da polen yaymanın doğal sürecini destekleyip tanıtan bir hobi bahçesinin kurcusu Eunita, Çin'de suyumuzu koruma amacıyla diğerlerini bilgilendirmek için ekolojik bir öğrenme alanı kuran ilkokul öğrencileri.

"Bu kitabı okuyacak kadar zekiyim, gelişmeleri takip edecek kadar dünyayı umursuyorum, değişimi gerçekleştirecek kadar bilgi sahibiyim, gezegeni kurtaracak kadar büyüdüm" diyorsan kitabın sayfalarını çevirebilirsin.

Kitap: Gezegeni Kurtaracak Kadar Büyüdüm
Yazar adı: Loll Kirby
Çizer: Adelina Lirius
Çeviren: Aslı Güçlü 
Yayınevi: Martı Çocuk Yayınları
Okuma Yaş Grubu: 6 yaş üzeri

Filozof Meşe

Doğanın kendi içindeki döngüsü ve ihtiyacından fazlasını tüketenlerin verdiği zararı, iyilik yapmayı, sorunlarla baş etmeyi öğrenmeyi akıcı ve merak edici bir anlatımla okuyabileceğiniz bir kitapla tanıştırayım sizi. "Filozof Meşe"nin bilgeliği, kökleri üzerine varlık göstermenin kıymetini hatırlatıyor: "Eğer bir sorunu çözmek istiyorsan önce elindeki bilgi güvenilir olmalı, her şeyi o bilgi üzerine inşa edeceksen o bilgi sağlam olmalı."

Yazar, iklim değişikliği, su sorunu ve gezegenimizin dönüşümünü Meşe ağacının ağzından aktarıyor. Anne meşenin kızı meşeye verdiği şu öğüt ne kadar da öğretici:

"Bundan yıllar önce biz burada on - on beş tane meşeydik, o sene biraz kuraklık vardı, sıcaktan bunalmıştık, hem güneş yakıyordu hem su bulmak zorlaşmıştı. Çaresizdik, her kafadan bir ses çıkıyordu, ne yapmalıyız, ne yapabiliriz diye... Sonra ortadaki meşe bir şey söyleyemedi!"

Kendini eleştiren ve geliştirebilen tüm çocuklara atfen kaleme alınan kitapta, sorumluluk, yükümlülük, iş bölümünün önemi vurgulanıyor. Herkes üzerine düşeni yapmazsa ne olur? Yükümüzü başkasına taşıttırmak istesek ne olur? Toplu halde tembellik iyi midir? Rahata düşkünlüğün bedeli nedir? Uzun zaman önce yapılmış hatalar düzeltilebilir mi? Bir hatayı kabul etmemek ikinci hata mıdır? Doğruyu yanlıştan ayıran nedir? Neden bazıları doğrulara inanmak istemez? Neden bazıları sorunları çözmek yerine onlarla yaşamayı ve acı çekmeyi sever? Acı çekmek kader mi? Düşünmek çok zor bir iş mi? Dedikodu bir düşünme şekli mi? Kendisini eleştirmeyen toplumu ne bekler? Tek başına kalmak yanılmak mı demektir? Vazgeçmeyenler için bir olasılık daha var mıdır?

Bu soruların cevabını merak ediyorsanız kitaba hemen başlayabilirsiniz.

Kitap: Filozof Meşe
Yazar: Anooshirvan Miandji
Çizer: Candan İşcan
Yayınevi: Bilgi Yayınevi
Okuma Yaş Grubu: 8 yaş üzeri

Gülücük Tohumları

Doğayla ters mimari yapıların yarattığı görsel kirlilik, kentleşmenin getirdiği trafik sorunu, artan nüfusun ekmek kavgası ve her şeyin hızla akıp gittiği yaşam mücadelesini irdeleyen ve çocuklarda doğanın kıymetini hatırlatan "Gülücük Tohumları" kitabı da kitaplığımızda yer edinmeyi hak ediyor. "Küçük bahçıvan elindeki haritayı açtı. Doğru yerde miydi? Doğru yerdeydi. Diz boyu çimleri biçmeye, toprağa gübre serpmeye, meyve ağacı budamaya, bahçe, bostan sulamaya hazırdı. Aaaa, o da ne? Küçük bahçıvan kasabaya girdiğinde iki şey fark etti. Çatıları bulutlara değen kule gibi evler... Tıkanmış trafikte bekleyen arabalar... İnsanların acelesi vardı bir de, evet. Herkes hızlı hızlı bir yerlere yürüyordu."

O halde küçük bahçıvanın buraya değişik bir tohum ekmesi gerekiyordu. Ve ekilen tohumların neye dönüştüğünü merak ediyorsan kitabı eline alabilirsin.

Kitap: Gülücük Tohumları
Yazar: Çiğdem Kaplangı
Çizen: Burcu Yılmaz
Yayınevi: Yapı Kredi Yayınları
Okuma Yaş Grubu: 6-8 yaş

Evini Arayan Ayı

Gün yok ki ağaçların kesilmediği, suyun önünün kesilmediği, havanın kirlenmediği, hayvanların katledilmediği zamanımız olsun. Dünyanın ekosistemini bozdukça, insan dışındaki canlıların yaşam alanları da daralıyor. Her şey insan odaklı değiştiği dünyamızda rant uğruna kesilen ağaçların yerine dikilen büyük büyük binalar, hayvanlara yaşam alanı bırakmıyor. Yaşam alanı kalmayan hayvanlar ya göç etmek zorunda kalıyor ya da yolunu şaşırıp insanın insafıyla karşı karşıya kalıyor. Bu döngüde çocuklarda doğa bilinci ve hayvan sevgisi yaratmak zor olsa da imkansız değil. "Evini Arayan Ayı" bize sesleniyor: "Kocaman, iri bir cüssenin evimizin arka bahçesine doğru yaklaştığını gördüm. Gözlerim beni yanıltmıyorsa bu bir ayıydı."

Can ve Topsi ilk kez böyle karşılaşıyor ve Can evine yaklaşan bir ayı olduğunu fark ediyor. Terk ettiği ormanın derinliklerindeki evini bulmak için yola düşen bu ayı koca bir kentte ne ile karşılaşıyor ve sonunda başına ne geliyor? Bu merakımızı bir solukta bitireceğimiz kitapta bulabiliriz.

Kitap: Evini Arayan Ayı
Yazar: Pınar Erbaş
Çizer: Çağrı Odabaşı
Yayınevi: Masal Perest
Okuma Yaş Grubu: 7 yaş ve üzeri

Sebze Tarlasında Curcuna

Toprak için boşuna 'Ana' denilmiyor. Her gün kendini yeniden doğuruyor, var ediyor ve tüm canlılara sunuyor. Öyle ya her şey toprak üstünde yükseliyor. İnsanın tüm acımasız saldırılarına rağmen toprak bizi doyurmaya devam ediyor. Toprağın eşsizliği ve muhteşemliğini bir kez daha bize hatırlatan Sven Nordqvist'in Pettson ve Findus serisinde yer alan "Sebze Tarlasında Curcuna" eseri zevkle ve keyifle kendisini okutuyor.

"(...) Yaşlı Pettson sebze bahçesinin ortasında durmuş, eline aldığı bir avuç toprağı inceliyordu. 'Zamanı geldi' dedi. 'Bugün sebze ve patates ekebiliriz.' Etrafta koşturarak böcekleri kovalayan kedi Findus, 'EKME! O da ne?' dedi. 'Toprağı ekmek. Eğer toprağa havuç tohumunu ekersek havuç biter. Toprağa ekeceğimiz her bir patatesten beş on patates alırız."

Pettson patates ve soğan ekmeyi tercih ederken Findus köfte ekmek ister. Ne harika bir fikir değil mi? Ama tohumların yeşermesine fırsat kalmadan, köftenin toprakta büyüyüp büyüyemeyeceğini göremeden hepsi ortadan kaybolur. Sebze tarlasını kim talan ediyor dersiniz?

Bu harika eserin yazarı Sven Nordqvist'in "Küçük Findus Kaybolunca", "Pettson Çadır Kuruyor", "Tilki Avı", "Doğum Günü Pastası" kitaplarına da bakmanızı öneririm.

Kitap: Sebze Tarlasında Curcuna
Yazar: Sven Nordqvist
Çevirmen: Ali Arda
Yayınevi: Dinozor Çocuk / Ayrıntı Yayınları
Okuma Yaş Grubu: 6 yaş üzeri

Bir Armadillo Hikayesi

Hayvanlarla doğa ilişkisini işleyen ve bir yandan da dışlanma, dışlanmadan kaynaklı kendini işe yaramaz, küçük görme halinden kurtulmayı gösteren "Bir Armadillo Hikayesi" okumaya değer. Zürafa, ayı, sincap, gergedan, tavşan, tilki gibi birçok hayvanla ilgili yazılan kitaplardan farklı olarak daha küçük, görünmez olana eğilen eser, minik bir armadilloyla bizi buluşturuyor.

Sorularla çocukları düşünmeye, kendi sorunlarıyla baş etmeye götüren ve doğanın kendi içindeki iş bölümünü kavratan bu eser okunmayı hak ediyor. Pohpoh kuşu ile minik Armin arasındaki muhabbetten keyif alacak olan çocuklar için bir paragraf bırakayım:

"Bak tatlı armadillo, aslında sandığın kadar minik değilsin. Karıncaya, tırtıla, örümceğe göre sen bir devsin. Üstelik kendine has özelliklere sahipsin. Dilersen yükseğe sıçrayabilir, dilersen toprağı hızla kazabilirsin."

Kitap: Bir Armadillo Hikayesi
Yazar: Gözde Aral Ocak
Çizer: Ceyhun Şen
Yayınevi: Paraşüt Kitap
Okuma Yaş Grubu: Okul öncesi

(SYZ/AÖ)