Gözaltı: Anayasada 4 gün, OHALde 10+10...

Yücesoy hakkında Silvan'da yapılan bir örgüt operasyonu sırasında ölen kişinin yakınlarının yargısız infaz ve işkence iddiaları üzerine görevliler hakkında suç duyurusunda bulunması iddiasıyla da ikinci bir soruşturma açıldı.

Soruşturma gerekçesinde Yücesoy'un, "Hizmet içinde resmi sıfatın gerektirdiği güven duygusunun sarsılmasına sebebiyet verdiği" öne sürüldü.

Yücesoy, SS kararnamesi ile ilgili kararında, 20 Kasım 2001 günü iki sanık için üçüncü kez 10 gün gözaltı süresi talebiyle ilgili olarak, "Talebe dayanak alınabilecek bilgi ve belgelerin sunulması istenmesine karşın bu gereğin yerine getirilmesinde herhangi bir hassasiyet gösterilmeyip sadece talep yazısı gönderildiğinden ve bu durum usul ve yasalara aykırı olacaktır" demişti.

Yücesoy, ret kararında, bir daha delil ve belge sunulması konusunda hassasiyet göstermeyen görevliler hakkında yasal işlem başlatacağını da belirtmişti.

SS uygulanıyor

29 Ekim 2001, PKK'ya eleman kazandırdıkları iddiasıyla gözaltına alınan Emrullah Karagöz ve Mustafa Yaşar 3 günlük sorgulamanın ardından 1 Kasım günü DGM savcılığına çıkarıldı.

Savcılık sorgusunda, askerlerin işkence yaptıklarını öne sürerek kolluk ifadelerini reddeden sanıkların tutuklanarak Diyarbakır E Tipi Cezaevi'ne gönderilmesine karar verildi.

Ancak Karagöz ve Yaşar, aynı gün 430 sayılı KHK uyarınca cezaevine gönderilmeden 10 gün süreyle tekrar sorgulanmak üzere jandarmaya teslim edildi.

'Delil ve belge yok'

İkinci kez, 10 gün daha gözaltı süreleri uzatılan sanıklar hakkında 20 Kasım günü istenen üçüncü kez uzatma talebine avukatları Tahir Elçi itiraz etti.

İtirazı inceleyen Diyarbakır 3 No'lu DGM Yedek Üyesi Hakim Ali Haydar Yücesoy itirazı reddetti.

Ret gerekçesi:

* Mahkememizin 24.10.2001 tarih ve 2001/130 sayılı yazılarında ve önceden verilmiş bu konu ile ilgili bir kısım kararlarda talep konusunda değerlendirme yapmak ve karar vermek üzere dayanak alınabilecek bilgi ve belgelerin sunulması istenmesine karşın bu gereğin yerine getirilmesinde herhangi bir hassasiyet gösterilmeyip sadece talep yazısı gönderilmesi ile yetinildiği görülmüştür.

* Önceden alınmış 10 günlük süreye ek olmak üzere yeniden aynı mahiyette 10 günlük süre talep edildiği anlaşıldı.

* 430 sayılı KHK'nin 3/c maddesi esasen 'her defasında 10 günü geçmemek üzere' diyerek ek süre verilmesi yoluyla sürenin aynı dönem içerisinde 10 günü aşmamasını amaçlamıştır.

* Mahkemelerin karar verme usul ve esasları Anayasa ve yasalarla saptanmış olup, herhangi bir delil ve belge olmadan sadece talep yazısıyla karar vermek yasal 10 günlük sürenin aşılması sonucunu doğurur.

* 430 sayılı KHK uyarınca gözaltı süresi uzatımı taleplerinde delil ve belge sunulmasında hassasiyet göstermeyen sorumlu ve yetkili görevliler hakkında da yasal işlem yapılacaktır.

Mahkeme 'olur' verdi

Ancak DGM Başsavcılığının, uzatma talebinin 430 sayılı KHK'nin 3/C maddesindeki düzenlemenin 'amir hüküm' olduğu gerekçesi ile itirazı üzerine 3 Nolu DGM, yedek üyeliğin kararını kaldırdı.

Böylece Karagöz ve Yaşar aynı prosedür uygulanarak dört kez ve her seferinde 10'ar günlük periyotlarla olmak üzere 44 gün boyunca gözaltında tutuldu.

1990 yılında çıkartılan ve Olağanüstü Hal Bölgesi'ni (OHAL) kapsayan Kanun Hükmünde Kararname'nin (KHK) 3/C maddesi uyarınca, DGM kapsamındaki suçlardan yargılanan tutuklu sanıklar da dahil olmak üzere, her seferinde 10 gün olmak üzere sınırsız sayıda gözaltı izni tanınıyor.

Bakanlık soruşturma başlattı

Konuyla ilgili haberlerin yayımlanmasından sonra, Adalet Bakanlığı DHAL Valiliğinin talebiyle Yücesoy hakkında soruşturma başlattı.

Mevzuat gereği OHAL Valiliğinin talebiyle gerçekleşebilen gözaltı süresi uzatımına, Yücesoy'un red kararı vermesi, delil ve belge sunulmasına hassasiyet göstermeyecek yetkili ve görevliler hakkında yasal işlem yapacağını belirtmesi üzerine şikayette bulunulduğu öne sürüldü.

Genel uygulamanın aksine

Soruşturma dilekçesinde Yücesoy'un;

* Süregelen genel uygulama ve yasal düzenlemenin aksine ilgili KHK'ye dayanılarak yapılan teklif ve talepleri olaya özgü değerlendirmeden reddederek,

* İtiraz merciinin aksine kararlarına karşın aynı tutumu sürdürdüğü

* Yasal dayanağı olmadığı halde 430 sayılı KHK'nin 3/c maddesi ile ilgili teklif ve taleplerin nasıl yapılması gerektiği hususunda Diyarbakır DGM Cumhuriyet Başsavcılığı'na müzekkere yazdığı

* Hizmet içinde resmi sıfatının gerektirdiği güven duygusunu sarsılmasına sebebiyet verdiği" iddia edildi.

Bir soruşturma daha

Yücesoy hakkında aynı zamanda Silvan'da gerçekleşen bir operasyon sırasında öldürülen bir genç kızın ailesinin yargısız infaz ve işkence iddiaları üzerine suç duyurusunda bulunması nedeniyle de aynı gerekçeyle soruşturma açıldı.

Yeni SS vakaları

Adalet Bakanlığı'nın Anayasa değişikliğinin gözaltı sürelerini kısaltan bölümüyle ilgili uyum yasaları beklenmeden uygulanması için 21 Aralık 2001 günü genelge yayımlamasına karşın OHAL Bölgesi'ndeki SS uygulamaları sürüyor.

Bakan Türk'ün genelge yayınladığı 21 Aralık'ta Naif Demirci Bağlar semtinde

gözaltına alındı. Ertesi gün ise evine yapılan baskında 33 yaşındaki eşi Mekiye Demirci de gözaltına alındı.

Naif Demirci 4 günlük yasal gözaltı sonunda 25 Aralık'ta DGM'de tutuklandı. Aynı gün Diyarbakır E Tipi Cezaevine konulan Demirci, 4 No'lu DGM Yedek Hakimliği tarafından 430 sayılı KHK'nin 3/C maddesi uyarınca verilen 10 günlük gözaltı süresiyle tekrar askeri sorgu merkezine götürüldü.

Eşi Mekiye Demirci de 26 Aralık günü tutuklandıktan sonra aynı şekilde yeniden gözaltına alındı.

11 Aralık günü Diyarbakır'da gözaltına alınan Medeni Kavak'ın (35) da aynı prosedürle 25 gündür gözaltında tutulduğu öne sürüldü. (MZ/NM)