"Halkı Askerlikten Soğutma Maddesi Kaldırılsın"

Avrupa Vicdani Ret Bürosu'nun, Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiserliği'ne sunduğu "Avrupa Konseyi Üye Ülkeler Vicdani Ret Hakkı 2011" başlıklı taslak raporda, Türk Ceza Kanunu'ndaki (TCK) 318. maddenin kaldırılması tavsiye edildi. Taslak rapor, 47 üye ülkedeki askerlik uygulamalarını ve vicdani redde yaklaşımı analiz ediyor.

Üye ülkeler arasında zorunlu askerlik hizmetinin olduğu 15 ülkeden biri olan Türkiye'yle ilgili tavsiyelerin sunulduğu raporda, vicdani retçilerin durumundan ve askeri cezaevlerinde gördükleri kötü muameleden de bahsedildi.

Taslak raporda, vicdani reddini açıklayan İnan Süver'in "askerlikten kaçmayla" suçlandığı ve İzmir'deki Şirinyer Askeri Cezaevi'nde gardiyanlarca dövüldüğü yer aldı. Ayrıca, Süver'in içinde bulunduğu şartlar nedeniyle açlık grevine başladığına, bunda ısrar etmesi nedeniyle aldığı 20 günlük hücre cezasıyla Manisa'daki E Tipi Kapalı Cezaevi'ne sevk edilmesine değinildi. Süver'in babası Yasin Süver ile eşi Remziye Süver, 4 Mayıs'ta yaptıkları ziyaretin ardından, "sağlığının çok bozuk olduğunu" söylemişti.

Durumu anlatılan diğer vicdani retçi de 33 yaşındaki Barış Görmez. Görmez, askeri hizmet haricinde başka bir kamu hizmetine verilmesi halinde bunu kabul edeceğini söylemiş ancak bu talebi geri çevrilmişti. Rapora göre, Görmez cezaevi öncesi de kötü muameleye maruz kaldı, polisler "dini inançlarını değiştirmesi ve askere gitmesi için" zor kullandı. Taslak raporda, vicdani retçi Enver Aydemir'in yaşadığı cezaevi süreci de anlatılıyor.

"Herkes bebek doğar" davası raporda

Raporda Türkiye'yle en geniş yer ayrılan konu, TCK'nın "Halkı askerlikten soğutma" başlıklı, "Halkı, askerlik hizmetinden soğutacak etkinlikte teşvik veya telkinde bulunanlara veya propaganda yapanlara altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir" şeklindeki 318. maddesi oldu. Bu maddenin, vicdani ret tartışmasını bastırmak amacıyla kullanıldığı ifade edildi.

Vicdani retçi Halil Savda, yönetmen Mehmet Atak, yazar Fatih Tezcan, Enver Aydemir'in babası Ahmet Aydemir ve avukatı Davut Erkan'a da yaptıkları basın açıklaması nedeniyle 318. maddeden Ocak ayında Eskişehir Sulh Ceza Mahkemesi'nde açılan davaya da yer veren raporda, dava sebebinin "Herkes bebek doğar" ifadesi olduğunun altı çizildi.

Taslak raporun "notlar" bölümünde, koruculuk uygulamasına dikkat çekildi ve "bu paramiliter güç içerisinde ne kadar 18 yaş altı çocuk olup olmadığı bilinmiyor" denildi. Ayrıca, PKK'de de 18 yaş altı kaç kişinin olduğunun bilinmediği belirtildi.

Taslak raporun "tavsiyeler" bölümünde şu maddeler yer aldı:

* Acil durumlarda ya da seferberlikte 18 yaş altı çocukların sivil savunma kuvvetlerine alınması kuralı kaldırılmalı.

* 18 yaş altındakilere askeri eğitim verilmesi durdurulmalı ve askeri okullar kapatılmalı.

* Vicdani retçilere (özellikle aynı eylem nedeniyle) üst üste dava açılması uygulamasına son verilmeli.

* Vicdani retçilerin cezaevine yollanmasına ve kötü muameleye son verilmeli.

* TCK'nın 318. maddesi kaldırılmalı. (AS)