Hapishane: Genel Başkanlara Zorunlu Uğrak

Halkın Emek Partisi (HEP) 7 Haziran 1990’da kuruldu. 17 yılda HEP’i bugüne kadar aynı gelenekten 10 parti takip etti.

Bunlardan Halkın Emek Partisi (HEP), Özgürlük ve Eşitlik Partisi (ÖZEP), Özgürlük ve Demokrasi Partisi (ÖZDEP), Demokrasi Partisi (DEP), Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) ve Demokratik Toplum Partisi (DTP) mahkeme kararıyla kapatıldı, Demokratik Halk Partisi (DEHAP) ise hakkındaki kapatma davası sürerken feshedildi. Bu partilerde genel başkanlık yapanların neredeyse tamamının yolu ise hapishanelerden geçti.

Halkın Emek Partisi / 1990-1993

12 Eylül 1980 Darbesi’nden sonra Kürt siyasetçilerin adreslerinden biri SosyalDemokrat Halkçı Parti (SHP) oldu. 1987’deki genel seçimlerde Kürt meselesini önceleyen isimler SHP listesinden Meclis’e girdi. Ancak Kürt meselesinden dolayı bu isimlerin yolu SHP ile ayrıştı.

Malatya Milletvekili İbrahim Aksoy, Şubat 1989’da Türkiye-Avrupa Ortak Parlamento Komisyonu’nda Türkiye’de Kürt meselesi olduğunu söylediği için SHP’den ihraç edildi.

14-15 Ekim 1989’da Paris’te France-Libertés Vakfı ile Kürt Enstitüsü ortak Kürt Konferansı düzenledi. Konferansa Aksoy’la birlikte milletvekilleri Ahmet Türk, Mahmut Alınak, Adnan Ekmen, Mehmet Ali Eren, Salih Sümer, İsmail Hakkı Önal ve Kenan Sönmez katıldı.

SHP yönetimi, 17 Kasım 1989’da parti suçu işledikleri ve ülkeyi bölme amaçlı faaliyet yürüttükleri gerekçesiyle konferansa katılan 7 milletvekilini ihraç etti. İhraç kararını protesto eden 12 milletvekili ise SHP’den istifa etti.

Halkın Emek Partisi (HEP) 7 Haziran 1990’da kuruldu. SHP’den ihraç edilen ve istifa eden 19 milletvekilinden 11’i HEP’in kuruluşunda yer aldı. Fehmi Işıklar HEP’in ilk genel başkanı oldu.

20 Ekim 1991’deki erken genel seçimlerde HEP, SHP ile ittifak yaptı. SHP, 88 milletvekilini Meclis’e taşıdı, 22’si HEP’lerdi. SHP-HEP ittifakı 6 Kasım 1991’deki milletvekili yemin töreninde ilk krizini yaşadı. Leyla Zana, yeminden sonra Kürtçe “Türk-Kürt kardeşliği için bu metni okuduğunu” söyledi.

SHP ile HEP, resmi verilere göre 57 kişinin yaşamını yitirdiği 21 Mart 1992’deki Newroz kutlamalarında yaşananlar nedeniyle ikinci kez karşı karşıya geldi. Fehmi Işıklar, Adnan Ekmen ve Salih Sümer dışındaki 18 HEP’li milletvekili SHP’den istifa etti ve HEP çatısı altında Meclis’te faaliyetlerine devam etti.

Fehmi Işıklar, SHP’den milletvekili seçilince HEP genel başkanlığından ayrıldı ve 15 Aralık 1991’de HEP’in lideri Feridun Yazar oldu. 19 Eylül 1992’de ise Ahmet Türk genel başkan oldu.

Anayasa Mahkemesi (AYM) “Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozma amacını taşımak” ve “yasaya aykırı siyasi faaliyetlerin mihrakı olmak” iddiasıyla Anayasa’nın 68. ve 69. maddeleri ile 2820 Sayılı Siyasi Partiler Yasası’na dayanarak 14 Temmuz 1993’te HEP’i kapattı.

Fehmi Işıklar

1941’de Urfa’da doğdu. Çeşitli fabrikalarda teknisyen olarak çalıştı. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Sekreteri iken, 12 Eylül darbesi oldu ve üç aydan fazla gözaltında tutuldu, hakkında çeşitli davalar açıldı.

1987’de SHP’den Bursa milletvekili seçildi. 1990’da HEP genel başkanı oldu. 1991’de bu görevinden ayrılarak SHP listesinden Diyarbakır milletvekili seçildi.

1992’de SHP’den istifa eden HEP’lilere katılmadı ve SHP’de siyasete devam etti. Ancak AYM HEP’i kapatınca, eski genel başkanı olduğu için 17 Ağustos 1993’te milletvekilliği düşürüldü.

Feridun Yazar

1944’te Urfa’da doğdu. Avukatlık yaptı. 12 Mart 1971 Muhtırası’ndan sonra Devrimci Doğu Kültür Ocakları (DDKO) üyesi olduğu iddiasıyla tutuklandı. 1974’teki Genel Af ile serbest kaldı. Siyasete Cumhuriyet Halk Partisi’nde (CHP) devam etti ve 1997’de Urfa belediye başkanı seçildi. 12 Eylül Darbesi olunca görevden alındı, tutuklandı ve iki yıl hapis yattı. Bu kez SHP ile siyasete döndü.

1988’de SHP Urfa il başkanı oldu. 1989’daki milletvekili ihraçlarını protesto ederek SHP’den ayrıldı. 1991’de HEP’in genel başkanı oldu ve yaklaşık bir yıl bu görevde kaldı.

1998’de “Devletin bölünmezliği aleyhine propaganda” suçunu düzenleyen eski Terörle Mücadele Kanunu’nun (TMK) 8. maddesinden dolayı hapse girdi. 1 Kasım 2015’te HDP’den Urfa milletvekili adayı oldu, seçilemedi. 12 Haziran 2016’da yaşamını yitirdi.

Ahmet Türk

1942’de Mardin’de doğdu. Siyasete 1970’li yıllarda başladı. 1973’te Demokratik Parti’den (DP) Mardin milletvekili seçildi. Bir yıl sonra CHP’ye geçti. 1977’deki seçimde Mardin’den milletvekili seçildi.

12 Eylül Darbesi sırasında milletvekili iken tutuklandı, üç yıl Diyarbakır Cezaevi’nde kaldı. 1987’de bu kez SHP’den Mardin milletvekili seçildi. 1989’da SHP’den ihraç edilen milletvekilleri arasındaydı. 1991’deki seçimde HEP-SHP ittifakından Mardin milletvekili seçildi.

1992’de HEP’lilerle birlikte SHP’den ayrıldı ve aynı yıl HEP genel başkanı seçildi. HEP kapatılınca Demokrasi Partisi’ne (DEP) geçti. 1994’te dokunulmazlığı kaldırılan DEP milletvekilleri arasındaydı, bir kez daha tutuklandı. Eski Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) yasadışı örgüt üyeliğini düzenleyen 168. maddesinden yargılandı ve iki yıl hapiste kaldı. 2005-2009 arasında Demokratik Toplum Partisi’nde (DTP) eşgenel başkanlık görevinde bulundu.

22 Temmuz 2007 ve 12 Haziran 2011’de iki kez Mardin’den milletvekili seçildi. 11 Aralık 2009’da DTP kapatılınca hakkında 5 yıl siyaset yasağı getirildi ve milletvekilliği düşürüldü. 30 Mart 2014’teki yerel seçimlerde Barış ve Demokrasi Partisi’nin (BDP) Mardin Büyükşehir Belediyesi başkan adayı oldu ve kazandı.

17 Kasım 2016’da İçişleri Bakanlığı’nca görevinden uzaklaştırıldı, 24 Kasım 2016’da tutuklandı ve 3 Şubat 2017’de tahliye edildi. 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet, yasadışı örgüt propagandası yapmak (TMK 7), yasadışı örgüt üyesi olmak (TCK 314/2) suçlamalarıyla hakkında açılan davada 18 yıl hapis istemiyle yargılanıyor. 28 Mart 2017’de kararı açıklanan Diyarbakır’daki KCK Ana Davası’nda ise 1 yıl 3 ay hapis cezası aldı.

Özgürlük ve Eşitlik Partisi (ÖZEP) / 1992

HEP’in kapatılma ihtimaline karşılık 25 Haziran 1992’de kuruldu. Genel başkanlığına Mahmut Alınak getirildi. Ancak kuruluşundan hemen sonra “Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozma amacını” taşıdığı iddiasıyla Anayasa’nın 69. maddesi gerekçe gösterilerek ÖZEP hakkında kapatma davası açıldı. Bunun üzerine ÖZEP kuruluşundan 13 gün sonra feshedildi.

Mahmut Alınak

1952’de Kars’ta doğdu. Siyasetçi, avukat ve yazar kimliğiyle tanındı. 1987’de SHP’den Kars milletvekili seçildi.

1989’da SHP’den ihraç edilenler arasında yer aldı. 1991’de HEP-SHP ittifakından Şırnak milletvekili seçildi. 1994’te DEP milletvekili iken dokunulmazlığı kaldırılanlar arasındaydı. Eski TCK’nin 168. maddesinden yargılandı ve hapis yattı.

8 Aralık 2011’deki KCK operasyonunda tutuklandı, 18 Temmuz 2012’de serbest bırakıldı. TCK 314/2 maddesinden yargılanıyor.

Özgürlük ve Demokrasi Partisi (ÖZDEP) / 1992 - 1993

HEP’in kapatılma ihtimaline karşı 19 Ekim 1992’de kurulan ikinci partidir. Genel başkanı Mevlüt İlik’ti. Ancak ÖZDEP hakkında HEP’in yedeği olduğu ve bölücülük yaptığı gerekçesiyle kapatma davası açıldı. ÖZDEP 30 Nisan 1993’te kendini fes etti. Ancak AYM, 23 Kasım 1993’te var olmamasına rağmen ÖZDEP hakkında Anayasa’nın 68. ve 69. maddeleri ile 2820 Sayılı Siyasi Partiler Yasası’na dayanarak kapatma kararı verdi.

Demokrasi Partisi (DEP) / 1993 - 1994

HEP’in devamı olarak 7 Mayıs 1993’te DEP kuruldu. DEP’in ilk genel başkanı Yaşar Kaya’dır. Kaya görevini 12 Aralık 1993’te Hatip Dicle’ye bıraktı.

DEP Mardin Milletvekili Mehmet Sincar 4 Eylül 1993’te öldürüldü. DEP Genel Merkezi ile 8 parti binası 18 Şubat 1994’te bombalandı.

2 Mart 1994’te Meclis’te 13 DEP milletvekilinin dokunulmazlıkları kaldırıldı.

DEP milletvekilleri tutuklandı. AYM, 16 Haziran 1994’te Anayasa’nın 68. ve 69. maddeleri ile 2820 Sayılı Siyasi Partiler Yasası’na dayanarak DEP’i de kapattı.

Yaşar Kaya

1938’te Kars’ta doğdu. Siyasetçi, yazar ve iktisatçıdır. 1959’da “49’lar Davası”ndan, 1963’te ise “23’ler Davası”ndan tutuklandı. Özgür Gündem gazetesinin sahibi olduğu dönemde DEP’in lideri oldu.

16 Eylül 1993’te eski TCK’nin 168. maddesinden tutuklandı. Özgür Gündem gazetesi nedeniyle de hakkında çok sayıda dava açıldı. 1994’te ayrıldığı Türkiye’ye 2014’te dönebildi. 9 Mart 2016’da yaşamını yitirdi.

Hatip Dicle

1954’te Diyarbakır’da doğdu. İnşaat mühendisidir. 1991’de HEP-SHP ittifakından Diyarbakır milletvekili seçildi. 1992’de arkadaşlarıyla HEP’e, 1993’te de DEP’e geçti. DEP Genel Başkanı iken 2 Mart 1994’te 12 milletvekili arkadaşıyla birlikte dokunulmazlığı kaldırıldı ve tutuklandı. Leyla Zana, Orhan Doğan, Selim Saddak ile birlikte yargılandığı davada eski TCK’nin 168. maddesinden mahkûm edildi. Cezası Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından bozulunca yeniden yargılandı ve 10 yıl sonra üç arkadaşıyla hapisten çıktı. Aynı gelenekten gelen partilerde siyasete devam etti. 2011’de Diyarbakır’da milletvekili seçildi, ancak Yüksek Seçim Kurulu (YSK) kesinleşen hapis cezası nedeniyle milletvekilliğini düşürdü. KCK Ana Davası kapsamında 24 Aralık 2009’da tutuklandı, 29 Haziran 2014’te tahliye edildi, 28 Mart 2017’de TCK’nin 314/2. maddesinden 9 yıl hapis cezası aldı.

Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) / 1994 - 2003

11 Mayıs 1994’te kuruldu. İlk genel başkanı Murat Bozlak’tır. 8 Eylül 1999’da Ahmet Turan Demir’e bıraktığı göreve, 26 Kasım 2000’de yeniden geldi.

HADEP aynı gelenekteki partiler içinde en uzun süreyle siyaset sahnesinde kalan ve ilk kez seçime giren partidir. HADEP, 24 Aralık 1995’teki genel seçimlerde yüzde 4,16 oy aldı, ancak yüzde 10’luk seçim barajı nedeniyle Meclis’e giremedi. 18 Nisan 1999’daki genel ve yerel seçimlerde oyunu arttıran HADEP, yüzde 4,75 oy oranıyla milletvekili çıkaramasa da, Diyarbakır Büyük Şehir Belediye Başkanlığı dahil 37 belediye başkanlığını kazandı.

HEP ve DEP’in yaşadıklarının benzerini HADEP de yaşadı. 24 Haziran 1996’daki 2. Kongresi’nde Türk bayrağı indirilince Genel Başkan Bozlak ve 50 parti meclisi üyesi gözaltına alındı, Bozlak dahil çok sayıda kişi tutuklandı. HADEP’in genel merkezi ve parti binaları özellikle 1998’de sık sık polislerce basıldı.

Baskınlarda binlerce kişi gözaltına aldı. HADEP hakkında 29 Ocak 1999’da kapatma davası açıldı. AYM, 13 Mart 2003’te yine Anayasa’nın 68. ve 69. maddeleri ile 2820 Sayılı Siyasi Partiler Yasası’na dayanarak kapatma kararı verdi.

Murat Bozlak

1952’de Ankara’da doğdu. Siyasetçi ve avukattır. SHP, HEP ve DEP’te yer aldı, beş yıl HADEP’in genel başkanlığını yaptı.

4 Şubat 1994’te DEP Genel Sekreteri iken silahlı saldırıya uğradı, ağır yaralandı.

Türk bayrağının indirildiği kongreden sonra gözaltına alınan Bozlak, çok sayıda partiliyle birlikte 4 Temmuz 1996’da eski TCK’nin 168. ve 169. maddeleri ile eski TMK’nin 8. maddesi gereğince tutuklandı. Bozlak, benzer gerekçelerle 16 Şubat 1998, 19 Kasım 1998 ve 24 Şubat 2000’de de tutuklandı.

Toplamda 3 yıla yakın hapis yatan Bozlak hakkında 2003’te HADEP kapatılınca 5 yıl siyasi yasak kararı verildi. 2011’de BDP’nin desteklediği bağımsız aday olarak Adana’dan milletvekili seçildi. 4 Ocak 2015’te yaşamını yitirdi.

Demokratik Halk Partisi (DEHAP) / 1997 - 2007

HADEP’in kapatılma ihtimaline karşı yedek parti olarak 24 Ekim 1997’de kuruldu. DEHAP’ın ilk genel başkanı Veysi Aydın’dır. 9 Mayıs 1998’de Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nca Aydın’ın üyeliği düşürülünce yerine Mehmet Abbasoğlu geldi. 8 Haziran 2003’te ise Tuncer Bakırhan genel başkan seçildi.

DEHAP aktif olarak 2002’den sonra siyaset sahnesine çıktı. 3 Kasım 2002’deki genel seçimlerde DEHAP “Emek Barış ve Demokrasi Bloğu” adıyla seçime girdi, yüzde 6,22 oy aldı, ancak seçim barajı nedeniyle milletvekili çıkaramadı. HADEP’in kapatılmasının ardından, 26 Mart 2003’te 35 belediye başkanı DEHAP’a geçti. 28 Mart 2004’teki yerel seçimlerde DEHAP belediye sayısını 54’e çıkardı. 19 Kasım 2005’te DEHAP kendini feshetti.

DEHAP hakkında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, 13 Mart 2003’te “örgütlenmesini tamamlamadan seçimlere girdiği” iddiasıyla 2820 Sayılı Siyasi Partiler Yasası’na dayanarak AYM’de kapatma davası açtı. 29 Nisan 2003’te Başsavcılık ek iddianame ile Anayasa’nın 68. ve 69. maddelerine göre DEHAP’ın temelli kapatılmasını istedi. DEHAP kendini feshetmesine rağmen dava 2007’ye kadar sürdü.

Mehmet Abbasoğlu

1955’te Diyarbakır’da doğdu. Emekli astsubaydı. DEHAP’ın genel başkanlığını yaptığı dönemde resmi evrakta sahtecilik yaptığı iddiasıyla TCK’nin 342/1 maddesinden yargılandı ve 1 yıl 11 ay hapis cezası aldı.

30 Ekim 2003 – 11 Ağustos 2004 arasında hapis yattı. Daha sonra siyasete DTP’de devam etti. 14 Nisan 2009’da KCK operasyonunda gözaltına alındı, tutuklandı, 12 Nisan 2014’te tahliye oldu. TCK’nin 314/2 maddesinden yargılanması devam ederken 5 Haziran 2015’te yaşamını yitirdi.

Tuncer Bakırhan

1970’de Kars’ta doğdu. Gençliğinden itibaren HEP geleneğindeki partilerde çalışmaya başladı.

DEHAP’ta belediye başkanlığı ve milletvekilliği için aday oldu, seçilemedi.

17 Ocak 2012’de KCK operasyonundan tutuklandı, TCK 314/2 maddesinden yargılandı, 30 Nisan 2013’te tahliye oldu. 30 Mart 2014’teki yerel seçimlerde Demokratik Bölgeler Partisi’nden (DBP) Siirt belediye başkanı seçildi.

16 Kasım 2016’da TCK 314/2 maddesinden tutuklandı, bir gün sonra da İçişleri Bakanlığı’nca görevden uzaklaştırıldı.

Özgür Parti / 2003 - 2007

DEHAP’ın kapatılma ihtimaline karşı 6 Haziran 2003’te Ahmet Turan Demir başkanlığında kuruldu.

Herhangi bir siyasi faaliyeti olmayan Özgür Parti 26 Haziran 2007’de feshedildi.

Demokratik Toplum Partisi (DTP) / 2005 - 2007

DEHAP’ın kapatılma ihtimaline karşı ve daha kapsayıcı bir siyaset iddiasıyla 9 Kasım 2005’te Ahmet Türk ve Aysel Tuğluk’un eşbaşkanlığında kuruldu. 8 Kasım 2007’de Nurettin Demirtaş genel başkan oldu. Demirtaş’ın başkanlığı düşürülünce Emine Ayna yerine geldi. 4 Ekim 2009’da Ahmet Türk yeniden genel başkan seçildi.

DTP, 22 Temmuz 2007’deki genel seçimlere yüzde 10 barajı nedeniyle bağımsız adaylarla girdi ve 21 milletvekilini Meclis’e taşıdı. Böylece DEP’ten 13 yıl sonra aynı gelenek yeniden Meclis’te temsil edildi. DTP 29 Mart 2009’daki yerel seçimlerde ise 99 belediye kazandı.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 16 Kasım 2007’de DTP hakkında kapatma davası açtı. AYM, 11 Aralık 2009’da, Anayasa’nın 68. ve 69. maddeleri ile 2820 Sayılı Siyasi Partiler Yasası’na dayanarak DTP’yi de kapattı. Ahmet Türk ve Aysel Tuğluk’un milletvekillikleri düşürüldü, çok sayıda kişiye de siyaset yasağı getirildi.

Ahmet Türk

HEP bölümüne bakınız…

Aysel Tuğluk

1965’te Elazığ’da doğdu. Avukatlık yaptı. Ahmet Türk’le DTP’de eşbaşkan oldu.

22 Temmuz 2007’de Diyarbakır’dan, 12 Haziran 2011’de ise Van’dan milletvekili seçildi. HDP genel başkan yardımcısı iken 28 Aralık 2016’da, TCK’nin 314/1 maddesinden suçlanarak tutuklandı.

Nurettin Demirtaş

1972’de Elazığ’da doğdu. Üniversite yıllarında eski TCK’nin 168. maddesinden yargılandı ve 11 yıl 6 ay hapis yattı.

Hapisten sonra DTP ile siyasete girdi. 2007’de DTP genel başkanı oldu, ancak askerlik yapmamak için sahte evrak düzenlediği gerekçesiyle hakkında dava açıldı, görevden alındı ve bir yıl hapis yattı. Askerliğini yaptıktan sonra Türkiye’den ayrıldı.

Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) / 2008 - 2014

2 Mayıs 2008’de Mustafa Ayzit’in başkanlığında kuruldu. Ayzit’in yerine 7 Eylül 2008’de Demir Çelik genel başkan oldu. Çelik, 1 Şubat 2010’da görevini Selahattin Demirtaş ve Gültan Kışanak’a bıraktı.

Partileri kapatılınca DTP milletvekilleri ve belediye başkanları BDP’ye geçti. BDP 12 Haziran 2011’deki genel seçimlere DTP gibi bağımsız adaylarla girdi ve 36 milletvekili çıkardı.

Hatip Dicle’nin milletvekilliği YSK tarafından düşürülünce BDP, 35 kişiyle Meclis’te temsil edildi. 30 Mart 2014’teki yerel seçimlerde ise, 3’ü büyük şehir 102 belediyeyi kazandı. Daha kapsayıcı bir Türkiye partisi olarak HDP’nin kurulması ile BDP 28 Nisan 2014’te kendini feshetti ve BDP’li milletvekilleri HDP’ye katıldı.

Selahattin Demirtaş

1973’te Elazığ’da doğdu. Avukatlık yaptı. 22 Temmuz 2007’de Diyarbakır’dan, 12 Haziran 2011’de Hakkâri’den, 7 Haziran ve 1 Kasım 2015’te ise İstanbul’dan milletvekili seçildi.

10 Ağustos 2014’te Cumhurbaşkanlığı için yarıştı ve yüzde 9,76 oranında oy aldı. Eşgenel başkanı olduğu HDP, 7 Haziran ve 1 Kasım 2015’teki seçimlerde yüzde 10 barajını aştı.

20 Mayıs 2016’da milletvekili dokunulmazlıkları kaldırılınca hakkındaki çok sayıda suçlama nedeniyle yargılanmaya başlandı.

5 Kasım 2016’da 9 HDP’li milletvekili ile birlikte tutuklandı. Hakkında, “2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet”, “Seçim Kanununa muhalefet”, “Halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik (TCK 216)”, “Halkı kanunlara uymamaya tahrik (TCK 217)”, “Suç işlemeye tahrik (TCK 214)”, “Suçu ve suçluyu övme (TCK 215)”, “Cumhurbaşkanına hakaret (TCK 299)”, “Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ve devletini, Türk milletini, devletin kurum ve organlarını aşağılamak (TCK 301/1)”, “Yasadışı örgüt propagandası (TMK 7)”, “Silahlı örgüt yöneticiliği (TCK 314/1)”, “Silahlı örgüt üyeliği (TCK 314/2)” suçlamalarıyla çok sayıda dava açıldı. TCK 301/1 maddesinden yargılandığı davada 21 Şubat 2017’de 5 ay hapisle cezalandırıldı.

Gültan Kışanak

1961’de Elazığ’da doğdu. Gazetecilik yaptı. 22 Temmuz 2007’de Diyarbakır’dan, 12 Haziran 2011’de ise Siirt’ten milletvekili seçildi. Selahattin Demirtaş’la BDP’de eşgenel başkanlık yaptı.

30 Mart 2014’teki yerel seçimlerde Fırat Anlı’yla Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi başkanı seçildi. 12 Eylül Darbesi döneminde tutuklandı, üç yıl hapis yattı. 31 Ekim 2016’da Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevindeyken tutuklandı ve görevinden uzaklaştırıldı.

Halkların Demokratik Partisi (HDP) / 2012 -

15 Ekim 2012’de Yavuz Önen ve Fatma Gök eşbaşkanlığında kuruldu. 27 Ekim 2013’te Ertuğrul Kürkçü ve Sebahat Tuncel eşbaşkan seçildi. 22 Haziran 2014’te ise Figen Yüksekdağ ve Selahattin Demirtaş eşbaşkanlığa getirildi.

HDP, 7 Haziran 2015’teki genel seçimlere parti olarak girdi. Yüzde 13,12 oy oranıyla 80 milletvekilini Meclis’e taşıyan HDP, 1 Kasım 2015’teki erken genel seçimlerde ise yüzde 10,75 oyla 59 milletvekilliğini kazandı.

20 Mayıs 2016’da dokunulmazlığı kaldırılan 148 milletvekilinden 53’ü HDP’liydi. 5 Kasım 2016’dan bu yana 14 HDP’li milletvekili tutuklandı, 13’ü hala hapiste.

Ertuğrul Kürkçü

1948’de Bursa’da doğdu. Sosyalist aktivist, gazeteci, yayıncı ve siyasetçi kimlikleriyle tanındı.

68 kuşağının bilinen isimlerindendir. Türkiye Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu (DEV-GENÇ) genel başkanlığını yaptı.

Mahir Çayan ve arkadaşlarının öldürüldüğü Kızıldere olayından (30 Mart 1972) sağ kurtulan tek kişi oldu. 14 yıl hapis yattı. Çeşitli sol örgüt ve partilerde yürüttüğü siyaseti 2011’den itibaren BDP ve HDP’de sürdürdü.

12 Haziran 2011’de Mersin’den, 7 Haziran ve 1 Kasım 2015’te ise İzmir’den milletvekili seçildi.

Sebahat Tuncel

1975’te Malatya’da doğdu. Siyasete DTP’de başladı.

2006’da TCK’nin 314/2 maddesinden tutuklandı. 22 Temmuz 2007’de İstanbul’dan milletvekili seçilince 8 ay tutuklu kaldığı hapishaneden çıktı. Ancak hakkında açılan dava 18 Eylül 2012’de sonuçlandı, 8 yıl 9 ay hapis cezası aldı ve dosyası Yargıtay’a gönderildi.

12 Haziran 2011’de yeniden İstanbul’dan milletvekili seçildi. Ertuğrul Kürkçü’yle HDP’de, Kamural Yüksek’le de DBP’de eşgenel başkanlık yaptı. Tuncel, “2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet”, “Silahlı örgüt üyeliği (TCK 314/2)” suçlamalarıyla 6 Kasım 2016’da tutuklandı.

Figen Yüksekdağ

1971’de Adana’da doğdu. Siyasetçi ve gazetecidir. Ezilenlerin Sosyalist Partisi’nde (ESP) genel başkanlık yaptı.

22 Haziran 2014’te HDP’nin eşgenel başkanı oldu. 7 Haziran ve 1 Kasım 2015’teki seçimlerde Van’dan milletvekili seçildi. 20 Mayıs 2016’da dokunulmazlığı kaldırıldı, 5 Kasım 2016’da tutuklandı. TCK’nin 214., 215., 216., 217., 314/1., 314/2. maddeleriyle, TMK’nin 7. maddesinden hakkında davalar açıldı.

TMK 7 kapsamında 27 Kasım 2013’te hapis cezası aldı, cezası 22 Eylül 2016’da Yargıtay’da onandı. Bunun üzerine 21 Şubat 2017’de milletvekilliği, 9 Mart 2017’de de parti üyeliği ve eşgenel başkanlığı düşürüldü.

Selahattin Demirtaş

BDP bölümüne bakınız...

Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) / 2014 -

BDP’nin 11 Temmuz 2014’te kendini feshetmesiyle yerine kurulan partidir. DBP yerel yönetimler üzerinden bölgesel politika yapıyor.

Bu nedenle BDP’li milletvekilleri HDP’ye, belediye başkanları DBP’ye geçti. Kamuran Yüksek ve Emine Ayna DBP’nin ilk eşgenel başkanları oldu. Ayna 31 Ocak 2016’da siyaseti bırakınca yerine Sebahat Tuncel geçti.

Kamuran Yüksek

1980’de Erzurum’da doğdu. Gençliğinden itibaren siyasete girdi. DTP’de eşgenel başkan yardımcısı iken, 14 Nisan 2009’daki operasyonla başlayan KCK Ana Davası kapsamında tutuklandı, 12 Nisan 2014’te tahliye oldu, 28 Mart 2017’de TCK’nin 314/1 maddesinden 21 yıl hapis cezası aldı. 13 Mayıs 2016’da da tutuklandı, 7 Ekim 2016’da tahliye oldu, hakkında TCK’nin 314/2 maddesinden dava açıldı. 28 Mart 2017’de bu davadan da karar çıktı, hakkında 8 yıl 9 ay hapis cezası ve yakalama kararı verildi.