Hapishanede Yanarak Ölüme AYM’den Yaşam Hakkı İhlali Kararı

Hapishanede yanmasının ardından götürüldüğü hastanede hayatını kaybeden 24 yaşındaki hükümlü Erkan Kaya’nın ailesinin Anayasa Mahkemesine yaptığı başvuruyla ilgili karar bugün Resmi Gazete’de yayınlandı.

Ailenin yaşam hakkının ihlal edildiği ve etkin soruşturma yapılmadığına dair başvurusu kabul edilerek, “yaşam hakkını ihlal edildiğine” karar verildi. Aileye 30 bin TL manevi tazminat ve mahkeme masrafları ödenmesine hükmedildi.

“Haraç vermeyince dövüldü”

Erkan Kaya 2009’dan beri Muğla E Tipi Kapalı Cezaevi’ndeydi. Babası Mehmet Kaya 29 Ağustos 2012’de İzmir Cumhuriyet Başsavcılığına başvurarak “oğlunun bazı hükümlü ve tutuklularca haraç vermek zorunda bırakıldığını, haraç vermeyince dövüldüğünü, gardiyanlarca hücreye konulduğunu ve işkenceye maruz kaldığını” söyledi ve Erkan Kaya’nın Aliağa Şakran Cezaevine nakledilmesi talebinde bulundu. Talebi reddedildi.

Erkan Kaya 7 Ocak 2013’te kaldığı koğuştaki yatağını yaktı. Kaldırıldığı İzmir Bozkaya Eğitim ve Araştırma Hastanesinde 19 Ocak’ta hayatını kaybetti. Ölümüyle ilgili Muğla Cumhuriyet Başsavcılığınca soruşturma başlatıldı.

İHD’den dilekçe

İnsan Hakları Derneği (İHD) İzmir Şubesi de Mehmet Kaya’nın kendilerine müracaat ederek “oğluna işkence yapıldığını, doktora çıkarılmadığını, tek kişilik hücreye konulduğunu” ifade ettiğini belirtti, Başsavcılık ve Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğüne başvurdu.

İHD’nin dilekçesiyle başlatılan soruşturma da Kaya’nın ölümüyle ilgili soruşturmaya eklendi.

“Haksız disiplin cezaları”

Soruşturma kapsamında ifade veren Erkan Kaya’nın kardeşi Erdoğan Kaya, kendisinin de kardeşiyle aynı koğuşta bir süre kaldığını söyledi ve “kardeşinin kendisini yakmasının sebebinin verilen haksız disiplin cezaları olduğunu” belirtti.

Ayrıca koğuşta kalan diğer mahpuslar ve gardiyanlarla sorun yaşadıklarını, idarenin şikayetlerini önemsemediğini ekledi.

Başsavcılık soruşturmayla ilgili 8 Mayıs 2013’te verdiği kararla, “yangına kısa sürede müdahale edildiğini, olayda kurum personelinin ihmalinin olmadığını” belirterek takipsizlik kararı verdi. Ailenin itirazı da Fethiye Ağır Ceza Mahkemesince reddedildi. Bunun üzerine 3 Eylül 2013’te Anayasa Mahkemesine başvurdular.

Bakanlık: Nasihat ettik, jiletle saldırdı

Adalet Bakanlığı da Anayasa Mahkemesine gönderdiği görüş yazısında, “Erkan Kaya ile kardeşine nasihat edildiğini, saldırgan davranışlar sergilemesi üzerine müşahede kısmına alındığını, Erkan Kaya’nın bir jilet parçasıyla gardiyanlara saldırmak istediğini” ifade etti.

Bu olayın ardından Cezaevi Disiplin Kurulu Başkanlığı Ağustos 2012’deki kararıyla Erkan Kaya’ya bir ay görüş yasağı ve 5 gün hücre cezası verdi. Bakanlık, Kaya’nın daha önce de yatağını yaktığını, bunun üzerine 15 günlük hücre cezası aldığını da ekledi.

Gardiyanlara soruşturma açılmadı

Kaya ailesi, Anayasa Mahkemesi başvurusunda Erkan Kaya’nın daha önce de yatak yakma eyleminin olmasına rağmen görevlilerin gerekli tedbirleri almadığını, gardiyanların kötü muamelede bulunduğunu ve işkence yaptığını, bunun hakkında soruşturma bile açılmadığını ifade etti.

Mahkeme 20 Mayıs 2015 tarihli kararında “Anayasa’nın 17. Maddesinde güvence altına alınan yaşam hakkı kapsamında, yaşamı koruma yükümlülüğü ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlal edildiğine” karar verdi. (AS)