Harold Pinter 78 Yaşında Hayatını Kaybetti

Kendi neslinin en büyük oyu yazarları arasında yer alan Harold Pinter, uzun zamandır çektiği kanser hastalığı nedeniyle 78 yaşında hayatını kaybetti.

İsveç Akademisi, dün hayatını kaybeden İngiliz oyun yazarı Pinter'ı "gündelik boş lafların örttüğü derin sorunları ortaya çıkaran ve baskının gizli kapılarını kıran oyunları" nedeniyle 2005 Nobel Edebiyat Ödülüne layık görmüştü.

Pinter 1985'te ABD'li oyun yazarı Arthur Miller'la birlikte Türkiye'yi ziyaret etmiş, 12 Eylül darbesinin mağdurlarına destek vermiş, Türkiye'de gördüklerinden yola çıkarak Kürt dilinin yasaklanmasını konu edinen "Dağ Dili" adlı oyunu kaleme almıştı.

Pinter kimdir?

Tiyatro yönetmeni ve oyun yazarı Pinter, 10 Ekim 1930'da Londra'nın Hackney semtinde doğdu. Kraliyet Dramatik Sanatlar Akademisi'ndeki öğrenimini yarıda bıraktı. Şiir yazmanın yanı sıra David Baron takma adıyla tiyatro oyunculuğu yaptı. İlk yazdığı oyun Oda (The Room) ilk kez 1957'de Bristol Üniversitesi öğrenicilerince sahneye kondu.

1958'de yazdığı Doğum Günü Partisi (The Birthday Party) ilk oynandığında Sunday Times'daki tek olumlu eleştiri dışında bir fiyasko olarak görüldü ama Bakıcı'nın 1960'taki başarısından sonra yeniden kıymete bindi.

Bu oyunları ve Eve Dönüş gibi diğer erken dönem yapıtları "tehdit komedisi" olarak nitelendi. Genellikle masum bir durumdan yola çıkan oyunlarında bazı karakterler hem izleyicilere hem de öteki karakterlere açıklanmaz gelen davranışlarla durumu tehditkar ve saçma bir hale sokuyorlardı. Pinter'ın eserleri en başından beri Samuell Beckett'in etkisi altındaydı ve iki yazar arasında uzun süreli bir dostluk oluştu.

Yeni yönelişler

Pinter 1970'lerden başlayarak yönetmenliğe daha çok emek verdi. 1973'te Ulusal Tiyatro'nun yönetmenleri arasına girdi. Bu aşamadan sonra yazdığı oyunlar hem daha kısa hem de baskı üzerine alegorilerle bezeli politik yapıtlardı.

Pinter 1970'lerden sonra giderek politikayla daha yüksek sesle ilgilenmeye ve açıkça solcu bir tavır benimsemeye başladı. Kamu oyunun dikkatini sürekli olarak insan hakları ihlalleri ve baskılara çekmeye çaba gösterdi. Pinter'ın mektupları sık sık The Guardian ve The Independent gibi solcu günlük İngiliz gazetelerinde yayınlanıyor

Pinter 1985'te Amerikalı oyun yazarı Arthur Miller ile birlikte Türkiye'ye geldi. Siyasi baskılara uğramış kişilerle tanıştı. Miller onuruna ABD elçiliğinde verilen yemekte süslü cümleler kurmak yerine cinsel organlarına elektrik akımı verilen insanlardan söz edince sofradan kovuldu. Miller da onunla birlikte yemeği terk etti.

Türkiye'deki baskılar ve Kürt dilinin yasaklanmasına dair gözlemlerinin verdiği esinle Pinter 1988'de Dağ Dili başlıklı yapıtını kaleme aldı.

1999'da NATO'nun Kosova'yı bombalamasına açıkça karşı çıktı. ABD'nin 2001 Afganistan ve 2003 Irak işgallerine karşı çıktı. 2005'te artık oyun yazarlığından emekliye ayrıldığını ve kendisini siyasal mücadeleye adadığını açıkladı.

1966'da soylu ilan edildi. Şövalyeliği reddetmesi üzerine 2002'de Onur Yoldaşları arasına alındı.(EÜ)

* Kaynak:Wikipedia