“Hayat Bilgisi Kitaplarında Kız Çocukları Evde Erkekler Dışarıda!”

Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Kadın Sekreterliği 2009 basımlı  Hayat Bilgisi ders kitapları üzerine hazırladığı raporda ders kitapları aracılığıyla geleneksel cinsiyetçi bakış açısının yeniden üretildiğini tespit ediyor ve taleplerini sıralıyor:

* Ders kitapları hazırlanırken, kadın anne ve eş rolünden çıkarılmalı,

* Kadın evinden çıkarılmalı daha çok kamusal alanla yer almalı,

* Özellikle kız çocuklarına cesaret verici başarı örnekleri yer almalı,

* Kız ve erkek çocuklarının hayal güçlerini geliştirici, özgür bireyler olabilmeleri için geniş bir etkinlik yelpazesi sunulmalı,

* Erkekler, kamusal alanın dışında, ev içinde her bakımdan iş birliği yapan erkek figürüne eşitlenmeli,

* Hizmet içi eğitimlerine dahil edilen, "Toplumsal Cinsiyet Eğitimleri" bütün öğretmenler için zorunlu olmalı,

* Kitap inceleme komisyonlarında sendika ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri bulunmalı,

* Eğitim fakültelerinde, "Toplumsal Cinsiyet" dersi konulmalı ve zorunlu olmalı.

Çocukların toplumsallaşma süreçlerinin ilk yıllarında, Milli Eğitim Bakanlığıca onaylanmış Hayat Bilgisi ders kitaplarındaki görsellerdeki yetişkin ve çocuk karakterlerinin toplumsal cinsiyete ilişkin ne tür rol modelleri sunduğunu ortaya koymayı amaçlayan araştırmada hayat Bilgisi ders kitaplarındaki görseller incelenmiş,  Atatürk'e ait resimler ile net görünmeyen küçük çerçeveli resimler kapsam dışı tutulmuş; dede ve nine figürleri de anne ve baba figürü olarak sayılmış.

Erkekler kadınlardan daha çok resmediliyor

2009 basımlı  ilk öğretim 1., 2., ve 3. sınıf hayat bilgisi ders kitaplarında resimlerde yer alan figürler açısından; toplam kadın sayısı 62, toplam erkek sayısı 98, toplam kız  çocuk sayısı  165, toplam erkek çocuk sayısı 253.

Kız çocukları evde erkek çocukları dışarıda

Mekan paylaşımı açısından evde kadın sayısı 54, ev dışında kadın sayısı 8 iken evde erkek sayısı 5 ev dışında erkek sayısı 93. Evde resmedilen kız  çocuğu sayısı 23, ev dışında resmedilen kız çocuğu sayısı 142. Evdeki erkek çocuğu sayısı 21'ken ev dışında resmedilen erkek çocuğu sayısıysa 232.

Araştırmada rol paylaşımı açısından resimlendirme de incelenmiş:

Buna göre kadın öğretmen sayısı 8, kadın anne sayısı 12, kadın müşteri sayısı 2, kadın işçi sayısı 1 ve kadın hekim sayısı 1.

Erkek müdür sayısı 2, erkek öğretmen sayısı 1, erkek baba sayısı 18, erkek şair sayısı 1, erkek doktor sayısı 1 ve erkek polis sayısı 1.

Araştırmanın diğer kimi sonuçlarıysa şöyle:

Erkek çocuk sayısı, kız çocuk sayısından fazla, yetişkin kadınların büyük çoğunluğu anne ve eş rolünde, meslek sahibi kadınlar ise annelik rolünün devamı sayılan öğretmenlik, hemşirelik, hasta bakıcılığı gibi mesleklerde görüyor.

Meslek sahibi erkekler genellikle, yönetici ve denetleyici konumunda. Okulda sınıf ve kulüp başkanları genellikle erkek çocukları. Kız çocukları genellikle ip ve bebekle oynarken, erkek çocukları çoğunlukla topla oynuyor. Hayallerim başlıklı bölümde, hayal kuran, geleceğe ait planları olan erkek çocuğu.

Ders kitaplarındaki ailelerin nerdeyse tamamı kentli, orta ekonomik seviye sahip, mutlu çekirdek aile modelini yansıtıyor. (EZÖ)