İHD: Toplumun “Badem İçi Rengine” Değil Demokrasiye İhtiyacı Var
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi, hapishanelerde uygulanması gündemde olan tek tip kıyafete ilişkin Beyoğlu, Galatasaray Postanesi’nden, Cumhurbaşkanlığı, Meclis Başkanlığı, Adalet Bakanlığı, TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu, Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü’ne faks gönderdi.
Faksın içeriğinde, 12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra da tek tip kıyafet uygulamasının getirildiğini ve o dönem mahpusların direnişinde birçok insanın hayatını kaybettiği yetkililere hatırlatıldı.
İHD İstanbul Şubesi Başkanı, avukatı Gülseren Yoleri, fakslar gönderilmeden önce yaptığı açıklamada, “tek tip kıyafetin işkence olduğunu ve masumiyet karinesini ihlal eden bir uygulama olduğunu” söyledi.
Yoleri: Ceza infazı intikamcı saiklerle yapılamaz
Yoleri konuşmasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tek tip kıyafet uygulamasından bahsederken kullandığı dili ve Guantanamo’yu referans göstermesini eleştirdi.
“Silivri 9 No’lu bölümde ve Tarsus Cezaevi’nde yakınmalar var. Mahpuslar sivil kıyafetlerinin zorla alındığını belirtiyor.
“Tek tip kıyafet, masumiyet karinesinin ihlali anlamına gelir. Çünkü yapılan pek çok uluslararası anlaşma göstermektedir ki hakimler ve savcılar, yargılanan kişi mahkemeye tek tip kıyafetle geldiğinde suçlu olduğu önyargısıyla yargılamayı gerçekleştiriyor.
“Aynı zamanda bu bir işkence uygulamasıdır. Sadece Türkiye’de değil uygulandığı her yerde böyle oldu. Ceza infazı hiçbir zaman intikamcı saiklerle yapılamaz.”
“Tek tip uygulamasının hukuki altyapısı yok”
İHD'nin yetkililere gönderdiği faksta ise özetle şu bilgiler yer aldı:
“Çok uzağa gitmeden, Türkiye'nin yakın tarihteki hapishane pratiğine bakmak, bu uygulamanın düşüncesinin dahi korkunç sonuçlarının olacağını gösteriyor. Keza; ‘Tek Tip Elbise’, ‘Askeri Eğitim’ veya ‘F Tipi Hapishane’ dayatması ve siyasi mahpusların buna karşı direnişleri en önemli örnekler arasında.
“Hiçbir makul gerekçesi olmayan tek tip elbise uygulamasının, hukuken de altyapısı bulunmuyor.
“Dünyada çok az örneği olan ‘Tek Tip’ uygulaması, demokratik-hukuk devletlerinde kabul görmezken, var olan devletler tarafından da dönülmeye başlanmış bir ‘yanlış’ olarak tanımlanıyor.”
“Birçok temel hak ihlal edilmiş olur”
“Tek tip kıyafet ile, işkence ve kötü muamele yasağı, adil yargılanma ilkesinin bir parçası olarak masumiyet karinesi, bireyin vücut bütünlüğünün korunması ve yaşam hakkı başta olmak üzere birçok temel hak ve özgürlük ihlal edilecektir.
“Mevcut haliyle bile, her yıl onlarca insanın farklı sebeple yaşamını yitirdiği hapishanelerde böylesi bir uygulamanın dayatılması sonucunda hiçbir kurum ve kişinin altından kalkamayacağı vahim olaylar yaşanabilir.”
“Yine hapishanelerde yaşanacak her olayın dışarıyı da etkileyeceği yadsınamaz bir gerçek. OHAL uygulamaları atında ezilen toplumun ihtiyacı olan ‘badem içi renginde tulum, ceket veya pantolon’ değil, daha fazla demokrasi ve barıştır. Bu dayatmadan derhal vazgeçilmeli.”
“Hero” ile başladı, “part time hero”yla sürdü“Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ)” adı verilen davalardan birindeki sanığın, duruşmaya, üzerinde “Hero” (Kahraman) yazılı tişörtle gitmesinin ardından yükselen tepkilere, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 15 Temmuz konuşmasında cevap verdi: “Geçenlerde Sayın Başbakanımızla da konuştum artık bunlar mahkemeye çıkarken Guantanamo'da olduğu gibi bunları da tek tip elbiseyle çıkaralım.” Tıklayın - İHD: Tek Tip Kıyafet, Mahpuslara İşkencenin Aracı Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş da “konuyla ilgili çalışma yapılacağını” açıkladı: “FETÖ örgütü başta olmak üzere terör örgütü üyelerinin, muhtemelen bu çalışmadan sonra daha teferruatlı olarak sizlerle paylaşacağız, mahkemelere tek tip elbiseyle gelmesi sağlanacak. Henüz çalışma yapılmadığı için detayları paylaşamıyorum ama Adalet Bakanlığımız bu konuyu gündemine alıp çalışmaları çok hızlı bir şekilde sonlandıracak.” “Bunların [sanıklar] tek tip elbiseyle mahkemelere getirilmesi daha doğru bir yoldur. Bununla ilgili çalışmalar da Adalet Bakanlığımız tarafından yapılacaktır.” BBC Türkçe'nin Doğan Haber Ajansı, Anadolu Ajansı ve Google News üzerinden yaptığı araştırmaya göre 24 Temmuz Pazartesi itibariyle 19 kentte 33 kişi “hero tişörtü giydiği için” gözaltına alındı. 31'i serbest bırakılırken iki kişi tutuklandı. En fazla gözaltı yedi kişiyle Adana'da gerçekleştirildi. “Part time hero” [yarı zamanlı kahraman] yazılı tişört giyen biri de 30 Temmuz’da Çanakkale’de gözaltına alındı, ifadesinin ardından serbest bırakıldı. AKP Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı, 1 Ağustos’taki açıklamasında, kıyafetin “propaganda malzemesi yapılmasına” değindi: “Yargılama süresiyle bağlantılı bu örgütün belli yerlerden talimat almak suretiyle birtakım unsurları, propaganda amacı olarak kullandığını görmekteyiz. Bunun çok yakın örneği, 'Hero' diye nitelenen tişörtü giyerek, salona gelmiş olmaları. Bundan da hareketle sanık durumunda olan faillerin tek tip elbise giymelerine ilişkin tartışma devam ediyor. Elbette ki dünyadaki örneklerini ve bunun yansımalarını dikkate almak suretiyle bu konu üzerinde çalışılıyor. Tek tip elbisenin ötesinde, bu konuda esas olan şu. Hiçbir failin terör örgütü mensubu olarak, yargı önüne çıkan hiçbir bireyin propaganda görüntüsü verecek materyal kullanmasına, görselliği sergilemesine asla izin vermeyeceğiz.” Cumhurbaşkanı Erdoğan da 6 Ağustos’ta Anadolu Ajansı'nın tek tip kıyafet için badem kurusu rengi olarak duyurduğu renge açıklık getirdi: "Badem var ya badem..." Erdoğan, yargılanan sanıklara da “terörist” dedi: “İki tip olacak. Bir tulum olacak, bir de ceket pantolon olacak. Bunların bir kısmı diyelim ki darbeciler tulum giyecek, diğerleri de yani teröristler ceket pantolon giyecek. Bunlar bu şekilde tüm dünyaya tanıtılacak.” Başbakan Yardımcısı, Hükümet Sözcüsü Bekir Bozdağ da 7 Ağustos’ta konuyla ilgili soruları şöyle yanıtladı: “Şu anda renkle ilgili cumhurbaşkanımızın açıklaması oldu. Rengi konusunda bir belirsizlik yok ama kapsamıyla ilgili konuda bir yasal düzenleme ihtiyacı olduğunu ben de düşünüyorum. Bakanlık üzerinde çalışıyor, o çalışmayı hükümetimizle paylaşacak. Ondan sonra son şekli verilecek. Muhtemelen önümüzde çıkacak KHK’lardan birine o düzenleme konulabilir.” |
(TP/AS)