İklim Konferansında Bir Haftada Neler Yaşandı? Kurallar Kitabı Ne Durumda?

Polonya'nın Katowice kentinde yapılan İklim Zirvesi'nin (COP24) ikinci haftası bugün başladı. Ağırlıklı olarak raporların ve iklim değişikliğiyle mücadelenin aciliyetini ortaya koyan ilk haftanın ardından bu hafta tartışma sırası politikacılarda. 

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından hazırlanan ve Ekim ayında yayınlanan, küresel ısınmanın 1,5 C ile sınırlandırılmasının aciliyetini ortaya koyan rapor, zirvenin kilit noktası olurken, çözüm önerileri konusunda ilerleme yok.

200 ülkenin katılımıyla gerçekleşen zirvede IPCC raporunda da belirtilen ve bu gidişle 2030'a varmadan sıcaklığın 2 dereceden de fazla artabileceği tehlikesiyle ilgili adım atmak için beş gün var.

4 ülkeden 1.5C raporuna itiraz

Suudi Arabistan, Kuveyt, Rusya ve ABD, tüm diğer ülkelerin IPCC 1.5C Raporu'nun resmi olarak metne girmesine itiraz ettiler.

Zirvenin toplanma amaçlarından biri olan ve Paris İklim Anlaşması'nı ayrıntılandırarak iklim değişikliğiyle mücadele hedeflerini somutlaştıracak Kurallar Kitabı konusunda ise belli bir aşamaya kadar ilerleme kaydedildi. 

Kurallar Kitabı ne aşamada?

Paris Kural Kitabı'nın birçok önemli unsuru bakanlara sunulacak biçimde son şekline yaklaştığı bildirildi.

Hafta başında farklı görüşler ve pozisyonlar yüzünden 300 sayfa uzunluğunda olan bu metin 2/3 oranında kısaltıldı. Ancak sonuç metnin çok güçlü olmayacağına yönelik endişeler sabit. İklim uzmanları şeffaflık ve raporlama konularında önemli noktaların halen netleşmemesinden şikayetçi. 

Ülkelerin ihtiyaçlarına göre esneklikler içeren tek bir kural kitabı olması talebindeki ayrılıklar da halen çözülmedi. Bu farklılaşma tartışması Türkiye'yi de yakından ilgilendiriyor.

Sarı Yelekler tartışması zirvede

Tüm dünyanın yakından takip ettiği Sarı Yelekler protestoları ise burada adil dönüşüm ve başarılı iklim eylemi için sosyal politikaların önemine dair önemli tartışmalar başlattı.

Bu arada, zirveye gelen birçok sivil toplum temsilcisinin Polonya'ya alınmaması gibi olaylar, katılım hakkı ve ifade özgürlüğünün, Paris Kural Kitabı tartışmaları gibi konular da dahil olmak üzere, ne kadar önemli olduğunu gözler önüne seriyor.or.

Zirvede çözüm bekleyen üç kritik konu

1 – Kural Kitabı

Kural Kitabı'nda kritik konular, şeffaflık, finansal raporlama (Paris Anlaşması Madde 9.5 ve 9.7) ve ülkelerin kuralları uyarlama takvimi olacak. Bununla birlikte zengin, fakir ve gelişmekte olan ülkelerin taahhütlerinin neler olacağı da tartışmaların önemli meseleleri arasında.

2 – İklim Finansmanı

Ülkelerin finansal durumları da iklim değişikliğiyle mücadele için yapılacak değişiklikler ve yenilenebilir enerjiye geçiş süreciyle ilgili konuların temel noktalarından biri.

2023 Küresel Envanter Sayımına tüm finansman takibi süreçlerinin dahil edilmesi, Yeşil İklim Fonu'nun takvimi, Adaptasyon Fonu'nun geleceği, finansal raporlama ve 2025 sonrası finans hedefleri gibi noktalar bu başlıkta. 

3 – Hedef Yükseltme

COP24, özellikle IPCC'nin raporundan sonra, durumun aciliyetine cevap vererek somut iklim eyleminde çıtayı yükseltip yükseltmeyeceği konusundaki tartışmalar nedeniyle de önemli.

Yarın (Salı) ve Çarşamba günü düzenlenecek Talanoa Diyalogu'nda ülkelerin yeni 2020 hedefleri ve/veya 2050 yılı için net sıfır emisyon hedefleri vermesi umuluyor. COP sonuç kararına 1.5C raporunun girmesi de bu anlamda güçlü bir politik sinyal olabilir.

TIKLAYIN - Greta'nın BM İklim Zirvesi Konuşması: Size Yalvarmaya Gelmedik

İlk Haftadan Gelişmeler

• Almanya, Yeşil İklim Fonu'na katkısını 1.5 milyar Euro olarak iki katına çıkardı.
• Fransa, Çin ve BM Genel Sekreteri beraber, iklim eylemini arttırmak için zirveye geldikleri ifade ettiler.
• Katowice Çağrısı: Beş BM İklim Zirvesi eski Başkanı ülkeleri, ulusal niyet beyanlarını 2020'ye kadar hazırlamaya çağırdı. 
• İklim aktivisti Greta Thunberg'in yaptığı ve "Size yalvarmaya gelmedik, artık ayaklanma zamanı" dediği konuşma gündem yarattı. 
• Dünya Bankası 2021-2025 arasında 200 milyar dolar ile iklim eylemine yatırımlarını iki katına çıkaracağını duyurdu.
• Beş banka (ING, BBVA, BNP Paribas, Standard Chartered and Société Générale) porfolyölerindeki kredilerin iki derece ile uyumunu denetleyeceğini taahhüt etti. Bu bankalar toplamda 2.4 Trilyon Euro krediyi yönetiyorlar.
• Dünyanın en büyük gemicilik şirketi Maerks 2050'de sıfır emisyon dedi.
• Küresel Karbon Projesi Raporu 2018'de fosil yakıtlar ve sanayi kaynaklı emisyonların artarak rekor kıracağını açıkladı.

Türkiye Paris Anlaşmasına hala taraf değil

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Polonya'nın Katoviçe kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) 24. Taraflar Konferansı'na ilişkin, "Beklentimiz Türkiye'nin özellikle Yeşil İklim Fonu altındaki finans desteğine erişimini sağlayacak kararın Polonya'da alınmasıdır" dedi.

TIKLAYIN - Türkiye Paris İklim Anlaşması'nı Neden İmzalamıyor?

Türkiye için müzakerelerin ana gündem maddelereni, iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında gerekli finansal desteklere erişim oluşturuyor.

Türkiye, gelişmekte olan ülke olarak Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin gelişmiş ülkelerin yer aldığı Ek-1 listesinden silinmesi için Mayıs ayında Sekretaryaya resmi başvuru yaptı.

Yoğun müzakereler sonucunda konuyu konferans gündemine aldıran Türkiye için gözler, kararın verilmesi beklenen Polonya'daki konferansta. (PT)