İntihar Nereye Kadar Haber?
Şarkıcı Hakan Peker'in sevgilisinin intiharı örneğinden yola çıkarak intihar haberlerinin yayınlanmasıyla ilgili Bianet'in görüşlerine başvurduğu editör ve muhabirlerin biri dışında hepsi, intihar olaylarının haber değeri taşıdığını ve okuyucuların öğrenme isteğinin en önde olduğunu söylüyor.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Başkanı Orhan Erinç, intihar haberlerini kişinin ailesine zarar vermeden ve özel hayata girilmeden yayınlanması gerektiğini ve meslek ahlakının önemini hatırlatıyor.
Ayrıntı teşvik edici mi?
Umur Talu, "intihar haberlerinin sosyolojik boyutun ön plana çıkarılarak" verilebileceğini düşünüyor.
"Pek çok bilimsel araştırma, intihar haberlerinin büyütülerek ve ayrıntılı olarak verilmesinin intiharları arttırdığını kanıtlıyor."
Hazırlanmasında Talu'nun önemli katkıları bulunan, Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi'nin intihar haberleriyle ilgili bölümü şöyle:
* İntihar olayları hakkında haber çerçevesini aşan ve okuyucuyu veya izleyici etki altında bırakacak nitelikte ve genişlikte yayın yapılmamalıdır. Olayı gösteren fotoğraf, resim ya da film yayımlanmamalıdır.
* Üzüntü, sıkıntı,tehlike, yıkım , felaket, ya da şok halinde insanlar söz konusu olduğunda, gazetecinin olaya yaklaşımı ve araştırması insani olmalı, gizliliklere uyularak duygu sömürüsünden kaçınılmalıdır.
İsim verilmemeli
İstanbul Üniversitesi Özel Hukuk Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ergin Nomer, intihar eden kişinin ailesinin yayımlanan haberlerle ilgili dava açabileceğini, bu haberlerin ancak özel hayat boyutuna girmeden ve isim verilmeden yayınlanabileceğini söylüyor.
Sabah muhabiri Öge Demirkan intihar haberlerinin uzmanlara sorulduğu takdirde bilgilendirici ve önleyici olabileceğini savunuyor.
* İntihar haberlerinin verilmesi yazı işlerini ve editörlerin kararıyla oluyor. Muhabir olarak bizden isteneni yapıyoruz.
* Bu haberlerin gazetelerde ayrıntılı olmayan ve kısa bir şekilde verilmesi gerekiyor. Ama haberin ne kadar genişletilebileceği konusunda kendi içimde bir karara henüz varabilmiş değilim.
Genel yayın yönetmeninin kararı
Milliyet gazetesi Magazin Servisi editörü Ali Eyüboğlu, son intihar haberinde cep telefonu mesajı dahil haber değeri taşıyan bilgileri verdiklerini, özel hayata girmediklerini söylüyor:
* Boğaziçi Üniversitesi'nde okuyan başarılı bir kızın hayatına kendi isteğiyle son vermesi haber niteliği taşıyor. Trafik kazası, ötenazi dramatik olaylar, yani intihar haberleri de manşetlerde yer alabilir.
* Haberlerin nerede yayınlanacağı Genel Yayın Yönetmenleri ve yazı işlerinin kararına bağlıdır. Ancak ünlü bir kişiyi de ilgilendiren intiharın haberini yapmak normaldir.
Ünlü birinin sevgilisi olmak
Milliyet gazetesi muhabiri Birsen Altuntaş da ünlü bir kişinin sevgilisinin intihar etmesinin "tüm yönleriyle açıklanması gerektiği" görüşünde:
* Haberciliğin toplumda gizli kalmış her şeyi açığa çıkarması gerekiyor. İntihar haberleri de örnekteki gibi ölen kişi ünlü birinin sevgilisi ise haber yapılmalıdır. Kızın ailesinden haber yapılmadan zaten izin alındı.
Hürriyet gazetesi muhabiri Kubilay Keskin haberinin olaya ışık tuttuğunu, intihar eden gencin ailesini üzdüğünü sanmıyor.
5 milyon ödeyene haberde kolaylık
TGC Hukuk Komisyonu sorumlusu Nail Sipahioğlu, savcıların bu haberleri yayınlayan gazetelere soruşturma uyarısı gönderdiklerini, yazı işleri müdürlerinin uyarıdaki 5 milyon para cezasını ödeyerek haberi yayınladıklarını belirtiyor.
TGC'den intihar fotoğrafına ödül
İntihar haberlerinin nasıl verilmesi gerektiği üzerine kurallar belirleyen TGC 2001 Yılın Başarılı Gazetecileri Ödülleri yarışmasında Fotoğraf dalında, Milliyet Gazetesinin baş sayfasında yer alan ve köprüden atlayan bir gencin fotoğrafına birincilik verdi.
TGC Genel Başkanı Orhan Erinç ve Genel Sekreteri Turgay Olcayto, "ödülü" şöyle değerlendirdi:
"Fotoğraf ödülünü verirken fotoğrafın hangi sayfada yayınlandığına ya da konusuna değil, kadraja ve anı yakalama becerisine göre değerlendirme yapıyoruz." (ÖG/NM)