40 yıl sonra Çekoslovakya işgali
“İşgal, Türkiye Solu İçin Doğrudan Belirleyici Olmamıştı”
“İşgal '68 gençliği için bir vicdan sorunuydu”
Demir, '68 öğrenci gençliğinin tüm adaletsizliklere karşı olduğunun altını çizerek, “Çekoslovakya işgali de büyük bir adaletsizlik olarak algılandı ve muazzam bir hayal kırıklığı yarattı. İşgal '68 öğrenci gençliği için isyan duygusu yaratan bir vicdan sorunu olmuştu” dedi.
10 yıl boyunca solun işgali irdelediğini söyleyen Demir, “Kimileri revizyonistlerin Çekoslovakya iktidarını ele geçirdiğini düşünüyor, kimi iki tarafa da hak veriyor, kimiyse işgale karşı çıkıyordu. Ama bu düşünceler dünyadaki sol yapılanmaların resmi tavırlarıyla paralel gidiyordu” diye ekledi.
“İşgali duyunca hüngür hüngür ağladım”
40 yıl önce bugün gerçekleşen işgal sırasında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi ikinci sınıf öğrencisi olan Demir o zaman henüz TİP sempatizanı olduğunu belirtti.
“İşgali ilk duyduğumda sol adına utanç duyarak Taksim’de hüngür hüngür ağladım. Bir-iki ay işgale tepki gösteren Mehmet Ali Aybar yanlısıydım. Sonra bir süre arada kaldım. Sonunda da Milli Demokratik Devrimi (MDD) savunan Mihri Belli çoğunluğu yanına çekti; biz de ona katıldık. MDD içinde işgale karşı kesin bir tavır yoktu, sürekli değişiyordu.”
Demir, TİP içinde önemli yalpalamalar oluştuğunu söyledi ve ekledi:
“Aybar’ın kişisel olarak söylediği her şey doğru ve çekici geliyordu ama o bize 'susun oturun' diyordu. Aşırı bir legalizm vurgusu vardı, ses çıkarmayın partiyi kapattırmayın, diyordu. Behice Boran kanadı da aynı şekildeydi. Zaten bu yüzden gençlik kitlesini kaybettiler.”
“O zamanki isyan duygusu çok haklıydı."
Türkiye’nin o günlerdeki iç sorunları ve tartışmalarının sol için belirleyici olduğunu söyleyen Demir, şöyle devam etti:
“Türkiye’de işçi köylü dinamikleri potansiyelini anlayabilecek, yol gösterebilecek, eşlik edebilecek aklı başında biri olsaydı, Türkiye solu bugün başka bir yerde olurdu. Çekoslovakya işgali tüm bunlar arasında doğrudan belirleyici olmamıştır.”
Demir, bugün geriye bakıldığında da işgalin kabul edilebilir bir şey olmadığını belirtiyor: “O zamanki isyan duygusu çok haklıydı. Hiçbir halka, hiçbir güç zorla bir şey yaptıramaz.” (NV/EÜ)