İzmir'de 8. İnsan Hakları Belgesel Günleri

Evrensel insan haklarının ayaklar altına alınmaya çalışıldığı günümüzde İzmir mücadelesini sürdürüyor. Bu sene 8.kez düzenlenecek olan İnsan Hakları Belgesel Film Günleri 7-10 Aralık tarihleri arasında gerçekleşecek.

Ege Üniversitesi İletişim Çalışmaları Topluluğunun belgesel sinema konusundaki tecrübesi, salonunu etkinlik için organizatörlerle paylaşan Fransız Kültür Merkezi ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı İzmir Şubesinin ortak ürünü olan belgesel günlerinin programında Türkiye'den ve dünyanın çeşitli ülkelerinden birçok yapım yer alıyor. Alsancak'taki Fransız Kültür Merkezinde beyaz perdeye yansıyacak filmleri izlemenin ücretsiz olduğunu hatırlatmakta fayda var.

Türkiye'deki ve bilhassa İzmir'deki en saygın belgesel sinema etkinliklerinden biri olan 8. İnsan Hakları Belgesel Film Günleri kaçırılmaması gereken bir fırsat.

Türkiye'den katılım

Türkiye'den festival için seçilen belgesellerde KHK furyası ve OHAL sebebiyle hayatı altüst olan insanlardan Soma maden katliamına, adaletin tecelli etmesini beklediğimiz Tahir Elçi cinayetinden çocuk evliliklerine, gayet geniş bir yelpazeyle karşı karşıyayız.

1994 yılında Dersim'de olanlardan Ermeni soykırımına, daima birilerinin işine geldiği şekilde oluşturulmaya, sansürlenmeye, hatta silinmeye çalışılmış hafızayı tazelemek de mümkün olacak.

Irkçılığa maruz kalan Amedsporlu futbolcular, İstanbul kent kimliğini oluşturan Beyoğlu gibi tarihî mahallelerde Emek Sineması'nın başına gelenler, cinsin kökünü kurutma pahasına lüfer balığı talanının devam ediyor olmasına göz yuman zihniyet, Gezi Direnişi ve dünyadaki birçok direnişten Brezilya Direnişiyle olan akrabalığı, acımasız özelleştirme politikaları da etkinlikteki filmlerin konuları arasında.

Türkiye'de Ermeni, Rum, Süryani veya Yahudi olmanın zorlukları askerlik mevzubahis olduğunda nasıl katmerlenir, Türkiye'de kadın olup kendini şiddetten korumak ne kadar mümkün, Türkiye'de Kürtler'le özdeşleşen bölgelerde yalnız yer adlarını değil, önemi dünya tarafından tescillenmiş Hasankeyf gibi değerleri muhafaza etmek neden bu kadar meşakkatli gibi suallere cevap bulma ihtimaliniz de var.   

Dünyadan belgesel filmler

Dünyanın en saygın ve kapsamlı belgesel film festivallerinden Amsterdam IDFA'da gösterilmiş Zaatari Djinn savaştan kaçıp göçmen kampında yaşayan çocuklara odaklanmış.

Hollanda yapımı belgeselin yönetmeni Catherine van Campen 91 dakikalık belgeselde çocukların dünyasını zarafetle yansıtıyor ve imkânsızlıklarla dolu hayatlarında hayal güçlerinden yola çıkarak yoktan var ettikleri evrene dahil ediyor.

Cannes sonrasında 30. IDFA'ya da dahil olan filmlerden Cennetin İblisleri (Demons in Paradise) Sri Lanka'nın çalkantılı mazisine yönelik bir hafıza çalışması. Şiddetten sakınmayan Tamil gerillaları ve daha idealist diğer siyasi gruplar arasındaki fikir ve metot ayrılıkları belki de davanın başarısızlıkla sonuçlanmasına sebep olan esas unsur.

Yönetmen Jude Ratnam 30 sene süren silahlı çatışmaları, çocukluğunda yaşadığı mekânlar ve yerleri tekrar ziyaret ederek adeta baştan yaşıyor.

Kişisel olanın kameraya samimiyetle yansıdığı, belgesel estetiğinin hakkını veren çok katmanlı bir film. 94 dakikalık Fransa/Sri Lanka ortak yapımında daha önce hakkında konuşulamamış birçok tabu, çekimler aracılığıyla epey kurcalanıyor… 

Diktatörlerden diktatör beğen

Dünyanın önde giden diktatörlerinden Vladimir Putin hakkındaki Putin is Back (Putin Geri Döndü) başarılı bir inceleme ve gazetecilik örneği. Fransa yapımı 78 dakikalık belgeselde yönetmen Jean Michel Carré baskının, zorbalığın, kanun tanımazlığın imparatorluklarından Rusya'ya ayrıntılı bir bakış atıyor.

Kontrolü altındaki bir başbakanla cumhurbaşkanlığı koltuğuna tekrar oturan, petrol ve gaz kaynaklarını özelleştiren, yolsuzluğun ayyuka çıkmasını sağlayan, sinsi olduğu kadar saldırgan bir politikacı Putin. Üstelik rejimini sağlamlaştırmak için Komünizm döneminde aşağılanmış dinî değerleri fanatik Ortodoks kilisesi odaklarıyla birlik olarak sömürüyor ve popülist başarılara imza atıyor.

Seçim entrikalarıyla iktidarının ömrünü uzatıp muhalefet yapan avukat ve gazetecileri tutuklatması veya tümden yok etmesi de bilinen uygulamalarından. Filmde Pussy Riot üyelerinden biri dahil olmak üzere birçok kişinin fikrine danışılarak geniş bir panorama elde edilmiş, meseleyi kapsamlı biçimde anlamak için birebir.

Tabii İzmir'deki İnsan Hakları Belgesel Film Günlerinin filmleri bunlarla kısıtlı değil… (MT/HK)

Etkinlik hakkında teferruatlı malumata buradan ulaşabilirsiniz.